متاورس (Metaverse) یک فضا و مفهوم دائمی، آنلاین و سه بعدی از جهان است که چندین فضای مجازی را در هم آمیخته و جهان مجازی جدیدی خلق میکند. میتوان این فضای پیچیده و عظیم را بهعنوان ظهور یک اینترنت جدید درنظر گرفت. این فضا به کاربرانش اجازه میدهد تا در آن کار کنند، با یکدیگر ملاقات داشته باشند، تفریح کنند و بهطور کلی در این فضای سه بعدی با هم در تعامل باشند.
در پاسخ به پرسش متاورس چیست باید به این نکته توجه داشت که اجرایی شدن متاورس هنوز بهطور کامل تحقق نیافته است، اما بعضی از پلتفرمهای موجود شامل عناصر مشترکی شبیه به فضای دنیای متاورس هستند. اخیرا بازیهای ویدیویی پیشرفتهایی در این زمینه داشتهاند و تلاش کردهاند این فضا را شکل دهند. طراحان و توسعهدهندگان این بازیها ازطریق خلق رخدادهای متفاوت و تعریف یک جهان اقتصادی مجازی توانستهاند تا حدی به مفهوم متاورس نزدیک شوند.
متاورس به چه معناست؟
مفهوم متاوِرس برگرفته از یک رمان علمی-تخیلی بهنام Snow Crash است که توسط Neal Stephenson نوشته شده است. اگرچه ایده چنین جهانی از تخیل یک نویسنده بروز پیدا کرده، اما اکنون میبینیم که در آیندهای نهچندان دور بخشی از واقعیت را شکل خواهد داد.
تعریف متاورس چیست و چه مشخصاتی دارد؟
همانطور که گفته شد متاورس یک مفهوم سه بعدی و آنلاین است که در بستر فضای مجازی، کاربران را در همه ابعاد زیستی به یکدیگر متصل میکند. متاورس پلتفرمهای مختلف را در هم ادغام میکند. میتوان برای درک متاورس از شبکه اینترنت کمک گرفت. شبکه اینترنت شامل وبسایتهای مختلفی است که ازطریق یک مرورگر میتوان به تمام آنها دسترسی داشت؛ با این تفاوت که در دنیای متاورس شما صرفا تماشاچی دادهها و تصاویر نیستید، بلکه خودتان و تمام عناصر محوری زندگی شما در کنار یک تعامل پویا با دیگر کاربران این شبکه، اساس متاورس را شکل میدهد.
متاورس به کمک تکنولوژی واقعیت افزوده (Augmented Reality) اجرایی خواهد شد که در آن هر کاربر کنترل آواتار متعلق به خود را برعهده دارد. به عنوان مثال شما در متاورس جلسات کاری را با دیگر همکارانتان در دفتر مجازی خود برگذار خواهید کرد و همکاران نیز با آواتار خود در دفتر شما حضور پیدا میکنند.
پیشنهاد مطالعه: آموزش خرید زمین در دسنترالند (گام به گام + عکس)
دنیای متاورس و بازیهای کامپیوتری
میتوانید برخی از جنبههای متاورس را در بازیهای ویدیویی موجود مشاهده کنید. بازیهایی همچون Second Life و Fortine یا ابزارهایی مثل Gather.town که به شبیهسازی حوزه کار اجتماعی اختصاص دارند، عناصر گوناگون زیست ما را در یک جهان آنلاین و سه بعدی گرد هم آوردهاند و تا حدی فضای متاورس را تولید کردهاند. هرچند هیچکدام از این اپلیکیشنها درواقع متاورس نیستند اما شباهتهایی را میتوان بین آنها یافت. متاورس هنوز تحقق نیافته است.
متاورس علاوه بر بازی و تعاملات فضای مجازی، عناصر دیگری از زندگی انسانی را در این مجموعه به هم میآمیزد. اقتصاد، مدیریت غیرمتمرکز و دیگر سازمانهای تاثیرگذار بر زیست انسانی، در این ساختار عظیم پیادهسازی خواهند شد. باید اضافه کنیم که اجرای تمام این ویژگیها بدون حضور بلاک چینها امکانناپذیر است و به همین خاطر ظهور متاورسها با آینده صنعت بلاک چین گره خورده است. در ادامه به رابطه این دو با یکدیگر میپردازیم.
پیشنهاد مطالعه: بازار NFT در آثار هنری و گیمها همچنان داغِ داغ است!
ویژگیهای ساختاری متاورس چیست؟
۱. تعاملمحور (Interactive)
متاورس ترکیبی از پلتفرمهای گوناگون فضای مجازی است تا بتواند روابط انسانی را همانند جهان واقعی شبیهسازی کند. متاورس در تلاش است روابط و تعاملهای شکلگرفته در جهان واقعی را ازطریق شبیهسازی روابط اجتماعی، زیرساختهای جهانی و دیگر عناصر زیست واقعی انسان در جهان، بازسازی کند. در این جهان مجازیِ جدید، افراد در زمینههای گوناگون وارد تعامل میشوند و زندگی مجازی را شکل میدهند.
۲. دائمی (Persistent)
تکنولوژی متاورس از اساس دائمی است؛ چراکه زندگی انسانی توقف ندارد و متاورس نیز در تلاش برای شبیهسازی زندگی، در جهانی مجازی و سه بعدی است. برخلاف اینترنت که هرلحظه ممکن است قطع شود، متاورس به هیچ عنوان توقفی نخواهد داشت. درواقع متاورس در ماهیت خودش دائمی است و ازطریق سیستم غیرمتمرکز خود که متکی به افراد است، همواره پایدار خواهد ماند. متاورس با هر هدفی که ساخته شود، تا زمانی که تکنولوژی وجود دارد باقی خواهد ماند.
۳. رونوشتی دقیق از جهان واقع (Real World Replica)
نکتهای که باید به آن توجه داشت این است که متاورس یک کپی بسیار دقیق از تمامی تجربههای انسانی است و بهزودی تبدیل به بخش اصلی زندگی ما خواهد شد. ما در این فضا تفریح میکنیم، کار میکنیم، تعامل میکنیم و بخشی از تجربه واقعی زیستن را در جهان مجازی درک خواهیم کرد. پس از همهگیری ویروس کرونا، چنین امکاناتی بیش از پیش موردتوجه قرار گرفت و پیشرفتهای قابلتوجهی در آن حاصل شد.
کمپانیهایی که درحالحاضر روی پروژه متاورس کار میکنند
فیسبوک (Facebook)
آینده اینترنت به سمت Meta پیش خواهد رفت. کمپانی شناختهشده و مشهور Facebook میگوید که در پایان دهه کنونی بیش از یک میلیارد نفر در این فضای شبیهسازیشده و سه بعدی که با نام متاورس شناخته شده است، مشغول فعالیت خواهند بود.
مارک زاکربرگ، بنیانگذار کمپانی فیسبوک که به تازگی مجموعه پلتفرمهای کمپانی خود را تحت عنوان Meta معرفی کرده است، درباره این جهان مجازی نوین میگوید: «شما در این جهان احساسِ بودن خواهید داشت. میتوانید با افراد دیگر در این حسِ حضور در یک جهان جدید سهیم شوید. میتوانید حالات بیان و زبان بدن افراد را هم ببینید و درک کنید».
او در ادامه توضیح میدهد که شما در این جهان جدید، آواتار مخصوص به خود را دارید. این آواتارها همانند پروفایل شما در اپلیکیشنهای مجازی است، با این تفاوت که آواتارهای شما بازنمایی سه بعدی و زندهای از شما خواهند بود. همچنین کاربران میتوانند باتوجه به موقعیتی که در متاورس دارند ظاهر آواتار خود را تغییر دهند و لباسها را از هر اپلیکیشن دیگری در جهان برای خود انتخاب کنند.
اگرچه زاکربرگ اشاره میکند که بخشی از زیرساختهای چنین مجموعهای آماده شده است، اما برای ایجاد فضایی با جزئیات مذکور نیاز به سالها زمان است.
مایکروسافت (Microsoft)
کمپانی مایکروسافت به عنوان یک تولیدکننده نرمافزارهای کامپیوتری در سال ۱۹۷۵ در آمریکا کار خود را آغاز کرد و اکنون یکی از قدرتمندترین کمپانیهای جهان محسوب میشود. در حال حاضر مایکروسافت مشغول کار بر روی تکنولوژی اجرای متاورس است تا بتواند پروژه متاورس مختص به خود را آغاز کند. در این پروژه مایکروسافت بر روی فناوری ساخت و پرداخت تمام جزئیات جهان فیزیکی در یک جهان سه بعدی مجازی کار میکند.
آمازون (Amazon)
کمپانی آمازون در سال ۱۹۹۴ تاسیس شد و در طول تاریخ فعالیتش نشان داد که هیچ کمپانی دیگری در حوزه تجارت الکترونیک توانایی رقابت با آمازون و ارائه خدمات این کمپانی را ندارد. اکنون آمازون یکی از شناختهشدهترین و قدرتمندترین کمپانیهای تجارت الکترونیک در جهان بهشمار میآید.
این شرکت در راستای همکاری با تکنولوژی متاورس، قصد دارد به کمک بلاک چین متاورس یک شبکه جهانی اقتصاد و تجارت مجازی را در فضای سه بعدی متاورس طرحریزی و پیادهسازی کند. همین تصمیم باعث محبوبیت بیشتر در بین مشتریان و طرفداران این کمپانی شده است.
علاوه بر این کمپانی آمازون در راستای پیشرفت تکنولوژیهای لازم برای ایجاد متاورس، سرمایهگذاریهای مادی و علمی قابلتوجهی را در شرکتهای فعال در این عرصه انجام میدهد.
والت دیزنی (Walt Disney)
نه تنها کمپانیهای فعال در حوزه تکنولوژی، بلکه حتی کمپانیهای سازندهی انیمیشن نیز برای ورود به جهان متاورس اقدامات موثری انجام دادهاند. کمپانی مطرح و مشهور والت دیزنی هم در راستای پیوستن به فضای مجازی جهانی، طرح یک پارک مجازی را در دستور کار خود قرار داده و قصد دارد با استفاده از هوش مصنوعی، رباتها و دیگر پیشرفتهای تکنولوژیکی، فعالیت خود را در این حوزه گسترده کند.
باتوجه به اطلاعات موجود، این کمپانی بهزودی به کمک تکنولوژی اینترنت اشیا (Iot) و هوش مصنوعی، درهای پارک مجازی خود را به روی تمام افراد در سرتاسر جهان، میگشاید.
Nvidia
کمپانی Nvidia در سال ۱۹۹۹ تاسیس شد و فعالیتش را در حوزه ساخت پردازندههای گرافیکی آغاز کرد. Nvidia نیز مانند دیگر کمپانیهای بزرگ و پیشرو در حوزه فناوری، تصمیم گرفت تا فعالیتش را در حوزه متاورس گسترش دهد.
Nvidia درحال کار بر روی پروژهای مختص به خودش بهنام Omiverse است. این کمپانی در تلاش است تا پلتفرمهای مختلف را در این بستر گرد هم آورد و جهانی مجازی به قدرت و غنای جهان واقعی بسازد. طبق اطلاعات موجود از پروژه Omniverse، گویا کمپانی Nvidia در تلاش است تا از هر ارگان و ساختمان و کارخانهای یک نمونه مجازی بسازد و از آن در ساخت پروژه خود استفاده کند.
باتوجه به اینکه هر کمپانی بزرگی در تلاش است تا به روش خود متاورس را پیادهسازی کند، آینده اینترنت در خدمت پروژههای عظیم متاورس خواهد بود.
ارتباط صنعت بلاک چین و پروژه متاورس چیست؟
همانطور که در ابتدای مقاله نیز اشاره شد، شکلگیری پروژههای عظیمی همچون متاورس، بدون استفاده از شبکههای غیرمتمرکز و صنعت بلاک چین، امکانناپذیر است. در این بخش میخواهیم به رابطه این دو با یکدیگر بپردازیم.
شاید در ابتدا اینطور بهنظر نیاید که متاورس نیازی به رمز ارزها داشته باشد، اما حضور رمز ارزها و توکنها میتواند به پایهگذاری یک اقتصاد مجازی و پویا کمک کند. همچنین استفاده از NFTها میتواند در پیشبرد مسئله مالکیت مجازی کارا باشد. کیف پولهای رمز ارزی نیز میتوانند نقش مهمی در جهان مجازی انسانها داشته باشند. علاوه بر اینها اداره شدن متاورس قطعا نیاز به یک شبکه گسترده و غیرمتمرکز دارد و بستر بلاک چین را میتوان بهترین گزینه برای این موضوع دانست.
در حال حاضر نیز بلاک چینهایی وجود دارند که اپلیکیشنهایی شبیه به متاورس را سازماندهی میکنند و مردم نیز بااستفاده از آنها درآمد کسب میکنند. Axie Infinity یکی از بازیهایی است که میتوان در آن کسب درآمد کرد. SecondLive و Decentraland نیز جزو نمونههای دیگری هستند که توانستهاند از ترکیب صنعت بلاک چین و واقعیت مجازی به موفقیتهای چشمگیری دست یابند.
پیشنهاد مطالعه: دیسنترالند (Decentraland) چیست؟ آشنایی با ارز مانا (MANA)
چرا صنعت رمز ارزها برای پیشبرد متاورس اهمیت دارند؟
صنعت بازیهای ویدیویی از جهت شبیهسازی سه بعدی بخشی از پروژه متاورس را اجرایی کردهاند، اما در پوشش و شبیهسازی تمام عناصر جهان واقع که در زندگی بشر تاثیرگذارند، موفق نبودهاند. صنعت رمز ارزها میتواند پیشنهادهای ویژهای در این زمینه داشته باشد؛ تعریف مالکیت شخصی بااستفاده از ارزهای دیجیتال، مبادلات تجاری مجازی و سازماندهی و مدیریت کل پروژه به واسطه بلاک چینها و…
اگر در آینده در متاورس کار کنیم، روابط اجتماعی خود را گسترش دهیم و یا حتی چیزهای مجازی بخریم، نیازمند راهی هستیم تا مالکیت خود را بر آن ثابت کنیم. همچنین باید برای انتقال پولهای دیجیتال در جهان مجازی مسیر امنی وجود داشته باشد که میتوان از طریق توکن متاورس یا رمز ارز متاورس، به آن دست یافت. درنهایت باتوجه به اینکه متاورس قرار است تمام جنبههای زندگی ما را پوشش دهد، قطعا این بخش هم اهمیت بسزایی دارد.
در حال حاضر برخی از بازیهای ویدیویی راهحلهایی برای مسائل ذکرشده ارائه میکنند؛ اما اکثر طراحان و توسعهدهندگانِ پروژههایی شبیه به متاورس، از رمز ارزها و بلاک چینها استفاده میکنند. بلاک چینها مسیر غیرمتمرکز و شفافی را برای اداره این پروژهها دراختیار میگذارند؛ درصورتیکه توسعهدهندگان بازیهای ویدیویی معمولا از سیستمهای متمرکز برای پیشبرد بازی استفاده میکنند.
لزوم حضور صنعت بلاک چین در پروژه متاورس چیست؟
۱. اثبات مالکیت خصوصی
با داشتن یک کیف پول رمز ارزی و دسترسی به کلیدهای آن، میتوانید مالکیت خود را بر یک سرمایه مشخص ازطریق بلاک چین، اثبات کنید. بهعنوان نمونه میتوانید بهجای پرینت حساب بانکی خود، شرح تبادلات خود در یک بلاک چین را بهعنوان اثبات دارایی ارائه دهید. به عبارتی استفاده از یک کیف پول دیجیتال میتواند بهترین راه پایهگذاری یک اقتصاد مجازی و تعیین مالکیت باشد.
پیشنهاد مطالعه: بهترین کیف پولهای بیت کوین در سال ۲۰۲۱
۲. تجمیع دیجیتال
همانطور که میتوان قوانین مالکیت خصوصی را بهشکل مجازی طرحریزی کرد، میتوانیم اصل یا یگانه بودن یک چیز را اثبات کنیم. باتوجه به اینکه متاورس رونوشتی از جهان واقع است، نیاز داریم تا ازطریق NFTها اصل بودن و حفظ حقوق کپی-رایت را در این جهان مجازی تحقق بخشیم. به عنوان نمونه اگر متاورس رونوشتی دقیق از جهان واقع باشد، میتوان برای خرید زمین در متاورس، از NFTها استفاده کرد.
پیشنهاد مطالعه: توکن غیر قابل تعویض (NFT) چیست؟
۳. مبادله اعتبارات
متاورس نیازمند یک مسیر مطمئن برای تبادل اعتبارات است که کاربران بتوانند به آن اعتماد کنند. ارزهایی که بهشکل معمول درون بازیهای آنلاین استفاده میشوند، عمدتا امنیت کمتری نسبت به ارزهای دیجیتال در بستر بلاک چین دارند. اگر کاربران مدت زیادی را صرف حضور در متاورس کنند و درآمدی بهدست آورند، نیازمند ارز قابل اتکایی هستند که امنیت دارایی آنها را تضمین کند. میتوان این ارز را تحت عنوان پروژهای با نام متاورس کریپتو طرحریزی کرد و در دنیای متاورس از آن بهره برد.
۴. مدیریت کل پروژه
توانایی کنترل قوانین حاکم بر مبادلات و تعاملهای این جهان مجازی، قاعدتا برای کاربران آن واجد اهمیت است. در جهان واقع ما میتوانیم با استفاده از حقوق شهروندی، رهبر یا نوع ساختار حکومت را تعیین کنیم. متاورس هم نیازمند مسیری است که به کمک آن بتواند یک مدیریت و سازماندهی منصفانه را پیادهسازی کند؛ بلاک چینها مسیری آزموده و موفق در این بستر بهشمار میآیند.
۵. در دسترس بودن
ساخت یک کیف پول رمز ارزی ازطریق بلاک چینها برای هرکسی در سراسر دنیا امکانپذیر است. برخلاف فرآیند بازگشایی حساب بانکی، داشتن یک کیف پول دیجیتال نیاز به پرداخت پول و تایید جزئیات شناسایی ندارد. به همین خاطر استفاده از سازوکار مبادلات مالیِ حوزه رمز ارزها در متاورس، حداکثر دسترسپذیری را برای مدیریت مبادلات مالی در این پروژه فراهم میکند.
۶. قابلیت تعامل و همکاری
فناوری بلاک چین همواره قابلیت رقابت و تعامل میان پلتفرمهای گوناگون را فراهم کرده است. پروژههایی مثل Polkadot (DOT) و Avalanch (AVAX) ساختار بلاک چین خود را طوری تغییر دادند که بتوانند با هم در تعامل باشند. درباره پروژهای مانند متاورس نیز باتوجه به نیاز آن برای ارتباط با پروژهها و پلتفرمهای مختلف، بلاک چین بهترین مسیر برای اجراییشدن این تبادل است.
جمعبندی
اگر بخواهیم پاسخ کوتاهی به پرسش اصلی مقاله، یعنی متاورس چیست بدهیم، باید این پروژه را بهعنوان یک ایده نوین برای ورود تکنولوژی به یک مرحله جدید معرفی کنیم. یکپارچهسازی پلتفرمهای ارتباطات اجتماعی مجازی، ایدهای است با هدف ساختن یک جهان جدید. بیشک در طی اجراییشدن این طرح، بسیاری از حوزههای تکنولوژیک جهان فرصت بروز و ظهور بیشتری خواهند یافت. در این میان صنعت رمز ارزها نیز سهم بسزایی در پیشبرد این پروژه خواهد داشت؛ تاجاییکه تحقق پروژه متاورس بدون حضور بلاک چینها، فرضی دور از واقعیت خواهد بود.
اینکه متاورس با جزئیات ذکرشده، در چه تاریخی محقق خواهد شد و یا اینکه متاورس درنهایت کنترل همه مناسبات و تعاملات انسانی را در دست خواهد گرفت یا نه، سوالاتی است که پس از پرسش متاورس چیست ذهن مخاطبان را به خود مشغول خواهد کرد؛ اما پاسخ به آن نیازمند گذر زمان و میزان موفقیت کمپانیهای بزرگ در این راستاست.
این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید بهعنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایهگذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.
