ارز دیجیتال ریپل (Ripple) چیست؟ آینده ریپل چه خواهد شد؟

ریپل (Ripple) یک کسب و کار فعال در زمینه فناوری مالی است که برای ارائه راه‌حل‌های انتقال پول در زمینه ریزپرداخت‌ (micropayment)، حواله‌ و پرداخت‌های آنلاین، از بلاک چین XRPL و رمز ارز مستقل XRP استفاده می‌کند.

شرکت ریپل قصد دارد با راه‌حل‌ پرداخت جهانی اکوسیستم خود، نحوه‌ی دریافت و ارسال پول را برای جوامع آسیب‌پذیر و کسب‌وکارهای کوچک در سراسر جهان بازآفرینی کند تا موانع را از مقابل برابری اقتصادی و نوآوری‌ فنی بردارد.

«تاریخ آخرین به‌روزرسانی این مقاله: مهر ۱۴۰۰»

شبکه ریپل چیست؟

سرعت و حجم انتقال اطلاعات در سطح جهان با پیشرفت فناوری به‌شدت افزایش یافته است. برخلاف آن، حرکت پول با اصطکاک فراوان و به کندی انجام می‌شود. شاید این مقایسه، تفاوت ارسال نامه و ایمیل را در ذهن شما به تصویر بکشد.

فناوری بلاک چین و رمز ارز نشان داده است که در زمینه‌ی انتقال ارزش، بهبود چشمگیری حاصل ‌‌می‌کند. به‌هرحال، یکی از موانع پذیرش این فناوری، عدم انطباق کافی با سیستم پولی سنتی و رایج است.

بانک‌ها برای مدیریت نقدینگی و تراکنش‌ها، باید وجوه مالی را تخصیص دهند، در لحظه پاسخ‌گو باشند، تراکنش‌ها را رهگیری کرده و اشتباهات را تصحیح کنند. آن‌ها برای پردازش تراکنش‌های بین‌المللی از سیستم انجمن مخابرات مالی بین بانکی جهانی (SWIFT) استفاده می‌کنند. این فناوری در عصر خود نقش موثری در تسهیل و تسریع فعالیت‌های اقتصادی داشت، اما باوجود فناوری‌های جدید و اثرگذار، درحال منسوخ شدن است.

پیشنهاد مطالعه: لیکوییدیتی یا نقدینگی چیست؟ (Liquidity) لیکویید شدن یعنی چه؟

تسریع و تسهیل انتقال پول با استفاده از بلاک چین و رمز ارز همواره یکی از اهداف جدایی‌ناپذیر کسب‌وکار ریپل بوده است. اکوسیستم ریپل با تکیه بر راه‌حل‌های خود از ابتدا به دنبال ارائه یک سیستم کارا برای انتقال مستقیم و آنی وجوه به‌شکل ارزان‌تر، امن‌تر و شفاف‌تر بوده است.

بی‌دلیل نیست که شبکه ریپل، لقب اینترنت ارزش (IoV) را به‌خود گرفته است. مردم باید بتوانند وجوه خود را همگام با سرعت انتقال اطلاعات، به آسانیِ ارسال یک ایمیل، منتقل کنند. اکوسیستم ریپل برای دستیابی به این هدف، از چندین انشعاب و راه‌حل مختلف به‌صورت همزمان استفاده می‌کند که در این متن با آن‌ها آشنا خواهیم شد.

با شنیدن نام شرکت ریپل، رمز ارز XRP از ذهن ما می‌گذرد. این کوین، تمام آن چیزی نیست که اکوسیستم ریپل ارائه می‌دهد، اگرچه به‌طور گسترده از توکن XRP استفاده می‌کند. شرکت ریپل در بیانیه‌های مختلف عنوان کرده که اگرچه از بلاک چین XRP Ledger و توکن XRP در سطوح مختلف اکوسیستم خود استفاده می‌کند، اما این دو محصول، مستقل از این نام تجاری هستند.

پیشنهاد مطالعه: سه کیف پول برتر ریپل (Ripple)

تاریخچه و تیم شرکت ریپل

در ابتدا یک پلتفرم انتقال پول به‌نام RipplePay در سال ۲۰۰۴ ظهور کرد که توسط رایان فاگر (Ryan Fugger)، یک برنامه‌نویس نرم‌افزار، راه‌اندازی شد. در سال ۲۰۱۲، وی آن را که به OpenCoin تغییر نام داده بود، به مک‌کالِب و کریس لارسن واگذار کرد. اکوسیستم ریپل با قابلیت‌های کنونی، حاصل گذر از یک مسیر تکاملی بوده است. به هر حال نمی‌توان از نقش کلیدی چند نفر، جِد مک‌کالِب، آرتور بریتو و دیوید شوارتز چشم‌پوشی کرد. این سه مهندس بعد از اختراع بیت کوین توسط ساتوشی ناکاموتو، از این دریچه‌ی نوظهور به چشم‌انداز خود نگریستند. سپس در سال ۲۰۱۲، شبکه XRP Ledger را متناسب با اهداف خود راه‌اندازی کردند. پروژه OpenCoin در سال ۲۰۱۵ نام خود را به ریپل (Ripple) تغییر داد.

مک‌کالِب در سال ۲۰۱۴ از شرکت ریپل کناره‌گیری کرد تا در نقش یکی از بنیان‌گذارهای پروژه استلار (XML) فعالیت کند. مدیر ارشد سابق پروژه ریپل که کریس لارسن نام دارد از سال ۲۰۱۶ نقش مدیر اجرایی را در هیئت‌مدیره برعهده گرفت. درحال‌حاضر مدیر ارشد پروژه ریپل، برَد گارلینگ‌هاوس (Brad Garlinghouse) نام دارد.

بلاکچین XRP Ledger چگونه کار می‌کند؟

بلاکچین عمومی و متن‌باز (XRP Ledger) XRPL  مثل بیت کوین و اتریوم به کاربران اجازه می‌دهد راه‌حل‌هایی را روی آن پیاده‌سازی کنند. کوین XRP درواقع توکن بومی این بلاک چین است. اما این بلاک چین از مکانیزم‌های اجماع اثبات کار و اثبات سهام استفاده نمی‌کند. بلاک چین XRP Ledger برای اعتبارسنجی تراز حساب‌ها و انجام تراکنش‌ها، پروتکل اجماع مخصوص به خود را دارد.

درواقع، XRPL توسط یک شبکه از گره‌های اعتبارسنج اداره می‌شود که به‌صورت پیوسته سابقه تراکنش‌ها را با یکدیگر مقایسه می‌کنند و در هر ۳-۵ ثانیه بر سر ترتیب و خروجی تراکنش‌ها به توافق می‌رسند. هم‌اکنون  بیش از ۱۵۰ گره اعتبارسنج در این شبکه وجود دارند که اغلب آن‌ها را کسب‌وکارها، موسسات و دانشگاه‌ها تشکیل می‌دهند.

هرکسی می‌تواند در این شبکه، گره اعتبارسنج باشد و حتی می‌تواند گره‌های مورداعتماد خود را برای اعتبارسنجی تراکنش انتخاب کند. شرکت ریپل توصیه می‌کند که کاربران از اعضای شناخته‌شده و معتبر بهره ببرند که می‌توانند در لیست گره‌های خاص (UNL) مشاهده کنند.

پیشنهاد مطالعه: نود یا گره چیست؟ (Node) آشنایی با انواع نود در بلاک چین

این مکانیزم اجماع به لحاظ سرعت و توان عملیاتی، درمقایسه با مکانیزم‌های دیگر، برتری محسوسی دارد. گره‌های اعتبارسنج در این شبکه پس از رسیدن به اجماع بر سر تراکنش‌ها و تغییرات شبکه، به‌جای تولید بلاک، یک لجر (Ledger) تولید می‌کنند و به لِجر قبلی وصل می‌کنند. به صورت معمول بین ۳ تا ۵ ثانیه طول می‌کشد تا یک لِجر ایجاد شود. گفته می‌شود که بلاک چین XRPL قادر است بیش از ۱۵۰۰ تراکنش را در هر ثانیه انجام دهد . این توان عملیاتی منجر به هزینه‌های تراکنش ناچیزی می‌شود.

این رقم را مقایسه کنید با زمان ده دقیقه‌ای تولید هر بلاک در شبکه بیت کوین! البته توجه شود که در فرآیند طراحی بهینه یک بلاکچین، طراحان همواره با یک محدودیت روبه‌رو هستند. آن‌ها نمی‌توانند غیرمتمرکزبودن، توان عملیاتی و امنیت را به‌طور هم‌زمان بهبود دهند. طراحان بلاکچین XRPL در مواجهه با این محدودیت، تصمیم گرفتند که امنیت و کارایی را با قربانی کردن عدم تمرکز، بهینه کنند.

انتشار لیست گره‌های خاص (UNL) توسط شرکت ریپل به عنوان شناساندن گره‌های مورداعتماد خود، یکی از نقدهای اصلی به این شرکت است. منتقدان باور دارند که این لیست به متمرکزتر شدن این شبکه می‌انجامد و ممکن است خطراتی را نیز برای شبکه و اعضای آن در پی داشته باشد.

ارز دیجیتال XRP

رمز ارز XRP با اینکه از شرکت ریپل مستقل است، اما به‌شدت در بخش‌های مختلف اکوسیستم ریپل برای ریزپرداخت‌ها، حواله و پرداخت آنلاین مورد استفاده قرار گرفته است. بنیان‌گذاران پروژه، تعداد مشخص ۱۰۰میلیارد کوین XRP را از پیش، استخراج کرده‌اند. شرکت ریپل، ۸۰درصد از این رمز ارزها را برای تأمین مالی برنامه‌های توسعه آتی نگه داشته و ۲۰درصد باقیمانده را بین تیم اصلی و بنیان‌گذاران، تقسیم کرده است.

کوین‌های XRP وقتی به عرضه درگردش (circulating supply) وارد می‌شوند که شرکت ریپل تصمیم به فروش برخی از رمز ارزهای خود بگیرد. در سال ۲۰۱۷، تعداد ۵۵میلیارد از ۸۰میلیارد کوین، به یک حساب تضامنی منتقل شدند که برای این شرکت محدودیت فروشی معادل با حداکثر یک میلیارد کوین در ماه را ایجاد کرده است. این قدم در راستای افزایش شفافیت و قابلیت پیش‌بینی عرضه رمز ارز XRP برداشته شد.

در زمان نوشتن این مقاله، در ۲۵ آگوست ۲۰۲۱، رمز ارز XRP با قیمت ۱.۱۷ دلار و عرضه درگردش ۴۶.۵میلیارد (۴۷%)، ششمین رمز ارز به لحاظ ارزش بازاری است.

شبکه RippleNet چیست؟

شبکه RippleNet یک شبکه جهانی برای بانک‌ها، موسسات مالی و صرافی‌هاست که می‌توانند با کارایی بالایی پول را انتقال دهند. باوجود این ابزار، بانک‌ها و سایر اعضا تنها از یک رابط برنامه‌نویسی برنامه‌ کاربردی (API) استفاده می‌کنند. این شبکه برخلاف بلاک چین XRPL وابسته به شرکت ریپل است. سه محصول xRapid، xCurrent و xVia این شبکه را تشکیل می‌دهند که روی هم یک سیستم پرداخت برای بانک‌ها و موسسات مالی ایجاد کرده‌اند.

• xRapid یک راه‌حل نقدینگی براساس تقاضاست که از رمز ارز XRP به عنوان ارز رابط میان چندین ارز فیات استفاده می‌کند. این روش در تسریع تراکنش‌ها و کاهش کارمزد انتقال تأثیر زیادی دارد.
• xCurrent طراحی شده تا پرداخت‌های آنی و ردیابی پرداخت‌های بین‌مرزی اعضای شبکه RippleNet ممکن شود. البته این ابزار، مستقل از بلاک چین XRPL، از پروتکل Interledger استفاده کرده که برای اتصال شبکه‌های پرداخت مختلف به یکدیگر طراحی شده است. این راه‌حل دارای ۴ جزء اصلی است:

1. پیام‌رسان: برای ایجاد ارتباط فرد- به- فرد بین اعضای شبکه RippleNet و تبادل اطلاعاتی درباره ریسک و انطباق قانونی، نرخ‌های مبادله، جزییات پرداخت و زمان مورد انتظار برای رسیدن وجوه.
2. اعتبارسنج: هر عضو می‌تواند گره خود را داشته و یا از یک گره واسطه استفاده کند. گره اعتبارسنج نقش کلیدی در تأیید موفقیت یا ناموفق‌بودن تراکنش‌ها و ایجاد هماهنگی در حرکت وجوه در سطح پروتکل Interledger دارد.
3. ILP Ledger: زمانی که پروتکل Interledger در عملیات بانکداری اجرا می‌‎شود، به‌وجود می‌آید که برای ردیابی اعتبارات، بدهی‌ها و نقدینگی در سطح طرف‌های تراکنش مورد استفاده قرار می‌گیرد. وجوه به‌صورت اتمیک منتقل می‌شوند؛ یعنی یا به‌شکل آنی ارسال می‌شوند و یا اصلا هیچ وجهی منتقل نمی‌شود.
4. نشانگر FX: از این عنصر نیز برای تعیین نرخ مبادله ارز بین طرف‌های تراکنش استفاده می‌شود. این ابزار می‌تواند وضعیت کنونی هر ILP Ledger را بررسی و دنبال کند.

• xVia یک رابط استاندارد مبتنی بر API است که به بانک‌ها اجازه می‌دهد بدون هیچ مشکلی در یک چارچوب واحد با یکدیگر تعامل کنند. با این قابلیت، بانک‌ها می‌توانند پرداخت‌ها را از طریق شرکایی که به شبکه RippleNet متصل هستند، انجام دهند. آن‌ها همچنین می‌توانند فاکتور و یا اطلاعات دیگری را به تراکنش‌های خود ضمیمه کنند.

پلتفرم RippleX

پلتفرم RippleX خدمات مبتنی بر بلاکچین را بنا بر موارد کاربرد حول فرآیند‌های انتقال پول برای کسب‌وکارهای مختلف ارائه می‌دهد. شرکت‌های علاقه‌مند به‌جای این‌که راه‌حل‌های مبتنی بر بلاکچین را برای کسب‌وکار خود از صفر آغاز کنند، می‌توانند از خدمات این پلتفرم بهره ببرند. پلتفرم RippleX از بلاکچین XRPL با هدف ساده‌سازی برای سازگاری اصلی استفاده می‌کند. همچنین پروتکل Interledger برای حفظ سازگاری پرداخت‌ها در هنگام دخالت چندین سیستم مختلف، و پروتکل PayString نیز برای ساده‌سازی آدرس‌های پرداخت‌ مورد استفاده قرار گرفته است.

قدرت و ضعف ریپل در چیست؟

دستاورد اصلی ریپل این است که مشکلات بزرگ ما را حل می‌کند. در دنیای حاضر، تأخیر در پرداخت‌های بین‌مرزی که بنا به نوع پرداخت و مناطق جغرافیایی متغیر است، مانع بزرگی در برابر فعالیت‌های اقتصادی و روزمره است.

به علاوه خدمات اکوسیستم ریپل، هزینه‌ها را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. خدماتی نظیر RippleX با راه‌حل‌های مبتنی بر بلاک چین، یک‌پارچگی و شفافیت را برای سیستم پولی و مالی بین‌المللی به‌همراه دارد که این به نوبه‌ی خود از هزینه‌های بسیاری جلوگیری می‌کند.

البته سیستم ریپل، چالش‌ها و مشکلاتی را نیز روبروی خود می‎‌بیند. آن‌ها به بخشی از فناوری‌های مالی وارد شده‌اند که در آن تغییر وضعیت موجود (status quo) دشوار است. قانع کردن بانک‌ها به عدم استفاده از سیستم SWIFT به زمان، تغییر فاز و آموزش مرتبط و کافی نیاز دارد. جدا از این مورد، شرکت ریپل رقبای قدرتمندی چون شبکه استلار دارد. با اینکه آن‌ها مزیت پیشگام بودن را دارند، به‌هرحال باید بتوانند با گسترش محصولات و رشد شبکه خود، در عرصه رقابت باقی بمانند.

از آنجایی که صنعت رمز ارز هنوز یک تازه‌وارد محسوب می‌شود، تنظیم مقررات در آن کاملا مبهم، چندگانه و بحث‌برانگیز بوده است. آیا نباید قوانین لازم، متناسب با ویژگی‌های این موج جدید فناوری وضع شوند؟ یکی از چالش‌های اصلی پروژه ریپل ابهامات قانونی و پرونده شکایت اخیر یک نهاد مالی ایالات متحده از این شرکت است. در ادامه به مروری بر جزییات و اتفاقات این دادگاه می‌پردازیم.

پیشنهاد مطالعه: کشورهای مختلف برای جلوگیری از کلاهبرداری‌های حوزه رمز ارز چه قوانینی دارند؟

پرونده شکایت کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا از ریپل به کجا رسیده است؟

در دسامبر سال ۲۰۲۰ ابهامات قانونی درمورد کسب‌وکار ریپل قوت گرفت. بنابر یک پرونده شکایت که توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) ایالات متحده در دیوان عدالت این کشور تشکیل شده، شرکت ریپل به فروش غیرقانونی توکن‌های XRP به سرمایه‌گذاران متهم شده است. درواقع این نهاد مالی ادعا کرده است که عرضه توکن‌های XRP با درآمد تقریبی ۱.۳میلیارد دلار، معادل با عرضه اوراق ثبت‌نشده تلقی می‌شود.

مدیران شرکت ریپل باتوجه به نبود اجماع بر سر طبقه‌بندی دارایی‌های دیجیتال، در دفاع از خود بیان می‌کنند که بسیاری از نهاد‌های قانونی و مالی دیگر در ایالات متحده، رمز ارزها را به عنوان کالا در نظر می‌گیرند پس نمی‌توان عرضه توکن‌های XRP را عرضه اوراق بهادار نامید.

برخی از متخصصان باور دارند که مورد شرکت ریپل به نوعی تداعی‌کننده صندوق‌های مشترک بازار پول در دهه ۱۹۸۰ است که در ابتدا به‌نظر می‌رسید در طبقه‌بندی پول، سپرده، اوراق بهادار و کالا جای نمی‌گیرند. این مشکل زمانی به‌وجود می‌آید که یک محصول فناوری برای نخستین‌بار به بازار می‌آید و از مرزهای قانونی فراتر می‌رود.

هنگامی که محصول جدیدی مثل یک رمز ارز شروع به جذب تعداد قابل‌توجهی از کاربران می‌کند، مقررات یا محصول را در چارچوب قوانین موجود طبقه‌بندی می‌کنند و یا برای اطمینان از ثبات بازار و حفظ رقابت، مرزهای قانونی را تغییر می‌دهند.

در مورد ریپل، کمیسیون بورس و اوراق بهادر عنوان کرده که برای محافظت از مشتری این پرونده را تشکیل داده است درحالی‌که به‌نظر می‌رسد کاملا به مشتریان صدمه رسانده است. اقدام ناگهانی این نهاد در جای دادن رمز ارز XRP در طبقه اوراق بهادار منجر به حذف این رمز ارز از اغلب صرافی‌ها و سقوط شدید ارزش آن شد. البته به‌نظر می‌رسد که مشکل از قانون‌گذاری نیست بلکه از عدم وجود قوانین هوشمند است.

این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاوره‌ی تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.

منابع: ۱ و ۲