با فرا رسیدن سال 2021 ارزش بازار رمز ارز به رقم 3 تریلیون دلار رسید و پیش‌بینی می‌شد که رشد بیشتری در انتظار آن باشد. ظهور طوفانی متاورس (Metaverse) موجب پیدایش پدیده‌های تازه‌ای در فضای کریپتو گشت؛ یکی از آن‌ها نسل سوم اینترنت یا وب3 (Web3) بوده است. درحالی که دو نسل پیشین یعنی وب1 و وب2 در گسترش نفوذ و محتوای اینترنت تمرکز داشتند، وب3 با معرفی تمرکززدایی خیلی جسورانه، کنترل داده‌های کاربران را در اختیار خودشان قرار خواهد داد. در این مقاله سعی خواهد شد تا با مروری اجمالی بر این فناوری و ارتباط آن با تعامل‌پذیری، مقدمه را جهت معرفی بهترین ارزهای وب3 فراهم سازیم.
وب3 چیست؟
پیش از هرچیز باید دانست که اگرچه دو واژه‌ی وب 3.0 و وب3 منشا متفاوتی دارند، اما در فرهنگ رایج فناوری تقریبا هم‌پوشانی داشته و باهم ترکیب شده‌اند، لذا در مقاله‌ی حاضر برای سهولت خوانش «وب3» را برگزیده‌ایم.
وب3 از واژه‌های جدید نسل بعدی اینترنت است که وعده تحولات بی‌نظیری را خواهد داد. با شکل‌گیری وب2 در سال 1990 تا 2004 اغلب سایت‌ها توسط کسب و کارها ایجاد شد و ماهیتی ثابت داشت. در این دوره افراد با خرید دامنه‌ها با قیمت پایین، سعی در فروش آن ها با قیمتی بسیار بالاتر به کسب‌وکارهای نیازمند به آن ها داشتند.
وب3 را به نوعی عصر تولید محتوای کاربران و شبکه‌های مجازی می‌دانند. در این نسل کاربران به تعامل با یکدیگر از طریق پلتفرم‌های مجازی مانند وبلاگ‌ها و ولاگ‌ها/ویدئو بلاگ‌ها (vlog) تشویق و باعث محبوبیت آن خواهند شد. طی این روند محتوای بسیار عظیمی تولید خواهد شد که داده‌های آن توسط گروه‌های کوچک وابسته به غول‌های فناوری یعنی گوگل، فیسبوک و مایکروسافت کنترل می‌شوند. با فراگیری بیش‌ازحد این فناوری این پرسش مطرح می‌شود که آیا امنیت حریم شخصی کاربران همچنان محفوظ است؟
همزمان با تکامل هر روزه‌ی اینترنت، وب3 نیز توانسته است به کمک راهکارهای همتا-به-همتا بر تمرکززدایی مسلط شود. وب3 پیش‌بینی کرده است که با اتکا بر فناوری بلاکچین، کاربران را در کنترل کامل داده‌های خود قرار داده و شفافیت اطلاعات و دسترسی به محتوا را بهبود بخشد. این نکته باتوجه به این امر که بسیاری از اپلیکیشن‌ها و خدمات به کمک فناوری بلاکچین، متاورس و هوش مصنوعی (AI) قادر به فعالیت هستند، تایید خواهد شد.
با این رویکرد دیگر نیازی به یک مقام تصمیم‌گیرنده‌ی مرکزی جهت ذخیره داده و حفظ امنیت از راه تصمیم‌گیری توزیع‌شده نخواهد بود. وب3 عملا می‌خواهد اختیار اینترنت را در دستان کاربران قرار داده و نفوذ انحصاری شرکت‌های بزرگ را ازبین ببرد.
وب3 و متاورس چگونه از تعامل‌پذیری استفاده می‌کنند؟
رسالت وب3 تعامل کاربران و مقیاس‌پذیری است؛ از این رو برای کارآمدی هرچه بهتر به سه ویژگی تمرکززدایی، مقیاس‌پذیری و امنیت نیازمند است. ظهور توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) را می‌توان نتیجه‌ی تعامل وب3 و متاورس دانست که به کمک فناوری واقعیت مجازی (VR) تعامل کاربران را فراهم می‌سازد. وب3 از این ویژگی برای تسهیل تجارت و ارتباط به خوبی استفاده خواهد کرد.
با توجه به اینکه وب3 مجموعه‌ای از اپلیکیشن‌های موجود بر یک پلتفرم غیرمتمرکز است، تعامل‌پذیری آن به وسیله‌ی مفهوم متاورس و ارتباط چندجانبه‌ی اپلیکیشن‌ها حاصل می‌شود. برای نمونه پروژه دیسنترالند (Decentraland) با ارائه یک فضای منبع باز به شبکه جهانی کاربران، امکان مشارکت در اداره‌ی یک دنیای مجازی را با خرید و فروش املاک و زمین‌ها فراهم می‌سازد. تنها کافیست تا مقداری توکن LAND خریداری کنید تا مالکیت زمین دلخواه خود را دراختیار بگیرید.
پیشنهاد مطالعه: آموزش خرید زمین در دسنترالند (گام به گام + عکس)
در مرحله آخر، یک اینترنت غیرمتمرکز و فاقد محدودیت‌های متداول اپلیکیشن‌های متمرکز، عنصر اصلیِ متاورس است. تعامل‌پذیری در اپلیکیشن‌های متمرکز ارتباط تنگاتنگی با اخذ مجوزهای لازم خواهد داشت.
ده رمز ارز برتر وب3
1-کوساما (Kusama)
کوساما (Kusama) اساساً شبکه‌ای منبع باز و مقیاس‌پذیر از بلاک‌چین‌ها است که بلاک‌چین‌های اختصاصی خود را به کمک چهارچوب Subtrate ایجاد می‌کند. کوساما پلتفرمی مناسب برای توسعه‌دهندگان بلاکچین است تا به وسیله‌ی آن خلاقیت خود را محک زده و ایده‌های نوآورانه‌ی خود را محقق کنند. شبکه کوساما سعی دارد تا با درهم شکستن وضعیت انحصاری فعلی، قدرت کنترل داده‌ها را به کاربران انتقال دهد. کوساما توسط Gavin Wood، هم‌بنیان‌گذار اتریوم و بنیان‌گذار پولکادات (Polkadot)، خلق شده است.
توکن بومی کوساما یعنی KSM، یکی از برترین ارزهای وب3، برای رای‌دهی در همه‌پرسی‌های حاکمیتی، انتصاب اعتبارسنج‌ها، اعتبارسنجی شبکه و پیوند پاراچین‌ها (parachain) استفاده می‌شود. درحال حاضر هر واحد از KSM قیمتی بالغ بر 82.48 دلار داشته و ارزش کل بازار آن برابر با 700 میلیارد دلار است. طبق پیش‌بینی WalletInvestor هر واحد از KSM تا سال 2026 قیمتی برابر با 4581 دلار خواهد داشت.
۲-تِتا (Theta)
پلتفرم پخش ویدئوی تِتا (Theta) به کاربران در ازای به‌اشتراک‌گذاری پهنای باند و منابع محاسباتی اضافه‌ٔ خود پاداش‌هایی اعطا می‌کند. Steve Chen، هم‌بنیان‌گذار YouTube، معتقد است که طی سال‌های آتی تتا (مانند YouTube در سال 2005) صنعت پخش آنلاین ویدئو را دگرگون سازد. یکی از دستاوردهای مهم تتا ارائه فایل‌های ویدئویی به بخش‌هایی از جهان با کاهش هزینه دسترسی است. در این فرآیند کیفیت دستخوش تغییر نخواهد شد، زیرا تتا دسترسی همگانی به محتوای تصویری را در اولویت کار خود قرار داده است.
هنگامی که کاربران پهنای باند یا منابع سیستمی خود را با شبکه تتا به اشتراک بگذارند، توکن‌های سوخت تتا یا TFUE دریافت می‌کنند. اما تتا دارای یک توکن بومی به نام THETA است که با پلتفرم حاکمیتی آن ارتباط دارد. از ویژگی‌های شاخص پلتفرم تتا منبع باز بودن آن است که می‌تواند پذیرای انواع نوآوری‌ها از سوی جامعه کاربری فعال آن باشد. سازوکار شبکه‌ی تتا مبتنی بر مکانیسم اجماع اثبات سهام (PoS) است و امنیت آن توسط تحمل خطای بیزانسِ (BFT) چندمرحله‌ای تامین می‌شود. هر واحد از این ارز وب3 درحال حاضر معادل با 1.33 دلار و حجم کل بازار آن 1,34 میلیارد دلار است.
۳-آرویو (AR)
آرویو یا (AR) Arweave نوعی شبکه ذخیره‌سازی غیرمتمرکز است که می‌تواند اطلاعات و اپلیکیشن‌ها را به شکل دائم ذخیره کند. اطلاعات کاربران در هارد دیسک‌هایی که مالکیت آن‌ها در اختیار گروهی از افراد است ذخیره می‌شود. ازجمله برتری‌های این معماری آن است که هیچ‌کس قادر به تغییر یا بازنویسی اطلاعات شما نبوده، خطای ۴۰۴ و کیفیت پایین اپلیکیشن‌های تحت وب برطرف شده و امکان دستکاری پنهانی محتوای آنلاین ازبین خواهد رفت. پلتفرم Arweave به کاربران آن تعلق داشته و توسط آنان مدیریت می‌شود. اگر فضای ذخیره‌سازی خود را در اختیار Arweave قرار دهید یا برای آن اپلیکیشن طراحی کنید توکن‌های AR به عنوان پاداش به شما تعلق خواهد گرفت.
ارزش هرواحد از ارز وب3 AR درحال حاضر بالغ بر 14.76 دلار و حجم کل بازار آن بیش از 490 میلیون دلار است. فناوری به‌کاررفته در این شبکه Blockweave نام دارد. Blockweave بلاک‌چینی است که نه‌تنها بلاک‌های جدید را به بلاک‌های قدیم بلکه به گروهی از بلاک‌های تصادفی دیگر نیز متصل می‌نماید. Arweave بودجه موردنیاز خود را از منابعی همچون Coinbase Ventures، Andreessen Horowitz و Union Square Ventures تامین کرده است.
۴-سیاکوین (Siacoin)
سیاکوین (Siacoin) نیز مانند پروژه قبل به کاربران فضای ذخیره‌سازی غیرمتمرکز ارائه داده و از مهم‌ترین ارزهای وب3 است. کاربران داده‌های خود را در یک فضای ابری غیرمتمرکز ذخیره و کنترل کلید‌های خصوصی آن را دراختیار خواهند گرفت. هزینه استفاده از خدمات Sincoin بسیار کمتر از سایر رقبای ابری خود است، به‌طوری که برای ذخیره یک ترابایت داده در هر ماه تنها به دو دلار حق عضویت نیاز دارد. توکن بومی این پلتفرم، Siacoin (SC) بوده که از آن برای پرداخت پاداش به کاربرانی که فضای اضافه خود را دراختیار شبکه قرار می‌دهند استفاده می‌شود. SC را می‌توان به روش استخراج و مبادله به‌دست آورد که درحال حاضر قیمت هر واحد از آن برابر با 0.005 دلار و ارزش بازاری بالغ بر 298 میلیون دلار دارد.
۵-فلاکس (Flux)
فلاکس (Flux) یک زیرساخت ابری مقیاس‌پذیر و غیرمتمرکز است. محصولات این شرکت نرم‌افزاری توانایی رقابت با غول‌های فناوری مانند خدمات تحت وب آمازون را داشته و علاوه بر ویژگی‌های مرسوم، غیرمتمرکز نیز هستند. توسعه‌دهندگانی که به استفاده از Flux علاقه‌مند باشند می‌توانند سرورها را ایجاد، مدیریت و میزبانی کرده و همچنین اپلیکیشن‌های وب3 را در بین سرورهای متعدد با سرعت‌های رقابتی راه‌اندازی نمایند. بلاکچین Flux در حوزه‌های حاکمیت، دارایی‌های موازی و اقتصاد کاربرد دارد.
Flux حتی گام را فراتر نهاده و یک سیستم‌عامل انحصاری با ویژگی‌های غیرمتمرکز به اسم FluxOS عرضه کرده است. این پلتفرم منبع باز بوده و هریک از کاربران می‌توانند برای آن نود (node) بسازند. پاداش‌های شبکه به شکل مساوی بین مشارکت‌کنندگان و ماینرها تقسیم خواهد شد. همکاری Flux با شرکت عظیم Nvidia به ارتقای وب3 انجامیده است و طی این همکاری Flux به مهندسین و بازاریاب‌های Nvidia دسترسی انحصاری داشته و طرح توسعه‌ی اینترنت غیرمتمرکز خود را به خوبی اجرا خواهد کرد. درحال حاضر قیمت هر واحد از این ارز وب3 برابر با 0.66 دلار و ارزش بازاری بالغ بر 155 میلیون دلار دارد.
۶-اوشن پروتکل (Ocean Protocol)
Ocean Protocol ارائه‌کننده‌ٔ ابزارهای لازم برای توسعه وب3 است؛ درنتیجه هنگام سرمایهگذاری در این فضا بهتر است توکن آن را در سبد خود قرار دهید. این پروتکل همچنین به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها و دسترسی به آن‌ها در اینترنت را تمرکززدایی می‌کند. توکن بومی آن یعنی OCEAN برای استیک کردن (staking)، خرید و فروش داده‌ها و شرکت در فرآیند حکمرانی کاربرد داشته و به گونه‌ای طراحی شده است که ارزش آن با افزایش حجم کاربرد، افزایش یابد. توزیع این توکن در فواصل زمانی و مراحل مختلف صورت خواهد گرفت تا به پایداری بلندمدت کمک کند. درحال حاضر قیمت هر واحد از این ارز برتر وب3 (OCEAN) برابر با 0.206 دلار و ارزش بازاری آن بالغ بر 126 میلیون دلار است.
۷-کادنا (Kadena)
Kadena برای توانمندسازی نظام‌های پولی جهانی طراحی شده است و امکاناتی همچون قراردادهای هوشمند امن، بهینه‌سازی انرژی نوآورانه و امنیت لازم سازوکار اثبات سهام (PoS) را ارائه می‌دهد. Kadena برخلاف سایر پلتفرم‌ها که همزمان با افزایش تقاضا انرژی بیشتری مصرف می‌کنند، از سطح انرژی مصرفی یکسانی برخوردار است. با استفاده از زنجیره‌های درهم تنیده (braided chains) پلتفرم Kadena توان پردازش بیش از 480 هزار تراکنش در هر ثانیه (TPS) را دارد و با افزایش تعداد زنجیره‌ها این رقم نیز ارتقا خواهد یافت.
KDA توکن بومی پلتفرم Kadena است و برای پردازش تراکنش‌ها بر بلاکچین آن استفاده می‌شود. تعداد این ارزهای وب3 محدود به 1 میلیارد واحد بوده که برای استخراج در 120 سال آینده برنامه‌ریزی شده‌اند. درحال حاضر قیمت هر واحد از KDA برابر با 1.99 دلار و ارزش بازاری بالغ بر 367 میلیون دلار دارد.
۸-آدیوس (Audius)
آدیوس (Audius) قطعا ازسوی علاقه‌مندان به موسیقی با استقبال روبه‌رو خواهد شد. آدیوس یک پلتفرم پخش آنلاین موسیقی است که نیاز به وجود یک فرد واسطه مانند شرکت‌های ناشر را از میان برداشته است. این پلتفرم به هنرمندان فعال در این عرصه اجازه نشر آثار و جذب هوادار را خواهد داد. به علاوه با استیک کردن توکن بومی آن یعنی AUDIO ازسوی هنرمندان امکاناتی همچون نشان‌های افتخاری و قدرت رای‌دهی به آنان ارائه خواهد شد.
پیشنهاد مطالعه: معرفی ارز دیجیتال AUDIO و پلتفرم آدیوس (Audius): سرویس پخش موسیقی غیرمتمرکز
مالکیت توکن AUDIO قدرت تصمیم‌گیری در بین هواداران، دسترسی به محتوای انحصاری و حفظ امنیت شبکه را نیز فعال خواهد کرد. از میان هنرمندانی که از این پلتفرم حمایت خود را اعلام کرده‌اند می‌توان به deadmau5، 3LAU، Rezz و Stafford Brothers اشاره کرد. کیفیت پخش موسیقی در Audius برای فایل‌های MP3 بالاترین حد ممکن و برابر با 320kbps است. درحال حاضر قیمت هر واحد از AUDIO، این ارز وب3، برابر با 0.40 دلار و ارزش بازاری بالغ بر 293 میلیون دلار دارد.
۹-رادیکل (Radicle)
رادیکل (Radicle) نوعی پلتفرم غیرمتمرکز و منبع باز برای مشارکت در کدنویسی است. مدیریت کنترل دسترسی در Radicle توسط قراردادهای هوشمند محقق شده و مالکیت کدها با فرآیند چند امضایی (multisig) رخ خواهد داد. کاربران می‌توانند با توکن بومی RAD به حمایت از پروژه‌ها پرداخته و یا در رای‌دهی و حکمرانی مشارکت نمایند. وجود بیش از 1000 پروژه فعال بر بستر Radicle آن را به عامل بسیار تاثیرگذاری در توسعه فضای وب3 بدل کرده است. درحال حاضر قیمت هر واحد از RAD برابر با 2.03 دلار و ارزش بازاری این ارز وب3 بالغ بر 62 میلیون دلار است.
۱۰-سینتروپی (Syntropy)
ماموریت اصلیسینتروپی (Syntropy) حل چالش‌های فضای وب3 و ارتقای امنیت اینترنت غیرمتمرکز است. حوزه‌هایی که سینتروپی عموما به آن‌ها می‌پردازد عبارتند از: امنیت، حکمرانی، حریم شخصی، اعتمادپذیری یا پایایی، توان خروجی یا عملکرد و استفاده مفید از منابع.
امنیت نسل دوم اینترنت بر اشخاص واسطه، گواهینامه‌ها و مقامات معتمد وابسته بود. سینتروپی توانسته است اشخاص واسطه را از فرآیند رمزنگاری داده‌ها حذف کند. توکن بومی آن NOIA نام داشته و ارتباط بین شبکه‌ای را ممکن می‌سازد. درحال حاضر قیمت هر واحد از NOIA برابر با 0.074 دلار و ارزش بازاری این ارز web 3.0 بالغ بر 41 میلیون دلار دارد.
پیشنهاد مطالعه: گیم فای (GameFi) چیست؟ چگونه از بازی‌های Play to Earn کسب درآمد کنیم؟
جمع‌بندی
توکن‌های متاورس، NFTها و رمز ارزهای وب3 از بهترین فرصت‌های سرمایهگذاری در بازار 2022 کریپتو هستند. با پیشرفت پیوسته‌ی فناوری، تمرکززدایی توسعه یافته و هوش مصنوعی و واقعیت مجازی با اینترنت ادغام شده و فناوری بلاکچین ازسوی کاربران پذیرفته شده است. در مقاله فوق سعی شد تا ده رمز ارز برتر فضای وب3 را معرفی کنیم تا با خرید آن‌ها علاوه بر سرمایهگذاری و کسب سود، گامی در حمایت از این نسل جدید اینترنت برداشته شود.
این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایهگذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.
