آموزش استخراج بیت کوین (Bitcoin mining) به صورت گام به گام

استخراج بیت کوین یعنی تأمین توان پردازش محاسبات مورد نیاز شبکه و دریافت پاداش بیت کوین که شامل بیت کوین‌های استخراج‌شده و کارمزد تراکنش‌های درون شبکه است.

در این مقاله سعی می‌شود تا به‌صورت جامع به تمامی جوانب صنعت استخراج بیت کوین پرداخته شود تا بتوانید اطلاعات لازم را درباره مسائل فنی، اقتصادی و مالی این کسب‌وکار به‌دست آورید. ابتدا به تشریح استخراج بیت کوین پرداخته شده است. در ادامه، انواع الزامات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری برای استخراج بیت کوین را معرفی و مقایسه کرده، و در پایان نیز توضیح مختصری درباره استخراج ابری و همچنین آخرین وضعیت قانون‌گذاری درمورد استخراج رمز ارز در کشور ایران ارائه شده است.

استخراج بیت کوین چیست؟

هدف از خلق بیت کوین، ارائه روشی امن برای انتقال ارزش از طریق رمز ارز بدون نیاز به وجود طرف‌های واسطه است. عملیات مربوط به ثبت، ذخیره‌سازی و به‌روزرسانی تراکنش‌ها بر بستر یک بلاک چین انجام می‌شود. اما حالا که قدرت مرکزی و نهاد واسطه نقشی ندارد، این استخراج‌گران هستند که از طریق یک مکانیزم اجماع تصمیم می‌گیرند که کدام تراکنش‌ها معتبر بوده و باید به دفترکل توزیع‌شده (بلاک چین) اضافه شوند.

دستگاه‌های استخراج هر ده دقیقه یک بلوک حاوی اطلاعات صدها تراکنش را جمع‌آوری کرده و برای تأیید محاسبات، آن‌ها را در قالب یک معمای ریاضی مهیا می‌کنند. اولین استخراج‌کننده‌ای که جواب معما را پیدا کند، آن را به گره‌های دیگر شبکه اعلام می‌کند. سپس سایر استخراج‌کنندگان، صحت و اعتبار محاسبات را کنترل و تأیید می‌کنند. در این صورت بلوک استخراج‌شده و تراکنش‌های ثبت‌شده در آن، به‌صورت غیرقابل تغییر و شفاف به انتهای زنجیره‌ی بلاکچین اضافه می‌شود. درحال‌حاضر استخراج‌گران در شبکه بیت کوین، به ازای محاسبات هر بلوک، 6.25 بیت کوین دریافت می‌کنند. مشارکت استخراج‌گران در کنترل و صحت‌سنجی محاسبات موجب می‌گردد که این شبکه در برابر دو تهدید امنیتی بالقوه، یعنی حمله‌ی دوبار خرج کردن (Double Spending) و حمله‌ی 51 درصدی (%51 Attack) در امان باشد.

پاداش بیت کوین که به‌منظور جبران مشارکت سیستم‌های محاسباتی فردی است، از دو منبع سرچشمه می‌گیرد: کارمزد هر تراکنشی که در شبکه انجام می‌شود، و همچنین پاداش استخراج که توسط شبکه تعیین شده و برابر 6.25 بیت کوین به ازای تولید هر بلوک است. سایت The Block Crypto طی گزارشی در فوریه 2021 بیان کرده است که به‌طور متوسط حدود 13.7درصد از درآمد استخراج‌گران از کارمزد تراکنش‌ها بوده است.

شبکه‌ی بیت کوین برای حفظ پایداری خود و به عنوان یک مکانیزم اجماع از الگوریتم اثبات کار (Proof of Work) استفاده می‌کند. وقتی‌ که سیستم‌های کامپیوتری پیشرفته به‌صورت غیرمتمرکز الگوریتم اثبات کار را اجرا می‌کنند، درواقع سعی دارند که یک رشته‌ی بلند از ارقام و حروف را حدس بزنند که تابع هش نام دارد. الگوریتم اثبات کار نیاز به قدرت محاسباتی بالایی دارد و از این رو فرآیند ارزانی نیست. همین نکته یکی از عوامل رشد شبکه بیت کوین بوده است؛ چراکه نیاز به سرمایه‌گذاری وسیع، شبکه را از بسیاری تهدید‌های امنیتی جدی حفظ می‌کند.

پس درمجموع، فرآیند استخراج بیت کوین به‌صورت همزمان سه هدف را برآورده می‌کند:

• 1) انتشار کوین‌های جدید
• 2) تأیید تراکنش‌ها
• 3) امنیت شبکه

سختی استخراج

سختی استخراج یک پارامتر است که هدف از آن ایجاد ثبات در میانگین زمان تولید هر بلوک در بلاکچین بیت کوین است. این متغیر میزان سختی تولید یک بلوک یا به عبارت دیگر سختی حدس یک مقدار هش مورد هدف است که کمتر از یک آستانه مشخص باشد.

در بلاکچین بیت کوین، میانگین زمان تولید هر بلوک در حدود 10 دقیقه درنظر گرفته شده است و از این‌رو سختی شبکه هر دوهفته (2016 ساعت) طوری تعدیل می‌شود تا مدت‌زمان تولید بلوک در همین سطح باقی بماند. با ورود روزافزون استخراج‌گران به این صنعت، زمان تولید بلوک کمتر از 10 دقیقه می‌شود و برای همین با اضافه شدن رقم صفر به رشته تابع هش، سختی شبکه افزایش می‌یابد. چون استخراج‌گران برای حل معمای بلوک‌ها (حدس تابع هش) از روش آزمون و خطا استفاده می‌کنند، با افزایش سختی، به همان نسبت زمان تولید بلوک افزایش می‌یابد و ثبات این متغیر حفظ می‌شود.

سختی شبکه درواقع معیاری برای میزان منابع موجود جهت استخراج بیت کوین است که بسته به مقدار قدرت محاسباتی مصرف‌شده در شبکه یا همان نرخ هش استخراج، تعدیل می‌شود. کاهش سختی شبکه، درآمد استخراج‌گران را افزایش می‌دهد اما در کل موجب کاهش امنیت شبکه می‌شود. هرچه قدرت هش شبکه و نیز سختی آن بیشتر باشد، مقاومتش در برابر تهدید‌های امنیتی بیشتر است. قدرت هش در شبکه بیت کوین به‌طور دقیق مشخص نیست اما از طریق سختی بلوک فعلی و تعداد بلوک‌های استخراج‌شده در یک روز،  قابل تخمین است.

تحویل سفارش‌های چند ده هزاری و برنامه‌های گسترش فعالیت‌های شرکت‌های استخراجی چون Poolin، Riot Blockchain و MARA و به فروش رفتن همه‌ی دستگاه‌های موجود شرکتی مانند Bitmain حتی با افزایش‌ صددرصدی قیمت دستگاه‌ها، نشان می‌دهد که سختی شبکه در سال 2021 می‌تواند تا دو برابر افزایش یابد.

اگر می‌خواهید از سختی آنی شبکه بیت کوین مطلع باشید می‌توانید از منابع زیر استفاده کنید:

• https://hashrateindex.com/coins/bitcoin (همراه با شاخص قیمت هش لوکسور که برآوردی از درآمد دستگاه با نرخ هش مشخص است.)
• https://www.blockchain.com/charts/difficulty

هالوینگ و استخراج بیت کوین

اشاره کردیم که شبکه بیت کوین به ازای استخراج هر بلوک و قرار گرفتن آن در بلاک چین، 6.25 بیت کوین پاداش می‌دهد. همچنین بیان کردیم که از طریق مکانیزم تعدیل سختی شبکه، زمان تولید هر بلوک در بلاک چین بیت کوین به صورت میانگین درحدود 10 دقیقه باقی می‌ماند. این نشان می‌دهد که در هر روز 900 بیت کوین استخراج می‌شود. البته این مقدار پاداش قبل از سومین رویداد هالوینگ (halving) در ماه می 2020، برابر با روزانه 1800 بیت کوین بود. در کل 21 میلیون بیت کوین تولید خواهد شد که تاکنون بیش از 18.5 میلیون از آن‌ها استخراج شده است.

شاید فکر کنید که به‌زودی استخراج بیت کوین پایان خواهد یافت. تخمین‌ها نشان می‌دهد که استخراج بیت کوین روی کاغذ تا اواسط قرن میلادی بعدی به‌طول خواهد انجامید. البته با کاهش قابل توجه پاداش بلوک در طول چند دهه‌ی آینده، احتمالا تا آن زمان دیگر استخراج‌کننده‌ای برای استخراج آخرین بیت کوین‌ها تلاش نخواهد کرد!

پیشنهاد مطالعه: نصف شدن پاداش استخراج بیت کوین (halving)

رویداد هالوینگ در شبکه بیت کوین هر چهارسال یک‌بار اتفاق می‌افتد که در پی آن سرعت تولید بیت کوین نصف می‌شود. وقتی پاداش استخراج نصف شود، درآمد استخراج‌گران کاهش می‌یابد و بسیاری از آن‌ها، به‌خصوص سیستم‌های قدیمی و مستهلک، از بازار استخراج خارج می‌شوند. با وجود پدیده‌ی هالوینگ، اتفاقات درستی در شبکه بیت کوین می‌افتد: استخراج‌گران با دستگاه‌های قدیمی و کارایی پایین برای این که ضرر نکنند از بازار خارج می‌شوند و اثرات تورمی ناشی از عرضه بیت کوین نیز در طول زمان تعدیل می‌شود.

درکل با کاهش قابل ملاحظه نرخ هش شبکه و سختی استخراج، زمان تولید هر بلوک از ده دقیقه بیشتر می‌شود تا جایی که انجام تراکنش‌ها به تأخیر می‌افتد و این موجب می‌شود تا افرادی که می‌خواهند تراکنش سریع‌تری داشته باشند، کارمزدهای بالاتری پیشنهاد دهند. از این‌رو گرچه بعد از هالوینگ درآمد استخراج‌گران از پاداش استخراج کاهش می‌یابد، اما آن بخش از درآمد آن‌ها که حاصل از کارمزدهای شبکه است، افزایش پیدا می‌کند. حال که تا حدی با مبانی استخراج در شبکه بیت کوین آشنا شدیم، در ادامه به مبحث الزامات استخراج و مقایسه آلترناتیوهای سرمایه‌گذاری در این صنعت وارد می‌شویم.

الزامات استخراج

برای استخراج بیت کوین و کسب درآمد پایدار از این رمز ارز، نیاز به فراهم کردن برخی امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری وجود دارد. ابتدا باید دستگاه مناسب با هدف و شرایط خود را انتخاب و خریداری کنید. سپس باید نرم‌افزار استخراج را نصب کنید. با اتصال به یک استخر استخراج می‌توانید از ثبات نسبی درآمد خود مطمئن شوید.

تجهیزات سخت‌افزاری مورد نیاز برای استخراج بیت کوین

برای شروع استخراج باید ابتدا سخت‌افزار استخراج بیت کوین را تهیه کنید. در روزهای آغازین سفر شگفت‌انگیز بیت کوین، استخراج بیت کوین به‌وسیله واحد پردازش مرکزی (CPU) و کارت‌های پردازش گرافیکی (GPU) سودآوری داشت. اما امروزه دستگاه‌های ASIC مخصوص استخراج بیت کوین توان محاسباتی بسیار بیشتری دارند و بازار استخراج بیت کوین را تحت سلطه‌ خود قرار داده‌اند.

با افزایش سطح سختی شبکه، به‌روز بودن و کارایی دستگاه‌های استخراج برای کسب درآمدِ قابل ملاحظه، اهمیت بسیاری دارد. چند شرکت از جمله Antminer ، MicroBT و Halong Mining سیستم‌های باکیفیتی را عرضه می‌کنند که برخی از آن‌ها در سایت آمازون و ebay نیز قابل خریداری هستند.

پیشنهاد مطالعه: بهترین سخت افزار استخراج بیت کوین در سال 2018 کدام ها هستند؟

اگرچه درحال‌حاضر انتخاب سرمایه‌گذاران فقط به یک دامنه کوچک از دستگاه‌های ASIC محدود شده است، اما همچنان گزینه‌های موجود تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند.

حالا چگونه بهترین دستگاه را انتخاب کنیم؟

بهترین انتخاب در نهایت بستگی به شرایط و ترجیحات شما دارد. برخی از افراد یک دستگاه بسیار قدرتمند می‌خواهند تا در اتاقی قرار دهند. برخی می‌خواهند برای همان بار اول با چند دستگاه ASIC قوی اما مقرون ‌به ‌صرفه، کسب‌وکار استخراج را باقدرت آغاز کنند. برخی نیز محدودیت بودجه کمتری دارند و قصد دارند یک سوله را با بهترین و کاراترین دستگاه‌های استخراج پر کنند.

در ادامه به معرفی تعدادی از محبوب‌ترین دستگاه‌های استخراج بیت کوین می‌پردازیم.

Antminer T9+:

آن دسته از استخراج‌گرانی که محدودیت بودجه دارند، اغلب از طرفداران این دستگاه هستند. این دستگاه نسبت به سایر دستگاه‌های استخراج  موجود قیمت کمتری دارد. همچنین علاوه بر قیمت مناسب،  ابعاد مناسبی دارد و ویژگی‌های خنک‌کننده آن نیز شما را راضی خواهد کرد. قدرت هش این دستگاه 10.5 تراهش بر ثانیه (TH/S) و مصرف برق آن نیز 1400 وات بر ساعت است. قیمت تقریبی آن بین 300 تا 400 دلار است و با قیمت فعلی بیت کوین، روزانه بین 3.5 تا 4 دلار درآمد ایجاد می‌کند.

این دستگاه با این محدوده از قدرت هش، ارزان‌ترین دستگاه استخراج محسوب می‌شود که به‌ دلیل رابط کاربری آسان، محبوبیت بسیاری بین استخراج‌گران فردی دارد.

Antminer S9:

این دستگاه به عنوان محبوب‌ترین دستگاه استخراج بیت کوین شناخته می‌شود. زمانی که این دستگاه ساخته شد، بیشترین توان هش را در این سیاره خاکی داشت. دستگاه S9 دارای دو فن سریع در دو انتهای خود است که به‌سرعت هوای گرم را از دستگاه خارج می‌کنند. قدرت هش این دستگاه برابر با  TH/S14 و مصرف برق آن نیز معادل 1320 وات است. قیمت خرده‌فروشی S9 حدود 2500 تا 3000 دلار است. درآمد این دستگاه با قیمت فعلی بیت کوین تقریبا 5 دلار است.

DragonMint T1:

این دستگاه که سازنده آن شرکت Halong Mining است، یکی از قوی‌ترین دستگاه‌ها با قدرت هش 16 تراهش بر ثانیه است. اگر یک استخراج‌گر باتجربه هستید و به برق ارزان دسترسی دارید، این دستگاه بهترین انتخاب برای شماست. مصرف برق این دستگاه کمی بیشتر از S9 و حدود 1480 وات در ساعت است. قیمت این دستگاه در بازار خرده‌فروشی بین 2000 تا 2700 دلار است. درآمد این دستگاه در حدود 6 دلار در روز برآورد می‌شود.

Antminer R4:

صدای کم و کارایی بالای دستگاه R4 دلیل قیمت بالای آن است. این دستگاه در مقایسه با دستگاه S9 به شکل قابل توجهی توان هش کمتری دارد درحالی‌که قیمت آن فقط اندکی از S9 کمتر است. قدرت هش این دستگاه 8.7 تراهش بر ثانیه است و فقط 850 وات برق مصرف می‌کند. درآمد روزانه این دستگاه با قیمت‌های فعلی حدود 3 دلار است.

PangolinMiner M3X:

اگرچه مصرف برق این دستگاه در حدود 600 وات بیشتر از دستگاه DragonMint T1 و قدرت هش آن 25 درصد کم‌تر از قدرت هش آن دستگاه است، اما قیمتش تقریبا یک سوم قیمت آن است. به عبارت دیگر این دستگاه توانسته است با معرفی خود یک تعادل بین قدرت هش و قیمت دستگاه به‌وجود آورد.

با توجه به قیمت مقرون به صرفه، این دستگاه برای مناطقی که قیمت برق ارزان است مناسب‌ترین گزینه به‌نظر می‌رسد. البته این دستگاه در بین موارد ذکر شده با اختلاف کمی بیشترین سطح صدا را دارد و از همین رو برای استخراج خانگی مناسب نیست.. درآمد روزانه این دستگاه در حدود 4.5 دلار است.

نکاتی برای خرید دستگاه استخراج بیت کوین

اگر قصد خرید دستگاه استخراج بیت کوین را دارید، توجه به چند نکته اهمیت دارد:

1) هر دستگاه را به صورت جداگانه بر اساس قدرت هش، مصرف برق، دمای محیط و قیمت آن و همچنین شرایط خود بررسی و ارزیابی کنید.

2) هر یک از این انتخاب‌ها می‌تواند بر اساس سطح بودجه، فضای اختصاصی استخراج، سطح آشنایی استخراج‌کننده با استخراج، هزینه برق محلی و عوامل دیگر از جمله آب و هوا، منطقی به نظر آیند.

3) سرمایه‌گذاری همراه با ریسک است و اگر قصد خرید دستگاه استخراج بیت کوین را دارید، بهتر است ریسک‌های مربوط به نوسانات قیمت رمز ارز موردنظر، افزایش سختی استخراج، هزینه تجهیزات اضافی و دیرکرد تحویل دستگاه‌ها و تغییر بهای انرژی برق را در نظر بگیرید.

4) تجهیزات معرفی شده همگی با الگوریتم SHA-256 کار می‌کنند که با آن‌ها ارزهای دیگری مثل بیت کوین کش، BSV، دیجی بایت (DGB) و چندین آلتکوین دیگر را نیز می‌توان استخراج کرد.

محاسبه سودآوری استخراج بیت کوین

عوامل بسیاری نظیر قدرت دستگاه، مصرف و هزینه برق، سختی استخراج، کارمزد استخر استخراج و قیمت بیت کوین، بر قابلیت سوددهی و نرخ بازگشت سرمایه کسب‌وکار استخراج بیت کوین اثرگذار هستند.

صرف‌ نظر از مصرف و هزینه برق، ابتدا باید نگاهی به درآمد هر دستگاه براساس قدرت هش آن و قیمت بیت کوین بیندازیم. به عبارت دیگر درآمد هر دستگاه با نرخ هش مشخص، در هر لحظه تابعی از سختی شبکه و قیمت بیت کوین است. با داشتن معیار قیمت هش که نشان‌دهنده ارزشی است که استخراج‌گران در ازای نرخ هش خود از استخرها دریافت می‌کنند، می‌توانیم درآمد روزانه هر دستگاه را تخمین بزنیم. برطبق شاخص سایت Hashrateindex.com، با قیمت 56080 دلار برای بیت کوین و سختی فعلی شبکه، قیمت هش متوسط معادل با 0.3427 دلار برای هر تراهش بر ثانیه در روز است.

پیشنهاد مطالعه: میزان مصرف انرژی بیت کوین… چرا نباید نگرانش باشیم؟

برای بررسی درآمد هر دستگاه می‌توانید از ماشین‌ حساب‌های مخصوص در اینترنت استفاده کنید. در این سایت‌ها می‌توان دستگاه‌های مختلف را انتخاب کرد و یا اطلاعات آن‌ها را وارد کرد و بر اساس هزینه برق دلخواه شما و همچنین اطلاعات لحظه‌ای قیمت بیت کوین و سختی شبکه، درآمد و سود دلاری خود را مشاهده کنید. آدرس‌های زیر تعدادی از نمونه‌های داخلی و خارجی این ماشین‌حساب‌ها هستند.

• https://www.nicehash.com/profitability-calculator/
• https://www.cryptocompare.com/mining/calculator/
• https://minerstat.com/mining-calculator
• https://arzdigital.com/calculate-profitability/
• https://ramzarz.news/mining-calculator

حالا نیاز داریم تا قیمت برق را محاسبه کنیم. بنابر مصوبه استخراج رمز ارز، متوسط تعرفه برق صادراتی برابر با 965 تومان برای هر کیلووات ساعت است. تعرفه برق صنعتی نیز معادل 90 تومان برای هر کیلووات ساعت است. در اینجا تعرفه برق صادراتی با دلار 26200 تومان محاسبه شده است. هر کیلووات ساعت برق مصرف‌شده، قیمتی معادل با 0.0368 دلار دارد.

نرم‌ افزار استخراج بیت کوین

نرم‌افزار‌های استخراج بیت کوین صرفا می‌توانند توسط سخت‌افزارهای مخصوصی که توان کافی برای اجرای محاسبات را در شبکه بیت کوین دارند، استفاده شوند. نرم‌افزار به دستگاه استخراج متصل می‌شود و به شکل مستقیم بیت کوین استخراج می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: بهترین نرم‌افزارهای استخراج بیت کوین در سال ۲۰۲۱

شروع استخراج با پیوستن به استخر

توصیه می‌کنیم که وقتی آماده‌ی استخراج بیت کوین بودید، برای آغاز عملیات استخراج به یک استخر بپیوندید. استخر استخراج جایی است که استخراج‌گران در یک شبکه قدرت محاسباتی خود را به اشتراک می‌گذارند و به نسبت مشارکت خود، پاداش دریافت می‌کنند. شانس گرفتن بلوک در صورت کار اشتراکی بیشتر است که این به نوبه‌ی خود منجر می‌شود درآمد استخراج‌گر دارای ثبات و قابل پیش‌بینی باشد.

پیشنهاد مطالعه: استخر استخراج (mining pool) چیست و چطور کار می‌کند؟

البته همه‌ی استخرها ساختار یکسانی ندارند. به هرحال پروتکل‌های معروفی وجود دارند که اغلب این استخرها را اداره می‌کنند. در استخرهای تناسبی، شما که توان محاسباتی خود را به اشتراک می‌گذارید، تا جایی که استخر در یافتن بلوک موفق باشد، سهم پاداش خود را دریافت خواهید کرد. در استخرهای پرداخت به ازای سهم که به طور مشابهی عمل می‌کنند، پرداختی‌ها فارغ از این که بلوک چه زمانی پیدا شده، به صورت آنی به آدرس کیف پول شما ارسال می‌شوند. همچنین استخرهای فرد به فرد با هدف جلوگیری از ایجاد ساختارهای متمرکز در استخرها طراحی شده‌اند.

با شرکت در استخرها، افراد قسمتی از اختیار خود را در فرآیند استخراج از دست می‌دهند. آن‌ها محدود به برخی از شرایط استخر هستند که ممکن است رویکردی را به پروتکل استخراج بیت کوین دیکته کنند. درحالی‌که بسیاری از استخرها در جهت رسیدن به عدم تمرکز گام بر می‌دارند، اما بنابر داده‌های Blockchain.com، چند استخر مثل AntPool، Poolin، Slush و F2Pool قسمت عمده‌ای از استخراج بیت کوین را تحت سیطره خود دارند. وجود تعداد کمی استخر با قدرت بسیار زیاد، با ماهیت غیرمتمرکز بیت کوین و رمز ارزها در تضاد است و آن‌ها را به چالش می‌کشد.

در ازای استفاده از این خدماتِ استخرها باید کارمزدی را به آن‌ها پرداخت کنید. این هزینه‌ها به طور متوسط برابر با 2 تا 4 درصد درآمد استخراج است.

کیف پول بیت کوین

گام بعدی در استخراج بیت کوین، نصب یک کیف پول بیت کوین است. اگر از قبل کیف پول دارید می‌توانید از همان برای دریافت بیت کوین استخراج‌شده استفاده کنید. کیف پول‌های دیجیتال معمولا در دو دسته‌ی کیف پول مبتنی بر وب (برنامه موبایل یا نرم‌افزار دسکتاپ) و کیف پول سرد (کیف پول سخت‌افزاری) جای می‌گیرند که کیف پول سرد امنیت بیشتری دارد. بیت کوین‌های استخراج‌شده به آدرس کیف پولی که منحصر به شماست ارسال می‌شوند.

پیشنهاد مطالعه: بهترین کیف پول‌های بیت کوین در سال ۲۰۲۱

استخراج ابری بدون دستگاه (Cloud mining)

استخراج ابری (Cloud mining) یا کلود ماینینگ که یک کاربرد فناوری محاسبات ابری است، به کاربران اجازه می‌دهد طبق یک قرارداد، از قدرت محاسباتی دیگران برای استخراج بیت کوین و رمز ارزها استفاده کنند بدون این‌که ملزم به خرید تجهیزات و نصب نرم‌افزار باشند. فناوری محاسبات ابری یک زمینه‌ی درحال رشد است که خدمات محاسباتی مثل پردازش، عملیات سرور، خدمات پایگاه داده‌ها، نرم‌افزار و ذخیره‌سازی فایل را از طریق فضای ابری در سطح اینترنت ارائه می‌دهد.

استخراج ابری برای آن‌هایی که از مسائل فنی استخراج آگاهی کافی نداشته و یا آمادگی تجهیز فضای آن را ندارند مناسب است. به علاوه این نوآوری برای آن‌هایی که ساکن‌ کشورهایی با هزینه برق گزاف و یا شرایط آب و هوایی بسیار گرم هستند، عالی به‌نظر می‌رسد.

طول عمر استخراج ابری به طول عمر استخرهای استخراج بر می‌گردد. این مفهوم که اولین بار در سال 2013 توسط صرافی CEX.io معرفی شد، از آن زمان تاکنون با وجود بسیاری از پروژه‌های جعلی و همچنین پیدایش تعداد کمی غول تجاری در زمینه استخراج، تکامل پیدا کرده است.

پیشنهاد مطالعه: استخراج ابری بیت کوین یا کلود ماینینگ چیست؟

استخراج ابری به عنوان راه‌ حلی برای مشکلات استخراج است. این خدمات، کار را برای شما آسان می‌کند اما در واقع کنترلی بر سخت‌افزار نخواهید داشت. استخراج‌گران خرد، می‌توانند از کارایی و صرفه‌ در مقیاس استخراج بیت کوین توسط تأمین‌کنندگان این قرارداد بهره ببرند و در طرف دیگر تأمین‌کننده استخراج ابری مقداری از ریسک خود، یعنی نوسانات قیمت را بر عهده‌ی مشتری قرار می‌دهد.

با مشاهده روند گاوی بازار بیت کوین در چندماه اخیر، سوددهی استخراج به‌طرز قابل توجهی افزایش یافته است تا جایی که درآمد استخراج‌گران هر ماه رکورد جدید را ثبت می‌کند. با این شرایط دور از انتظار نیست که بحث استخراج ابری دوباره گرم شده و توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد را به خود جلب کرده است. در این بین گرفتن یک تصمیم درست برای سرمایه‌گذاری نیازمند مقایسه سودآوریِ مطمئن‌ترین پلتفرم‌ها برای سپردن پول در آن‌هاست. با این‌که در زمینه‌ی استخراج ابری، طرح‌های پانزی در این سال‌ها فراوان بوده‌اند، اما همه‌ی پلتفرم‌های استخراج ابری کلاهبرداری نیستند. در ادامه با تعدادی از معروف‌ترین آن‌ها آشنا می‌شویم.

Hashflare:

Hashflare در سال2015 توسط یک شرکت سازنده دستگاه استخراج به‌نام Hashcoins بنیان‌گذاری شد. این شرکت سرویس قراردادهای یک‌ساله استخراج رمز ارزهای دارای الگوریتم  SHA-256 را با قیمت 6/0 دلار در ازای ده گیگاهش بر ثانیه عرضه می‌کند. مشتریان باید حداقل 10 گیگاهش بر ثانیه بخرند. این یعنی برای یک قرارداد یک‌ساله استخراج با توان 10 تراهش بر ثانیه، باید 600 دلار هزینه کنید. از طرفی هزینه نگه‌داری و تعمیرات در این قرارداد برابر با 0.0035 برای هر ده گیگاهش در روز درنظر گرفته شده است. برای 10 تراهش این مبلغ معادل با روزی 3.5 دلار و سالانه 1270 دلار است. چه اتفاقی افتاد؟ با این هزینه‌ی کارمزد، سرمایه‌گذاری شما بعد از یک سال تقریبا به نقطه سربه‌سر می‌رسد. مسأله این است که پرداخت‌ها به پلتفرم با دلار است و دریافتی‌ها با بیت کوین. پس درصورت صعود قیمت بیت کوین، درآمد شما افزایش پیدا می‌کند. البته می‌دانیم با قیمت صعودی، نرخ هش شبکه بالا می‌رود (همبستگی یک‌طرفه میان قیمت و نرخ هش کل) و سود آوری نرخ هش خریداری شده کاهش می‌یابد.

درمجموع به‌نظر می‌رسد درحال‌حاضر پلتفرم Hashflare محل مناسبی برای سرمایه‌گذاری بیت کوین‌های باارزشتان نیست.

Ecos:

این شرکت از سال 2017 در ارمنستان مستقر شده است. شرکت Ecos در منطقه آزاد اقتصادی هرازدان قرار دارد؛ منطقه‌ای که با تمرکز بر بلاک چین و هوش مصنوعی، برای شتاب‌دهی به نوآوری‌های پیشرفته تأسیس شده است. در این منطقه که شرکت‌های آن از یک معافیت مالیاتی 25 ساله برخوردارند، شرکت استخراج ابری Ecos به یک منبع 200 مگاواتی برق دسترسی دارد.

از مزایای این پلتفرم استفاده آسان و خدمات پشتیبانی قدرتمند آن است. سیستم پرداخت آن‌ها نیز دقیق و شفاف است و به‌صورت 24 ساعته پاداش‌ها را ارسال می‌کنند. نکته‌ی مثبت دیگر، وجود یک ماشین حساب منعطف در سایت این پلتفرم برای محاسبه درآمد هر قرارداد با توجه به سناریوهای مختلف قیمت بیت کوین است. همچنین می‌توانید گزینه‌ی آلترناتیو قرارداد بدون کارمزد را انتخاب کنید، البته با همان قیمت مقدار هش کمتری از آن شما خواهد شد.

Genesis Mining:

این شرکت قدیمی‌ترین و بزرگترین عرضه‌کننده خدمات استخراج ابری‌ست که تجهیزات خود را در نقاط مختلف اروپا قرار داده است. این سرویس سه گزینه برای استخراج ابری بیت کوین به شما ارائه می‌دهد: ۱۰۰ گیگاهش بر ثانیه (۲۶ دلار با قرارداد دائمی)، ۲۰۰۰ گیگاهش بر ثانیه (۴۹۹ دلار با قرارداد دائمی)، و ۱۰۰۰۰ گیگاهش (۲۴۰۰ دلار با قرارداد دائمی). این گزینه‌ها به ترتیب ۰٫۲۶ ، ۰٫۲۵ و 0.24 دلار برای هر گیگاهش بر ثانیه هزینه تعمیر و نگه‌داری خواهند داشت.

Shamining:

این شرکت نسبت به رقبای خود کمی نوپاتر است و از سال 2018 در عرصه‌ی استخراج فعالیت می‌کند. این شرکت مراکز داده‌ و مزارع استخراج خود را در کشورهای مکزیک، آفریقای جنوبی و انگلستان قرار داده است که بخش عمده‌ای از انرژی آن با دو منبع انرژی پاک خورشیدی و باد تأمین می‌شود. در وب‌سایت این شرکت نوشته شده است که از هر جایی می‌توانید به‌صورت آنلاین در استخراج ابری سرمایه‌گذاری کنید. البته این امکان از ساکنان آمریکا سلب شده است. یک محدودیت دیگر این است که قرارداد‌ها تنها مختص رمز ارز بیت کوین هستند.

قراردادهای استخراج به‌گونه‌ای تنظیم شده‌اند که حداقل سرمایه‌گذاری در این پلتفرم معادل 250 دلار است. در حال‌حاضر سه نوع قرارداد در این سایت موجود است. هر سه این قرارداد‌ها برای استخراج بیت کوین است که باید بین دستگاه‌های CPU، GPU و ASIC انتخاب کنید. برای مثال، قرارداد استخراج با ASIC یک قرارداد استخراج با قدرت 235849 گیگاهش است که هر گیگاهش قیمتی معادل 0.0109 دلار دارد. به عبارتی برای سرمایه‌گذاری باید حدود 2570 دلار پول داشته باشید. قابلیت سوددهی این قرارداد 156درصد است. برای خرید قرارداد استخراج با CPU که قدرت 23580 گیگاهش بر ثانیه دارد، نیاز به سرمایه 280 دلاری دارید که نرخ سوددهی سالانه آن 143درصد عنوان شده است.

در سایت این شرکت یک ماشین حساب برای محاسبه سود وجود دارد که نشان می‌دهد با یک سرمایه‌ی تقریبا 1000 دلاری می‌توان 96 تراهش خریداری کرد و درآمد روزانه 6 دلار به‌دست آورد. در بخش‌های قبل نشان دادیم که یک دستگاه whatsminer M3x با 12.5 تراهش، سود روزانه‌ی 2.5 دلار دارد. البته توجه کنید که این قرارداد یک‌ساله است و همچنین ریسک‌های بالای مخصوص به استخراج ابری برای آن وجود دارد.

Hashnest:

این شرکت در سال 2013 توسط سازنده‌ی شناخته‌شده دستگاه استخراج، یعنی شرکت Bitmain تأسیس شد. شرکت bitmain همچنین یکی از بزرگترین استخرهای استخراج یعنی Antpool را اداره می‌کند. مزرعه‌های استخراجِ شرکت Hashnest در مناطق مختلف جهان با قیمت برق ارزان پخش هستند. کاربران این پلتفرم، می‌توانند از یک تا 1000 تراهش بر ثانیه را خریداری کنند. خدمات شرکت Hashnest دو ویژگی اساسی دارند: این پلتفرم برای رمز ارزهای مورد پشتیبانی خود (بیت کوین، اتریوم، لایت کوین، زی کش و دش) قراردادهای استخراج دائمی را به فروش می‌رساند که برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مناسب هستند. همچنین مشتریان می‌توانند در بازارهای مخصوص، قراردادهای استخراج خود را خرید و فروش کنند.

شرکت Hashnest برای استخراج بیت کوین که سهمی از آن را شما می‌خرید، از دستگاه‌های Antminer S17Pro و Antminer S19 استفاده می‌کند. توجه کنید که در هنگام خرید این محصول، متن قرارداد برای شما نوشته شده است که باید آن را تأیید کنید. در آن ذکر شده که درصورت خرید قرارداد، این شرکت مسئولیتی در قبال لغو آن ندارد. همچنین درصورتی‌که قیمت رمز ارز به‌شدت کاهش یابد و یا سختی شبکه آنقدر افزایش یابد که درآمد شما برای ده روز متوالی از کارمزدهای نگهداری شبکه کمتر شود، پایان قرارداد شما از طریق وبسایت اعلام خواهد شد. درضمن اگر هزینه‌های نگه‌داری از 80 درصد درآمد استخراج بیشتر باشد بازار بسته خواهد شد.

مزایا و معایب استخراج ابری

همان‌طور که اشاره کردیم سرمایه‌گذاری در استخراج ابری برای برخی افراد و در بعضی شرایط کاربردی و جذاب به‌نظر می‌آید. البته این محصولات به‌صورت معمول در بلندمدت سوددهی بالایی ندارند و شاید خرید و نگه‌داری بیت کوین سرمایه‌گذاری بهتری باشد. به علاوه، استخراج ابری یک سرمایه‌گذاری پر ریسک است. درحال‌حاضر صنعتی شدن بیش‌ از حدِ فرآیند‌های استخراج بیت کوین و همچنین نوسانات قیمتی شدید این رمز ارز، به این معنی است که به‌غیر از جدی‌ترین کسب‌وکارهای استخراج، بقیه در بلندمدت نمی‌توانند سودهای پایداری به‌دست آورند.

به هر حال تأمین‌کنندگان استخراج ابری به‌طور مکرر اعلام می‌کنند که درصورت کاهش قیمت رمز ارز و از بین رفتن قابلیت سوددهی استخراج آن، حساب‌های مشتریان را می‌بندند تا از ضرر آن‌ها جلوگیری کنند. البته این اقدام از زیان‌های بلندمدت جلوگیری می‌کند اما خود موجب زیان‌های کوتاه‌مدت می‌شود. درواقع یکی از مشکلات استخراج ابری این است که پروژه‌ها می‌توانند سرمایه‌گذاران خرد را که دانش کمی دارند و از ریسک‌های موجود اطلاعی ندارند، فریب دهند.

اصلی‌ترین مشکل استخراج ابری در طی 7 سال گذشته، وجود تعداد زیادی پروژه کلاهبرداری بوده که در واقع نرخ هشی را که به مشتریان وعده داده بودند نداشتند. اغلب این پروژه‌ها طرح‌های پانزی بوده‌اند. آن‌ها برای مدتی از عایدی کاربران تازه‌‌وارد پول شما را پرداخت می‌کنند اما به ناگهان موجب زیان بسیاری از سرمایه‌گذاران و افرادی می‌شوند که بیت کوین‌های خود را در این پروژه‌ها از دست می‌دهند و افسوس می‌خورند چرا آن‌ها را به سادگی در یک کیف پول نگه‌داری نکردند. چند نمونه از معروف‌ترین آن‌ها HashOcean، Bitcoin Cloud Services، GAW و BitClub نام داشتند. همچنین از معایب دیگر استخراج ابری این است که به عدم تمرکز اکوسیستم رمز ارزها آسیب می‌زند.

در اغلب پروژه‌های تأمین استخراج‌ ابری، قیمت‌گذاری توان هش و قابلیت سوددهی آن‌ها مبهم و غیرشفاف است. قیمت‌گذاری آن‌ها مبتنی بر بازار نیست. در واقع این، یکی از تفاوت‌های اصلی استخراج ابری و بازارهای نرخ هش است. شرکت Nicehash که بسیاری آن را در رده‌ی خدمات استخراج ابری قرار می‌دهند در واقع یک بازار نرخ هش است. این شرکت‌ها مالک واقعی تجهیزات استخراج نیستند، بلکه استخراج‌گران مستقل، دستگاه‌های خود را به بازار این شبکه‌ها متصل می‌کنند. در استخراج ابری، کاربران کنترل محدودی بر نرخ هش خریداری شده دارند، درصورتی‌که در بازارهای نرخ هش، انعطاف‌پذیری بیشتری را در انتخاب رمز ارز استخراجی، استخر و نرم‌افزار استخراج دارند.

به‌ هرحال به‌نظر می‌رسد که خدمات استخراج ابری با داشتن پلتفرم‌های کاربردی و کاربرپسند، می‌توانند با برطرف کردن مشکلات مربوط به پوشش ریسک و قیمت‌گذاری، به گسترش خدمات خود در سطح سرمایه‌گذاران خرد ادامه دهند.

به لحاظ قانونی، در کشور آمریکا، یک تراکنش میان یک پلتفرم و یک کاربر درصورتی یک قرارداد سرمایه‌گذاری (اوراق بهادار) به‌ حساب می‌آید که سرمایه‌گذاری پولی باشد، سرمایه‌گذاری در یک شرکت مشترک‌المنافع انجام شود و انتظار سود از تلاش دیگران نامعقول نباشد. در این صورت به‌نظر می‌رسد استخراج ابری هر سه این شرایط را داراست و برای فعالیت مشروع در آمریکا ملزم به طی کردن مراحل قانونی است.

وضعیت قانون‌گذاری در بخش استخراج بیت کوین و رمز ارز در ایران

با این‌که در کشورمان بخش استخراج یکی از زمینه‌های پیشگام در قانون‌گذاری و تنظیم مقررات رمز ارزها بوده است، اما هنوز هم دچار عدم وجود یک چارچوب جامع و شفاف است. طبق مصوبه هیئت دولت در سال 1398، استخراج بیت کوین بدون دریافت مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت غیرقانونی است و جریمه‌های مالی در پی خواهد داشت. همچنین برق استخراج با نرخ برق صادراتی محاسبه می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: نگاهی دقیق به مصرف برق سالیانه شبکه بیت کوین، بررسی موردی ایران

در ماه جولای سال 2019، دولت ایران به صورت رسمی اعلام کرد که استخراج رمز ارز را یک فعالیت قانونی می‌داند و استخراج‌گران برای جلوگیری از جریمه‌های مالی سنگین، باید برای مزارع استخراج خود مجوز دریافت کنند. با این‌حال بسیاری از استخراج‌گران، تعرفه برق صادراتی لحاظ‌شده را غیرمعقول می‌دانستند و از همین رو به فعالیت زیرزمینی خود ادامه دادند. در 18 ماه گذشته دولت ایران به گفته خود بیش از 1620 مزرعه استخراج را که حدود 300 مگاوات انرژی برق یارانه‌ای را مصرف می‌کردند، مصادره و تعطیل کرده است. این موضوع تا جایی پیش رفت که دولت یک پاداش 10 میلیون تومانی را برای افرادی که در شناسایی مزارع استخراج با وزارت نیرو همکاری کنند، درنظر گرفت. در همین حال 24 مزرعه استخراج بزرگ مجوزهای لازم را دریافت کردند و به‌صورت قانونی درحال استخراج رمز ارز هستند.

به نقل از خبرگزاری ایرنا، بانک مرکزی در 29 اکتبر 2020، یعنی چندماه پیش، اظهار کرد که استخراج‌گران دارای مجوز باید کوین‌های استخراج‌شده را به‌صورت مستقیم به بانک مرکزی بفروشند تا برای واردات استفاده شود. طبق این قانون استخراج‌گران بنا به سطح استفاده از انرژی، نباید بیشتر از یک سقف مشخص استخراج‌ کنند و کوین‌های خود را تنها باید در کانال‌های مشخص‌شده توسط بانک مرکزی عرضه‌ کنند.

البته کارشناسان بسیاری عقیده دارند که دلیل اصلی این سخت‌گیری‌های دولت مربوط به فشار مصرف برق استخراج به شبکه برق نیست. تخمین زده می‌شود که فعالیت مزارع استخراج بین 300 تا حداکثر 600 مگاوات برق مصرف می‌کند که در مقایسه با 60 هزار مگاوات تولید شده، رقم کوچکی است. در واقع به‌نظر می‌رسد که دولت با بزرگ‌نمایی برق مصرفی، می‌خواهد انگشت اتهام را از شبکه‌ی ناکارا و قدیمی تولید و توزیع برق منحرف کند.

محدودیت‌ها و تعرفه‌های سنگین دولت از جمله هزینه برق که بیش از ده برابر هزینه برق صنعتی است، تعرفه 20درصدی واردات تجهیزات استخراج و همچنین سقف استخراج و تعیین کانال‌های عرضه توکن‌های استخراج‌شده، منجر به کاهش جذابیت استخراج بیت کوین در ایران شده است.

جمع‌بندی

در این مقاله سعی شد تا حد امکان ابعاد فنی، مالی و اقتصادی استخراج بیت کوین در سال 2021 را مورد بررسی قرار دهیم. پس از توضیح مختصر مبانی اولیه استخراج بیت کوین، به معرفی تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری استخراج و همچنین پروژه‌های استخراج ابری به عنوان یک راه حل جایگزین برای استخراج فیزیکی پرداختیم.

در پایان لازم به یادآوری است که شبکه‌ی اثبات کار بیت کوین و استخراج این رمز ارز با اینکه یک سیستم هوشمندانه است اما چند مشکل دارد. جدی‌ترین مشکل مربوط به افزایش تمرکز قدرت محاسباتی در تعداد کمی استخر استخراج معروف است. بخش عمده‌ای از گره‌های شبکه در مرکز داده‌های بزرگ هستند و تعداد محدودی گره در اعلان اولیه اکثر بلوک‌های جدید مشارکت دارند. این تمرکز، موجب افزایش نگرانی‌های جامعه این رمز ارز شده است، به ویژه، درصورت افت قیمت بیت کوین و کاهش سود‌آوری استخراج و کناره‌گیری استخراج‌گران فردی، استخرهای استخراج اختیار بیشتری برای تغییر ساختارهای شبکه بیت کوین به نفع خود دارند. در واقع هم‌اکنون بخش عمده‌ای از توان استخراج در جهان، در کنترل 6 استخر است. آن‌ها به آسانی می‌توانند وجوه یک آدرس را قفل و یا تراکنش‌ها را سانسور کنند. همچنین یک مشکل دیگر، تمرکز استخراج بیت کوین در تعدادی کمی کشور با قیمت برق ارزان‌تر مثل چین و روسیه است که همین اختلاف قیمت‌‌‌ها، موجب ایجاد تفاوت در هزینه‌های استخراج در کشورهای مختلف می‌شود.

در شبکه‌های اثبات کار، درصورت وجود هزینه‌های نامتقارن و صرفه‌های مقیاس، این الگوریتم برای تمرکز استخراج، انگیزه می‌سازد. افرادی که علاقه‌مند به پیش‌بینی آینده بیت کوین هستند، باید درنظر داشته باشند که تحقق یک بازار رقابت گسترده بین استخراج‌گران فردی، رویایی دست نیافتنی به‌نظر می‌رسد.

منابع: ۱، ۲، ۳، ۴