پس از درخشش زودگذر دوج کوین، Gamestop و دیگر سرمایههایی از این دست، پروژه رمز ارزیِ جدیدی با عنوان شیبا اینو Shiba Inu ظهور کرد و تلاشش را برای بهدست آوردن حداکثر سرمایه و فراهم کردن بستر جدیدی برای سرمایهگذاری، آغاز کرد.
توکن شیبا اینو در سال ۲۰۲۰ پس از آنکه چند سال قبلتر توکنی با نام دوج کوین معرفی شد، تحقق یافت و خودش را بهعنوان «نابودکننده دوجکوین» به بازار معرفی کرد. اما آیا شیبا اینو یک پروژه مدون و باپشتوانه است یا صرفا یک آلتکوین است که با هدف کسب سود از روند بازار و سرمایهگذاران مبتدی، شکل گرفته؟ در این مقاله به معرفی و بررسی آینده شیبا اینو و بحرانهایی که پیش رو دارد میپردازیم.
پیشنهاد مطالعه: دوج کوین (DogeCoin)، رمز ارزی که از یک شوخی شروع شد!
تاریخچه شیبا اینو Shiba Inu
شیبا اینو (که به اختصار شیب SHIB هم نامیده میشود) یک آلتکوین مبتنی بر استاندارد ERC-20 است که در بستر بلاکچین اتریوم ساخته شده است (این کوین در بستر شبکههای دیگری مثل اسمارت چینِ بایننس نیز ارائه میشود).
این کوین توسط یک فرد ناشناس با نام مستعار ریوشی (Ryoshi) ساخته شده و خود را «نابودکننده دوج کوین» معرفی کرده است. در حال حاضر ۴۰۰ تریلیون واحد از این توکن عرضه شده و در بازار مبادله میشود و حداکثر تولید توکن آن یک کادریلیون (عددی ۳۱ رقمی) است.
خالقان Shiba یک سیستم جامع را متشکل از سه کوین متفاوت با نامهای SHIB، LEASH، BONE و یک صرافی غیرمتمرکز با نام شیباسواپ ShibaSwap، طراحی کردهاند. ریوشی، خالق شیبا اینو، نیمی از ذخیره کوینهای خود را به ویتالیک بوترین، طراح شبکه اتریوم، انتقال داد. بوترین در اوایل ماه می، تمامی سرمایه خود را بخشید یا از بین برد و همین امر باعث افت قیمت توکن شیبا اینو شد.
پس از این اتفاق Shiba در بیانیهای بخشش بوترین را اتفاق مفیدی در جهت رشد توکن شیبا اعلام کرد و بوترین را هم «دوست SHIB» قلمداد کرد. برخی از سرمایهگذاران SHIB تصور کردند بوترین هم یکی از سزمایهگذاران این پروژه است.
بازرسی انجامشده از ساختار این شبکه، ریسک متمرکزبودن شبکه را آشکار کرد. به عبارتی مشخص شد که توسعهدهندگان اصلی این قابلیت را دارند تا توکنهای عرضهشده را پس بگیرند و به هر آدرس دلخواهی ارسال کنند.
رمز ارز شیبا اینو چیست؟
طبق وایت پیپر ارز شیبا اینو، «SHIB تجربهای از شکلگیری یک سازمان غیرمتمرکز و خودمختار است. SHIB اولین توکن ماست و هر فردی میتواند میلیاردها یا چندین تریلیون از آن داشته باشد. این توکن در اصطلاح «نابودکننده دوج کوین» است. این توکن مبتنی بر استاندارد ERC-20 است و همچنان ارزشی کمتر از یک پنی دارد، اما شاید بتواند در مدت زمان کوتاهی آن را پشت سر بگذارد.»
نوآوری در این شبکه ارائه اکوسیستمی است که سه توکن متفاوت را با حجم ذخیرهای متفاوت پشتیبانی میکند. SHIB با یک ذخیره یک کادریلیونی، ارز پایهایِ این اکوسیستم است. LEASH دومین توکنی است که ساخته شد و حجم ذخیره آن ۱۰۷۶۴۶ توکن است. سومین توکن نیز با نام BONE ساخته شد که حجم ذخیرهای برابر با ۲۵۰میلیون توکن دارد.
همچنین تیم پشتیبانی شیبا یک صرافی غیرمتمرکز با نام ShibaSwap طراحی کردهاند که کاربران این شبکه بتوانند توکنهای خود را نقد کنند، بر روی کوینهای مختلف سرمایهگذاری کنند، توکنهای خود را از Uniswap یا Sushiswap خارج کرده به این صرافی انتقال دهند و کوینهای خود را با دیگر کوینها مبادله کنند. این صرافی، ساختاری مشابه دیگر صرافیهای غیرمتمرکز شبکه اتریوم مثل Uniswap و Sushiswap دارد.
پیشنهاد مطالعه: آموزش کار با صرافی یونی سواپ (Uniswap) + ویدیو
شیبا اینو در مقابل دوج کوین
شکلگیری رمز ارزهایی با طرح یک سگ برای اولین بار از یک قطعه چوبی با همین طرح آغاز شد و در ادامه با معروف شدن یک تصویر کمیک (meme) از این سگ و توییت ایلان ماسک درباره آن، به اوج خود رسید.
اما نکته قابلتوجه، تفاوت میان اولین رمز ارز مبتنی بر این تصویر، یعنی دوج کوین، و شیبا اینو با عنوان «نابودکننده دوج کوین» است. در ادامه به تفاوت دوج کوین و شیبا اینو خواهیم پرداخت.
دوج کوین
دوج کوین رمز ارزی است که براساس یک ایده طنز درخلال بازار صعودی سال ۲۰۱۷ شکل گرفت. درواقع ساخته شدن دوج کوین در ابتدا فراهم کردن یک بستر طنز برای اشاره به کوینهای تقلبی و بدون پشتوانه بود و در همین راستا از تصویر کمیک و بسیار محبوب doge استفاده شد.
دوج کوین براساس یکی از انشعابات کدهای شبکه بیت کوین، که با نام لایت کوین شناخته شده است، پیادهسازی شد. همچنین دوج کوین از سازوکار اجماع اثبات کار (proof_of_work) بهره برده است. اما برخلاف باقی لایت کوینها، دوج کوین محدودیت عرضه مشخصی ندارد.
بلاکهای دوج کوین هر دقیقه استخراج میشوند و به ازای هر بلاک ۱۰۰۰۰ دوج کوین به ماینر آن پاداش داده میشود. این میزان به این معناست که در هر روز ۱۴.۴ میلیون دوج کوین ساخته میشود.
شیبا اینو
با توجه به جذابیت و شناختهشدگی تصاویر کمیک (memes)، شیبا خود را «یک توکن مبتنی بر میم (meme)، با اکوسیستمی پویا» و از طرفی «نابودکننده دوج کوین» معرفی کرد؛ اما درواقع این دو رمز ارز چه تفاوتهایی دارند؟
شیبا اینو یک توکن مبتنی بر استاندارد ERC-20 در بلاک چین اتریوم است؛ به این معنا که بلاک چینی متعلق به خود ندارد و توسط بلاک چین اتریوم میزبانی میشود؛ درحالیکه دوج کوین بلاک چین اختصاصی خود را دارد.
آنچه توکن شیبا را از دوج کوین متمایز میکند، صرافی غیرمتمرکز ShibaSwap است. همین امر باعث شده شیبا در اکوسیستم تجاری شبکه اتریوم سهیم باشد و این امکان را در اختیار کاربران قرار دهد که توکن موردنظر را مبادله کنند، به عنوان سهام روی آن سرمایهگذاری و کسب سود کنند، درحالیکه دوج کوین چنین قابلیتی را به کاربرانش ارائه نمیدهد.
نکته دیگری که در حسابرسی از صرافی شیبا مشخص شد، این است که دارنده بسیار بزرگی وجود دارد که غیرمتمرکزبودن آن را با ریسک جدی مواجه میکند. بر این اساس یک توسعهدهنده شبکه این توانایی را دارد تا تمام توکنها را به هر آدرسی که بخواهد بفرستد. از آن مهمتر اینکه اگر این شخص هک شود امکان از بین رفتن تمامی توکنها وجود دارد.
هرچند این مسائل حل شده است، اما شیبا فقط یکبار مورد حسابرسی قرار گرفته و امکانی برای فهمیدن اینکه این تغییرات تثبیت شدهاند یا خیر، وجود ندارد.
شیبا اینو بخریم یا خیر؟ آیا سرمایهگذاری در شیبا اینو امن است؟
شاید بهترین راه برای تشخیص ارزش و اعتبار یک کوین، رجوع به انواع نسخههای وایت پیپر آن باشد. وقتی که ریوشی شیبا اینو را ساخت، نیمی از ذخیره کوینهای آن را به ویتالیک بوترین، خالق شبکه اتریوم، اهدا کرد.
در وایت پیپر اولیه شیبا اینو از طرف ریوشی، نقل شده است که «ما ۵۰ درصد از کل ذخیره موجود را برای ویتالیک فرستادیم. قطعا هیچ نظام کاملی بدون نقص نیست اما تا زمانی که ویتالیک بوترین از ما حمایت کند، SHIBA به رشد روزافزون خود ادامه میدهد.»
اما در تاریخ ۱۲ می، بوترین ۵۰ تریلیون SHIB را صرف کمکهای خیریه کرد و از باقیمانده توکنها ۹۰ درصد را سوزاند و ۱۰ درصد باقیمانده را نیز به گفته خودش به یک موسسه خیریه بخشید. بوترین پس از این اقدام طی پیامی اعلام کرد که هیچکس نباید بدون توافق و اجازه او کوینهایش را به او هدیه دهد. متن پیام او اینگونه بود:
«از هرکسی که در آینده قصد ساخت و تولید یک کوین جدید را دارد خواهش میکنم بدون توافق من کوینهایش را برای کسب اعتبار به من ندهد. نمیخواهم از من بهعنوان پشتوانه استفاده شود. بهتر است کوینها را خودتان به دست خیریههای معتبر بسپارید (و ابتدا با آنها گفتوگو کنید).»
قیمت SHIB در پی اقدام بوترین مبنی بر اهدای تمام کوینها بهشدت کاهش یافت. در نسخه جدید وایت پیپر شیبا یک سرفصل جدید با عنوان ویتالیک بوترین اضافه شد. جمله اول این سرفصل اینگونه آغاز شده است: ریوشی یک فرد آیندهنگر است، بوترین نیز همینطور؛ و بعد از آن عامدانه نام شبکه اتریوم بهجای Ethereum به شکل Etherium نوشته شده است.
این اتفاق و اثرات آن جزو نقاط عطف تاریخ شیبا اینو محسوب میشود. درواقع بر اثر بخشش گسترده کوینها توسط بوترین و در ادامه سوزاندن مقدار قابلتوجهی از آن، این توکن ۸۲ درصد از بهای خود را از دست داد. در یک نگاه اجمالی به شیبا، اتفاقاتی از این دست امتیاز منفی محسوب میگردد و این توکن را بهعنوان یک موقعیت مناسب برای سرمایهگذاری معرفی نمیکند.
پیشنهاد مطالعه: توکنهای اجتماعی (Social Tokens)، دارایی دیجیتال تولیدکنندگان محتوا
دو بحران بیپاسخ در پروژه شیبا اینو
اول آنکه نتایج نظارت و حسابرسی نشان داد یکی از توسعهدهندگان شبکه میتواند عدم تمرکز شبکه را زیر سوال ببرد و توکنهای کاربران را ازطریق صرافی ShibaSwap، به هر آدرس دلخواهی انتقال دهد. درحالیکه گمان میرود این مسائل حل شده باشد اما صرافی موردنظر همچنان فقط یکبار مورد وارسی قرار گرفته است.
مسئله دوم آنکه اهدای نیمی از کوینها به بوترین در همان ابتدا اقدامی است که هدف واقعی آن به هیچ عنوان مشخص نیست و صرفا میتوان آن را به عنوان یک تکنیک بازاریابی در نظر گرفت. در بسیاری از پستهای انجمن Shib Reddit بر این موضوع تاکید شده که بوترین توکنها را در اختیار دارد و او را بهعنوان یک سرمایهگذار معرفی میکنند که امید مردم را نسبت به این توکن افزایش داده است. در نسخه جدید وایت پیپر شیبا، با طرح بوترین بهعنوان دوست شیبا، این مسئله تکرار میشود. اما مشخص است که بوترین ارتباطی با این پروژه ندارد و ریوشی با تعریف و تمجید از او اعتباری برای شیبا اینو کسب نمیکند.
جمعبندی
همانند بسیاری از رمز ارزها، برای سرمایهگذاری در شیبا نیز سطحی از گمانهزنی و پیشبینی لازم است. اما با توجه به اینکه رشد قابلتوجه این کوین در سال گذشته در پی یک تصویر کمیک رخ داده است، اعتباربخشی به شیبا از منظر سرمایهگذاری کاری دشوار است.
نگرانیها در باب شیبا عمدتا به اقدامات خالق آن برمیگردد. ارسال نیمی از ذخیره توکنها به بوترین و تغییر وایتپیپر پس از اقدام بوترین در جهت اهدا و سوزاندن توکنها، اقداماتی بیمعنا و غیرقابلتوجیه به نظر میرسد. همچنین معرفی بوترین به عنوان دوست شیبا اگر یک دادهی غلط درنظر گرفته شود، میتواند اقدامی کلاهبردارانه محسوب شود.
هرچند شیبا اینو اکوسیستم کوچک خود را در کنار یک صرافی غیرمتمرکز ارائه میکند، اما امنیت آن نسبت به صرافیهایی مثل UniSwap که بارها مورد نظارت و وارسی قرار گرفتهاند، قابل تردید است. درنهایت میتوان گفت خرید SHIB مانند خرید یک بلیط قرعهکشی در میان ۱۱۰۰۰ آلت کوین دیگر است.
این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید بهعنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایهگذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.
