بیتکوین چیست؟

نوآوری بودن بیت کوین به این معناست که خالقان آن توانسته‌اند آنرا در مدت کوتاهی از یک ایده به یک واقعیت اثرگذار بر دنیای اقتصاد و مراکز سیاست پژوهی مبدل کنند. زیرا در چندسال گذشته ارزش بیتکوین در بازارهای جهانی از چند صدم دلار به صدها دلار افزایش یافته است اما پول بودن یک جایگاه حقوقی است و پول بودن بیتکوین منوط به پذیرش جایگاه حقوقی آن از سوی دولت هاست.

به گزارش کوین ایران تا کنون هیچ دولتی پول بودن بیت کوین را تایید نکرده است و دولت‌های ایالات متحده آمریکا، جمهوری فدرال آلمان و جمهوری خلق چین بر کالا بودن بیتکوین تاکید دارند. البته از لحاظ فنی و کارکردی این عبارت صحیح است که بیت کوین نوعی پول دیجیتال بر پایه شبکه همتا به همتا، امضای دیجیتال و اثبات دانایی صفر است و به کاربران امکان می‌دهد که بدون هیچ واسطه‌ای انتقال پول غیرقابل بازگشت انجام دهند.

گره‌های شبکه هر معامله را در شبکه اعلام می‌کنند که پس از تایید در یک سیستم اثبات کار، در یک تاریخچه عمومی به نام Blockchain ذخیره می‌شود. بیت کوین در سال ۲۰۰۹ مبتنی بر عقایدی که ساتوشی ناکاموتو در مقاله‌ای منتشر کرد پایه‌گذاری شد.

بیتکوین امکان پرداخت‌های بسیار کم هزینه را فراهم می‌کند. شبکه بیت کوین سیستم کنترل کننده متمرکز ندارد و توسط هیچ ارگان یا نهاد دولتی اداره نمی‌شود. زمان متوسط تایید هر انتقال بیت‌کوین، تقریباً ده دقیقه است. انتقال پول از یک نقطه به نقطه دیگر در تمام شبکه اطلاع رسانی شده و تمام نقاط از آن آگاه خواهند شد.

قبل از ابداع بیت کوین، سیستم‌های مالی آنلاین برای امنیت به یک سیستم کنترل کننده مرکزی احتیاج داشتند. ناکاموتو با استفاده از شیوه اثبات کار در یک شبکه همتا به همتا، راهی جایگزین پیشنهاد کرد. بیت کوین نسبتاً پروژه‌ای جدید و شدیداً تحت توسعه است. به همین دلیل توسعه دهندگان آن به کاربران توصیه می‌کنند که به آن به عنوان یک نرم‌افزار آزمایشی نگاه کنند.

ارزش بیت کوین در بازارهای جهانی از چند صدم دلار به صدها دلار افزایش یافته است اما پول بودن یک جایگاه حقوقی است و پول بودن بیتکوین منوط به پذیرش جایگاه حقوقی آن از سوی دولت هاست. تا کنون هیچ دولتی پول بودن بیتکوین را تایید نکرده است و دولت‌های ایالات متحده آمریکا، جمهوری فدرال آلمان و جمهوری خلق چین بر کالا بودن بیتکوین تاکید دارند. البته از لحاظ فنی و کارکردی این عبارت صحیح است که بیت کوین نوعی پول دیجیتال بر پایه شبکه همتا به همتا، امضای دیجیتال و اثبات دانایی صفر است و به کاربران امکان می‌دهد که بدون هیچ واسطه‌ای انتقال پول غیرقابل بازگشت انجام دهند.

گره‌های شبکه هر معامله را در شبکه اعلام می‌کنند که پس از تایید در یک سیستم اثبات کار، در یک تاریخچه عمومی به نام Blockchain ذخیره می‌شود. بیت کوین در سال ۲۰۰۹ مبتنی بر عقایدی که ساتوشی ناکاموتو در مقاله‌ای منتشر کرد پایه‌گذاری شد.

بیت کوین امکان پرداخت‌های بسیار کم هزینه را فراهم می‌کند. شبکه بیت کوین سیستم کنترل کننده متمرکز ندارد و توسط هیچ ارگان یا نهاد دولتی اداره نمی‌شود. زمان متوسط تایید هر انتقال بیت‌کوین، تقریباً ده دقیقه است. انتقال پول از یک نقطه به نقطه دیگر در تمام شبکه اطلاع رسانی شده و تمام نقاط از آن آگاه خواهند شد.

قبل از ابداع بیت کوین، سیستم‌های مالی آنلاین برای امنیت به یک سیستم کنترل کننده مرکزی احتیاج داشتند. ناکاموتو با استفاده از شیوه اثبات کار در یک شبکه همتا به همتا، راهی جایگزین پیشنهاد کرد. بیت کوین نسبتاً پروژه‌ای جدید و شدیداً تحت توسعه است. به همین دلیل توسعه دهندگان آن به کاربران توصیه می‌کنند که به آن به عنوان یک نرم‌افزار آزمایشی نگاه کنند.

بیت کوین از رمزنگاری کلید عمومی استفاده می‌کند. هر کیف پول شامل تعدادی جُفت کلید عمومی و خصوصی است. کلیدهای عمومی به آدرس‌های بیت کوین تبدیل می‌شوند که به عنوان آدرس برای دریافت بیت کوین به پرداخت کننده اعلام می‌شوند. این آدرس‌ها در حالت قابل خواندن برای انسان‌ها به رشته‌ای با تقریباً ۳۳ نویسه تبدیل می‌شوند که همیشه با عدد ۱ یا ۳ شروع می‌شوند. به عنوان مثال ۱۳NbyTofA5ziwLngHYuALGCb7FHi9GdUMH یک آدرس معتبر است.

ایجاد یک آدرس جدید عملی کاملاً محلی و بی‌نیاز از اتصال به شبکه همتا به همتای بیت کوین است.

اکثر آدرس‌های بیت کوین بی‌معنی به نظر می‌رسند. امکان ایجاد آدرس‌های شخصی تر به وسیله نرم‌افزاری که به سرعت آدرس‌های بسیاری تولید می‌کند و آدرس‌هایی را که با الگوی مورد نظر همخوانی دارند، ذخیره می‌کند، وجود دارد. به عنوان مثال ۱FarsirZdrsWJdh3SeUAosQJAkv4PSeZap با ۱Farsi در ابتدا.

هر کاربر متصل به شبکه بیت‌کوین، یک گره (node) محسوب می‌شود. در شبکه بیت‌کوین هر گره با چند گره دیگر در ارتباط است. برای انتقال وجه، گره فرستنده بیت‌کوین یک درخواست انتقال وجه تولید می‌کند و با کلید شخصی خود آن را امضا می‌کند؛ سپس این درخواست را برای تمام گره‌هایی که به آنها متصل است می‌فرستد. این گره‌ها نیز درصورت دریافت این درخواست آن را برای تمام گره‌های مرتبط خود می‌فرستند و به این روش این درخواست در تمام شبکه پخش می‌شود.

گره‌های مولد بلوک، که Miner نامیده می‌شوند در صورت دریافت یک درخواست انتقال وجه، آن را وارد بلوکی که در حال ساخت هستند می‌کنند. ساخت بلوک کاری زمان بر و مبتنی بر شانس است. سختی ساخت بلوک متغیر است و تقریباً هر دو هفته یک بار به نسبت سرعت تولید بلوک در دو هفته اخیر طوری تغییر می‌کند که هر بلوک به طور متوسط ۱۰ دقیقه زمان برای ساخت لازم داشته باشد. در صورتی که یک گره مولد بلوک موفق به تولید یک بلوک شود، آن را به تمام گره‌هایی که با آنها در ارتباط است می‌فرستد.

این گره‌ها درستی بلوک را بررسی می‌کنند و در صورت صحت بلوک و تمام درخواست‌های داخل آن، آن را برای تمام گره‌های مرتبط خود می‌فرستند. به این روش هر بلوک معتبر، به سرعت در شبکه پخش می‌شود. مولدهای دیگر، در صورت دریافت یک بلوک معتبر، کار روی درخواست‌های انتقالی که داخل این بلوک است را رها می‌کنند و شروع به تلاش برای تولید بلوک بعدی می‌کنند.

به همین دلیل درخواستی که داخل یک بلوک ثبت می‌شود در واقع توسط اکثریت شبکه تایید شده است. مولدی که موفق به تولید یک بلوک می‌شود، یک درخواست انتقال ویژه به آن اضافه می‌کند که هیچ فرستنده‌ای ندارد و ۲۵ بیت‌کوین به آدرس خودش واریز می‌کند. این ۲۵ بیت‌کوین به عنوان پاداش مولد محسوب می‌شود و با اینکه هیچ فرستنده‌ای ندارد، توسط بقیه گره‌ها یک انتقال وجه درست محسوب می‌شود.

البته این جایزه در ابتدا ۵۰ بیت‌کوین بود. این جایزه هر چهار سال نصف می‌شود، بدین صورت که این جایزه بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲، تعداد ۵۰ بیت کوین برای هر بلوک بود، بین سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ به ۲۵ بیت کوین رسید و بهمین :.۸ ورت هر چهار سال نصف می‌شود. با یک محاسبه ریاضی می‌توان متوجه شد که حداکثر ۲۱۰۰۰۰۰۰ بیت کوین قابل ایجاد خواهند بود. تا نیمه سال ۲۰۱۴ میلادی تعداد حدوداً ۱۳۰۰۰۰۰۰ بیت کوین در گردش می‌باشد.

در ماه دسامبر سال ۲۰۱۳، تقریباً ۱۲ میلیون بیت‌کوین در گردش است.این تعداد بر اساس الگوریتم‌هایی که ناکاموتو در مقاله‌اش توضیح داده در حال افزایش است.

بیت کوین‌ها عموماً از طریق فعالیت‌های ماینینگ بیت کوین و یا همان استخراج بدست می‌آیند. این روش مستلزم در اختیار داشتن کامپیوترها و سخت‌افزارهای قدرتمندی است. همچنین برخی از وب سایت‌ها نیز وجود دارند که استخراج ابری انجام میدهند در واقع سخت افزارهای خود را به شما اجاره می دهند برای استخراح بیت کوین..

بیت کوین چیست (تعریف تصویری)

فکر کن که من و تو روی صندلى یه پارک نشستیم، هوا هم عالیه. من یک سیب دارم و اون رو به تو میدم. حالا تو یک سیب دارى و من هیچ سیبى ندارم. درسته؟

بیا با دقت بیشترى به ماجرا نگاه کنیم؛ من سیب رو بصورت واقعى و فیزیکى به تو دادم و تو هم مطمئن هستى که این اتفاق افتاده، چون سیب رو دریافت کردى. من اونجا بودم، تو هم بودى و همین طور یک سیب.

همه چیز شفافه ، ما براى انتقال سیب نیاز به شاهد یاشخص سوم نداریم. نیازى نداریم که یک آدم معتمد مثلا دایى ناصر که همه بهش اعتماد دارند, تایید کنه که من سیب رو به تو دادم.

حالا سیب براى توست و من نمیتونم سیب دیگرى به تو بدم چون دیگه سیبى ندارم، چون آخریش رو دادم به تو. سیب در مالکیت توست و تنها تو هستى که میتونى تصمیم بگیرى که از این به بعد چه کارى با اون انجام بدی. میتونى اون رو به دوستت بدى و اون هم به دوستش و همینطورى به نفرات بعدى.

خوب، این اتفاقیه که در دادوستد شخص به شخص یا همتا به همتا مى افته، حالا این دادو ستد میتونه سیب، موز، کتاب، یک اسکناس یا هر چیز دیگرى باشه.

برگردیم به سیب؛

حالا فرض کنیم که یه سیب دیجیتالى داریم، من سیب دیجیتالی خودم رو میدم به تو. اها! اینجا جالب میشه!!

چطور میتونى مطمئن بشى که سیب دیجیتالى که براى من بود الان براى توئه؟ از کجا معلوم که من یک کپى از سیب دیجیتالى رو به دایى ناصر نداده باشم! یا اینکه دهها کپى از این سیب نداشته باشم؟ یا شاید من یک کپى از سیب دیجیتالى رو در اینترنت ارسال کنم و میلیونها نفر بتونن اون رو دانلود کنند؟ یکم پیچیده به نظر میاد، نه!؟

همون طور که میبینید دادوستد دیجیتالى یکم مشکل داره، انتقال یک سیب دیجیتال به راحتى انتقال یک سیب فیزیکى نیست.

برخى از دانشمندان خوش فکر براى این مشکل  یک اصطلاح انتخاب کرده اند، Double-Spending Problem یا  ٢بار خرج کردن.

این مسئله مدتها ذهن دانشمندان رو به خودش مشغول کرده بود و نتونستند اون رو حل کنند، تا به امروز!

دفتر کل

شاید بهترین راه این باشه که تمام جابجایى و انتقال سیب دیجیتالى رو رسد و پیگیرى کنیم و اونها رو در یک “دفتر کل” (ledger) ثبت کنیم.

خوب حالا باید یک جایى رو در نظر بگیریم که در اون از این “دفتر کل” نگهدارى بشه و همگان به اون اعتماد داشته باشند. مثلا بلیزارد (Blizzard) سازنده بازى کامپیوترى “وارکرفت” یک “دفتر کل” داره که در اون تمام اطلاعات و اتفاقات داخل بازى از جمله اینکه چه میزان قدرت دارى و چه میزان از قدرتت رو مصرف کردى ثبت میشه و کسى نمیتونه قدرتش رو ٢بار مصرف یا خرج کنه. خوب پس با این حساب میشه گفت که یک دفتر کل میتونه مشکل رو حل کنه!

مشکل!

اما هنوز چند مسئله وجود داره،

١) ممکنه مالک سایت بلیزارد اقدام به دستکارى در اطلاعات “دفترکل” کنه! چى میشه اگر سازندگان و نگهدارندگان “دفترکل” اقدام به کپى کردن سیبهاى دیجیتالى در حساب خودشون بکنند و کسى هم متوجه نشه!!

٢)این روش شبیه زمانى که ما در پارک بودیم نیست، ما در پارک دو نفر بودیم که براى دادن سیب نیازى به دایى ناصر به عنوان شاهد یا داور (شخص سوم) نداشتیم. اما اینجا یک عده هستند که از دفترکل نگهدارى میکنن و حکم داور(شخص سوم) رو دارند.

چه باید کرد که نیاز به وجود شخص سوم حذف بشه؟

راه حل؛

چى میشد اگه همه یک کپى از دفترکل داشته باشن؟ مثلا بجاى اینکه همه اطلاعات بر روى یک سرور مرکزى مثل بلیزارد ثبت و نگه داری بشه، همه اعضا شبکه یک کپی از اطلاعات رو در کامپیوتر شخصی خودشون داشته باشند و تمام نقل و انتقالات سیبهاى دیجیتالى از ابتدا تا به امروز در این دفتر همگانى ثبت بشه.

دیگه کسى نمیتونه تقلب کنه، یعنی من دیگه نمیتونم سیب دیجیتالى که ندارم رو براى تو بفرستم. چون اون وقت اطلاعات “دفترکل” من با اطلاعات دفترکل دیگران همخوانى نداره و تو به راحتى متوجه میشی که دیگران اطلاعات من رو تایید نمیکنند. چون در واقع من سیب دیجیتالى ندارم که بخوام به تو بدم و دارم ادعاى دروغ میکنم.

چون در این روش اطلاعات فقط توسط یک نفر کنترل نمیشه، پس من خیالم راحته که هیچ کسى نمیتونه تصمیم بگیره همینطورى به خودش سیب دیجیتالى بده. قانون نقل و انتقال هم از ابتدا به همگان اعلام میشه، و تمام کدها و قوانین اوپن سورس یا متن باز هستند، پس این امکان برای همه وجود داره که اگر توانایى دارند براى بهبود و بهتر شدن طرح تلاش کنند تا بعداز بررسى و تایید دیگران در شبکه اعمال بشه. این یعنى مشارکت و شفافیت کامل در تمام ساختار، چیزى شبیه به دانشنامه ویکیپدیا.

تو میتونى در این پروژه مشارکت کنى و با کمک به حل مشکلات ١٢.۵ سیب دیجیتال به عنوان پاداش دریافت کنى. درواقع این تنها راه بوجود آوردن سیب های دیجیتالى بیشتری در سیستم است.

من سیستم رو کمی ساده و ابتدایى توضیح دادم اما واقیعت اینه که چنین سیستمى وجود داره و اسمش بیت کوین است و اون سیبهاى دیجیتالى همون بیتکوینهاى داخل این سیستم هستند.

دفترکل چه کارى را انجام میدهد؟

این دفتر اوپن سورس است، یعنى تمام ساختار ان براى همه افراد آشکار است. از ابتدا تعداد کل سیبهاى موجود یا همون بیت کوین در شبکه مشخص و در دفترکل ثبت شده، پس کسى نمیتونه براى خودش سیب اضافه تولید کنه. وقتى که من نقل و انتقال انجام میدم مطمئن هستم که سیب دیجیتالى من با ثبت مدرک از حساب من به حساب تو منتقل میشه. ما قبلا در مورد یکبار انتقال سیب دیجیتالى مطمئن نبودیم و این احتمال وجود داشت که شخص چند کپى درست کند. اما در این سیستم تمام تراکنشها در ابتدا توسط افراد دیگر تایید وبعد در دفترکل ثبت مى شوند. با توجه به اینکه این یک “دفترکل” محسوب میشه، من دیگه نیازى به دایى ناصر(شخص ثالث) ندارم که بخواد نقش داور یا قاضى رو ایفا کنه و مراقب باشه که من کلک نزنم و اقدام به کپى سیبها نکنم و یا یک سیب رو دوبار انتقال ندهم. حالا در داخل شبکه ما یک سیستم نقل انتقال سیب دیجیتالى یا بیت کوین داریم؛ درست مثل همون زمانى که در یک پارک روى نیمکت نشته بودیم و من سیب واقعى را به تو دادم. نقل و انتقالى که فقط بین دو شخص اتفاق مى افتد تو و من، دیگر نیازى به دایى ناصر یا هر شخص ثالث دیگرى براى نظارت وتایید نداریم.

به عبارت دیگه نقل و انتقال بیت کوین در این سیستم دیجیتالی درست مثل نقل و انتقال در دنیاى فیزیکى انجام میشه. حالا ما میتونیم با ١٠٠٠ عدد سیب تراکنش انجام بدیم یا حتى با ١ میلیون یا ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۱ سیب و اصلا هم مهم نیست که کجاى دنیا هستیم، تو میتونى در قاره آمریکا باشى و من در قاره آسیا.

بیت‌کوین چیست؟ کالای گیفن، وبلن یا یک حباب سوداگرانه

این روزها بحث‌های حقوقی و قانونی در مورد چگونگی برخورد با رمز ارزها به‌ویژه با مهم‌ترین و قدیمی‌ترین آن‌ها یعنی بیت‌کوین در محافل علمی و خبری بسیار داغ است. در کنار تمامی جنجال‌های خبری، فقدان یک نگاه علمی خصوصا از منظر اقتصادی در رابطه با رمز ارزها در جامعه فارسی‌زبان احساس می‌شود.

اگرچه قانون‌گذاران و علاقه‌مندان به مباحث مالی و توسعه‌دهنده‌ها به استقبال این فناوری رفته‌اند، اقتصاددانان ما در مواجهه با این پدیده مالی جدید سکوت کرده‌اند. به عقیده نگارنده، تنها علم اقتصاد است که با توجه به ابزارهای خود می‌تواند نتایج اقتصادی استفاده از رمز ارزها را پیش‌بینی کند.تنها اقتصاد است که می‌تواندجامعه را از عواقب و تأثیرات گذار از سیستم‌های سنتی بانکی و پولی به سیستم پرداخت مبتنی بر رمز ارزها آگاه کند و برای هرچه بهتر انجام شدن این فرآیند راهکار ارائه دهد.

بیت‌کوین، گیفن، وبلن یا حباب

فردریش فون هایک اقتصاددان بزرگ اتریشی، سی سال پیش‌تر از ارائه بیت‌کوین توسط ساتوشی ناکاموتو در کتاب مهم ملیت‌زدایی از پول، اعتقاد تاریخی و غالب اقتصاددانان کلاسیک قرن هجدهمی را به چالش کشید. آن‌ها معتقد بودند که یکی از مهم‌ترین وظایف دولت‌ها ایجاد سیستم پولی و خلق پول است. مدت‌ها بحث‌های بسیاری پیرامون اینکه افزایش یا کاهش نقش و مسئولیت دولت در عرضه پول و تاثیر آن بر اقتصاد در میان اقتصاددانان رایج بود. همگی اما انحصار این قدرت در دستان دولت را به‌عنوان یک اصل پذیرفته بودند. هایک این انحصار قدرت را به چالش کشید و از جریان آزاد پول صحبت کرد. به نظر سی سال باید می‌گذشت تا بیت‌کوین بتواند به طرفداران این اقتصاددان اتریشی وعده تحقق رویای پیامبرشان را بدهد.

درحالی‌که قیمت بیت‌کوین در‌حال نوسان حول ۱۰۰۰۰ دلار است، با خودم فکر می‌کنم که چه‌چیزی می‌تواند باعث افزایش بیشتر قیمت بیت‌کوین شود. در نگاه نخست این‌طور به‌نظر می‌رسد که بیت‌کوین رفتاری مشابه با کالای گیفن دارد. در این مقاله پس از شرح مختصر الگوهای مبین نظام عرضه و تقاضا به واکاوی رفتار بیت‌کوین در بازارهای مالی پرداخته شده است. در این مقاله سعی شده به این پرسش مهم اقتصادی پاسخ داده شود که قیمت بیت‌کوین چگونه تعیین می‌شود و آیا رفتار بیت‌کوین در نظام مالی شبیه حباب است یا می‌توان آن را کالای گیفن و یا وبلن در نظر گرفت.

برای دانلود نسخه کامل مقاله “بیت‌کوین، گیفن، وبلن یا حبا”، از لینک Bitcoin, Giffen good,Veblen or speculative Bubble استفاده نمایید.