توضیح ساختار و عملکرد فرکس فایننس (Frax Finance)

فرکس فایننس پلتفرمی است که استیبل کوین الگوریتمی FRAX و توکن حاکمیتی FXS را ارائه می‌دهد. این پلتفرم با هدف تجمیع و یکپارچه‌‌سازی خدمات غیرمتمرکز مالی، قصد دارد اکوسیستمی جامع و ایمن را پیاده‌سازی کند که مزیت‌های ساختار‌های غیرمتمرکز خدمات مالی را داشته باشد و معایب آن‌ها را حذف کند. اما ساختار فرکس فایننس چگونه است؟

معرفی پروتکل دیفای فرکس فایننس (Frax Finance) و استیبل کوین FRAX

صنعت ساختارهای غیرمتمرکز خدمات مالی (DeFiها) در سال‌های گذشته رشد قابل توجهی داشته‌اند و تلاش کردند انواع خدمات مالی، شامل سرمایه‌گذاری، وام‌دهی و حفظ ارزش رمز ارزها را تا حد ممکن در دنیای بلاک چین بازنمایی کنند. به عنوان نمونه پلتفرم Curve به یکی از منابع مطمئن برای تامین نقدینگی پروژه‌های رمز ارزی تبدیل شده است، صرافی غیرمتمرکز Uniswap بزرگترین صرافی غیرمتمرکز جهان رمز ارزها است و AAVE مرجع وام‌‌دهی شبکه اتریوم محسوب می‌شود. حال تصور کنید یک پلتفرم طراحی شود که تمام این اهداف را در یک مجموعه یکپارچه ارائه دهد. با Frax Finance آشنا شوید. فرکس فایننس یک پروتکل غیرمتمرکز با حاکمیت عمومی است که قصد دارد اکوسیستمی مشتمل بر تمام خدمات مالی حوزه رمز ارزها را در یک اپلیکیشن پیاده‌سازی کرده و به کاربران ارائه دهد.
در مقاله پیش رو می‌خواهیم ساختار و چگونگی عملکرد پروژه فرکس فایننس را به شکل دقیق‌تری ارزیابی کنیم. آشنایی با این مفاهیم برای درک مطالب پیش رو ضروری است:
• فرکس فایننس پروتکل سازنده یک استیبل کوین چند شبکه‌ای (Multi-Chain) است. این پلتفرم اولین پروتکل خدمات مالی غیرمتمرکز است که توانسته بستری برای پوشش همه خدمات مالی را در یک مجموعه فراهم کند.
• استیبل کوین FRAX یک استیبل کوین الگوریتمی محسوب می‌شود که در ابتدا به شکلی پویا از توکن FXS نیز برای تامین وثیقه استفاده می‌کرد. اما اخیرا تغییراتی در پروتکل تضمین پایداری این استیبل کوین صورت گرفته است که وثیقه‌‌ها به شکل ۱۰۰ درصد از طریق USDC یا دیگر سرمایه‌های با قیمت ثابت تامین شده و پشتوانه این استیبل کوین قرار می‌گیرد (مشابه USDT و USDC).
• FXS توکن بومی و حاکمیتی پلتفرم Frax Finance است و در حفظ پایداری استیبل کوین و کسب سود از این پروتکل نقش موثری ایفا می‌کند.
• یکی از کلیدی‌ترین ویژگی‌های فرکس فایننس، طراحی و توسعه مکانیزم AMO است. این مکانیزم شرایط بازار را با توجه به کدهای از پیش برنامه‌ریزی شده تحلیل کرده و با توجه به نتایج آن سطح ذخیره در گردش، وثیقه‌ها و عرضه استیبل کوین را کنترل می‌کند. به عبارتی می‌توان گفت AMO نقش یک بانک مرکزی غیرمتمرکز را بازی می‌کند. دارندگان توکن FXS می‌توانند روش‌های کنترل AMO را تعیین کنند و میزان تخصیص سود را تغییر دهند.
• اکوسیستم Frax Finance به چندین بخش ارائه خدمات مالی تقسیم می‌شود که از جمله آن می‌توان به Fraxswap، Fraxlend Fraxferry و FraxETH اشاره کرد.

معرفی پروتکل آوه (Aave)

ساختار حفظ پایداری استیبل کوین FRAX

حفظ ارزش استیبل کوین‌ها و نرخ برابری آن با ارزهای فیات، مهم‌ترین بخش یک استیبل کوین محسوب می‌شود. به طور کلی روش‌های متفاوتی برای حفظ پایداری این کوین‌ها وجود دارد. وثیقه‌ها پشتوانه اصلی ارزش یک استیبل کوین هستند. به طور معمول استیبل کوین‌های متمرکز از ارز فیات به عنوان پشتوانه توکن خود بهره می‌برند. در نمونه‌های غیرمتمرکز بیشتر از ترکیب رمزارز و ارز فیات برای پشتوانه استیبل کوین استفاده می‌شود.
بحث پایداری ارزش استیبل کوین طی سال‌های گذشته بسیار مورد بحث بوده است. اتفاقاتی که در سال ۲۰۲۲ برای برخی از استیبل کوین‌ها رخ داد، اهمیت مکانیزم وثیقه‌گذاری و کنترل شرایط بازار را بیش از پیش پررنگ کرده است. در همین راستا فرکس فایننس در ابتدای آغاز به کار خود، ترکیبی از روش‌های موجود را برای خلق یک استیبل کوین جدید (FRAX) به کار برد. در این استیبل کوین وثیقه‌ها می‌تواند مجموعه‌ای از استیبل کوین و توکن بومی خود پلتفرم (FXS) را شامل شود. تمایز کلیدی در این استیبل کوین استفاده از یک الگوریتم کنترل‌کننده است. به عبارتی نرخ وثیقه‌گذاری (CR) به شکل داینامیک تغییر می‌‌کند تا بتواند در شرایط بحرانی ارزش FRAX را حفظ کند.
بر مبنای این الگوریتم، در مواقعی که ارزش استیبل کوین از یک دلار فراتر می‌رود، الگوریتم (AMO) به شکل خودکار نرخ CR را کاهش می‌دهد و در صورت کاهش ارزش استیبل کوین به زیر یک دلار، CR افزایش خواهد یافت. از این طریق الگوریتم AMO همواره می‌تواند نرخ برابری FRAX با دلار را حفظ کند.
توکن بومی FXS نقشی کلیدی در این فرآیند بازی می‌کند. افزایش و کاهش نرخ وثیقه‌ در یک پلتفرم غیرمتمرکز کار ساده‌ای نیست. وجود توکن حاکمیتی FXS، در واقع تسهیل‌کننده این فرآیند است. زمانی که نیاز است نرخ وثیقه کاهش یابد، پلتفرم می‌تواند به مقدار مورد نیاز FXS مینت شده و بدون پشتوانه FRAX را بسوزاند تا ارزش استیبل کوین به یک دلار برگردد. از طرفی در مواقعی که افزایش وثیقه ضروری است، الگوریتم می‌تواند به شکل خودکار کسری باقی‌مانده تا یک دلار را با توکن FXS پوشش دهد. تصور کنید ارزش استیبل کوین به ۰.۸۵ دلار رسیده است، در این صورت در ازای عرضه هر واحد فرکس، ۰.۸۵ USDC و ۰.۱۵ FXS دریافت می‌شود.
می‌توان ساختار کلی کنترل ارزش استیبل کوین در حالت پایه را اینطور تعریف کرد:
• کاهش نرخ وثیقه‌گذاری (CR) در صورت افزایش قیمت استیبل کوین.
• تغییر نکردن CR در صورتی که ارزش استیبل کوین با یک دلار برابر باشد.
• افزایش نرخ CR در صورتی که ارزش استیبل کوین به پایین‌تر از یک دلار بلغزد.
• سوزاندن توکن‌هایی که از افزایش قیمت استیبل کوین، وثیقه اضافی یا کارمزدها حاصل می‌شود.
به طور کلی می‌توان ساختار AMO را یک ساختار پایه برای کنترل ارزش دارایی‌هایی با ارزش ثابت مثل استیبل کوین، تعریف کرد. نسخه‌های متقاوتی نیز می‌تواند وجود داشته باشد، اگر بر چند اصلی که در بالا ذکر شد پایبند باشند. فرکس فایننس یک راه حل کلیدی برای عبور از بحران‌های مرتبط با پایداری استیبل کوین‌ها مطرح می‌شود، ارائه کرده است و شاید مهم‌ترین ویژگی این پلتفرم غیرمتمرکز همین مزیت باشد.
همانطور که گفته شد، توکن FXS یک توکن حاکمیتی است. بنابراین سیاست‌گذاری کلی برای کنترل ارزش استیبل کوین FRAX توسط دارندگان این توکن تعیین می‌شود. در فوریه ۲۰۲۳ جامعه دارندگان FXS تصمیم گرفتند که از دریافت وثیقه در قالب FXS خودداری کنند و پشتوانه این استیبل کوین به شکل ۱۰۰ درصدی با سرمایه‌هایی با قیمت ثابت تامین شود. البته این تصمیم خللی در الگوی کلی AMO ایجاد نمی‌کند و همچنان این مکانیسم با توجه به نیاز بازار اقداماتی را انجام می‌دهد که در نهایت ارزش استیبل کوین FRAX حفظ شود.

دیفای (DeFi) و سرمایه‌گذاری مبتنی بر توکن

نسخه دوم فرکس فایننس

پس از اینکه دارندگان توکن حاکمیتی FXS به این نتیجه رسیدند که الگوریتم پیشین شاید در برخی مواقع موفق عمل نکند یا وضعیتی بهینه‌تر در راستای افزایش سود دارندگان FXS وجود دارد، تصمیم گرفتند ساختار AMO را ارتقا دهند. در ساختار جدید، الگوریتم کنترل‌کننده از بخش‌های متفاوتی تشکیل شده است که هرکدام نقش موثری در راستای حفظ ارزش استیبل کوین و افزایش و تضمین سود سرمایه‌گذاران این اکوسیستم، بازی می‌کنند. در این قسمت به بخش‌های مختلف AMO در نسخه جدید اشاره می‌کنیم و خدمات مالی این پلتفرم را به شکل اجمالی معرفی خواهیم کرد.
Investor AMO: در حال حاضر فرکس فایننس برخی از پروتکل‌ها را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است که از طریق آن بتوانند سود مناسبی کسب کنند. AAVE، Yearn و دیگر پروتکل‌هایی که با وثیقه‌های USDC کار می‌کنند می‌توانند گزینه مناسبی برای افزایش درآمد سرمایه‌گذاران پروژه فرکس فایننس باشند. دارندگان توکن حاکمیتی می‌توانند پروتکل‌های دیگری نیز به این مجموعه اضافه کنند.
Curve AMO: استفاده از USDC یا وثیقه FRAX در Curve، Convex و StackDAO برای افزایش عمق استخرهای نقدینگی سرمایه‌های مرتبط با Frax.
Liquidity AMO: فراهم کردن نقدینگی کافی برای مبادلات جفت مرز ارزهای مبتنی بر FRAX در Fraxswap، Uniswap و دیگر AMMها. این الگوریتم همچنین سود اندکی را به واسطه تامین نقدینگی از صرافی‌هایی مثل Uniswap دریافت می‌کند.
Lending AMO: این الگوریتم مقدار FRAX لازم برای فرآیند وام‌دهی را مینت کرده و در ازای آن وثیقه‌ای بیشتر از میزان وام دریافت می‌کند. به همین خاطر نرخ وثیقه‌گذاری استیبل کوین در این شرایط دچار اشکال نمی‌‌شود.

آموزش کار با صرافی یونی سواپ (Uniswap) + ویدیو

محصولات اکوسیستم فرکس فایننس

Fraxswap

این پلتفرم اولین بازارساز خودکار (AMM) است که قابلیت محاسبه قیمت وزنی و میانگین‌گیری قیمتی در دوره‌های زمانی را دارد. در اصلاح به این پروتکل‌‌ها TWAMM گفته می‌شود. این پروتکل‌ها برای خرید و فروش‌هایی با حجم بالا بسیار مناسب محسوب می‌شوند، با توجه به نوسانات شدید قیمت، گاهی اجرای یک تراکنش می‌تواند با اختلاف قیمت چشمگیری همراه باشد. در این پروتکل‌ها میانگین‌های وزنی کمک می‌کند که آثار سوء نوسانات قیمت حذف شود. این الگوریتم بر مبنای نسخه دوم Uniswap طراحی شده است و در مبادلات سنگین استیبل کوین به حفظ پایداری آن کمک می‌کند و در افزایش سود دارندگان FXS بسیار موثر است.
این الگوریتم مسئولیت بازخرید و سوزاندان توکن‌های اضافی حاصل از فعالیت AMO را نیز بر عهده دارد. همچنین منتشر کردن FXSهای جدید برای حفظ پایداری FRAX نیز توسط همین الگوریتم انجام می‌شود، به طور کلی این الگوریتم خرید و فروش بر مبنای نیاز بازار را بر عهده دارد.

Fraxlend

Fraxlend یک سرویس وام‌دهی در بستر سرمایه‌های مبتنی بر ERC-20 است که در اکوسیستم فرکس فایننس فعالیت می‌کند. این پلتفرم فضایی را برای وام‌دهندگان و وام‌گیرندگان فراهم می‌کند تا بتوانند در محیطی امن تبادلات خود را انجام دهند. جزئیات فرآیند وام‌دهی تماما بر عهده الگوریتم‌های خودکار ارزیابی بازار صورت می‌گیرد. این پلتفرم از شبکه‌های اوراکل نیز استفاده می‌کند تا در تعیین نرخ سود وام‌ها و میزان وثیقه‌ها بهترین شرایط ممکن را پیشنهاد دهد.

Fraxferry

به طور خلاصه می‌توان گفت که Fraxferry پروتکلی برای انتقال توکن‌ها بین شبکه‌های مختلف است. این روش کمی کندتر (کمتر از ۲۴ ساعت) اما بسیار امن‌تر از دیگر روش‌های انتقال بین شبکه‌ای محسوب می‌شود.

فرکس فاینانس در راستای برطرف کردن برخی از مشکلات انتقال بین شبکه‌ای، اقدام به طراحی یک پروتکل بهینه‌‌تر کرده است. ضعف‌های انتقال بین شبکه‌ای را می‌توان تحت سه سر فصل زیر طبقه‌بندی کرد:

• هک شدن پل‌های ارتباطی به خاطر ضعف در طراحی الگوریتم یا نفوذ در تیم توسعه‌دهندگان
• ریسک مینت نامحدود
• سرعت بسیار پایین

تیم توسعه‌دهنده فرکس فاینانس با طراحی قراردادهای هوشمند بهینه‌سازی شده، توانستند راه‌حل‌های موثری را برای مقابله با این ضعف‌های کلیدی پیاده‌سازی کنند. در حال حاضر امنیت نقل و انتقالات با توجه به توسعه غیرمتمرکز الگوریتم‌ها تامین شده است و خطر مینت نامحدود به شکل کامل حذف شده است. از طرفی پروتکل فوق توانسته است زمان انتقال را به کمتر از ۲۴ ساعت برساند. گراف زیر می‌تواند ساختار کلی این انتقال بین شبکه‌ای فرکس فاینانس را بازنمایی کند.

Frax ETH

فرکس‌ اتر، پروتکلی است که روند خرید سهام شبکه اتریوم سرمایه‌گذاری در روند اعتبار بخشی به تراکنش‌های این شبکه و در نهایت کسب سود از آن را، تسهیل می‌کند. قطعا می‌دانید که پس از تغییر مکانیزم بلاک چین اتریوم از اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS)، سرمایه‌گذاران بسیاری توکن‌های اتر (ETH) خود را در استخر این شبکه قفل کرده و در فرآیند اعتباردهی به تراکنش‌ها و کارمزد دریافتی سهیم هستند.

فرکس فایننس نیز در جهت تسهیل، بهینه‌سازی و افزایش بازده سرمایه‌گذاری در شبکه اتریوم، توکن‌هایی را طراحی و به کاربران خود ارائه می‌دهد. به طور کلی توکن‌های مرتبط به سرمایه‌گذاری در شبکه اتریوم به سه بخش تقسیم می‌‌شود:

frxETH: این توکن معادلی برای ETH است و ارزش آن طبق نوسانات اتر تغییر می‌کند. به عبارتی کاربران می‌توانند به جای اتر، توکن frxETH را هولد کنند. این کار مزایای متعددی دارد که در قالب توکن‌های بعدی مشخص می‌شود.

sfrxETH‌‌: این توکن نسخه‌ای دیگر از توکن frxETH است که به کاربران این امکان را می‌دهد که در سود حاصل از تراکنش‌های شبکه اتریوم سهیم شوند. به عبارتی، تمام سود حاصل شده از فعالیت پروتکل Frax Ether بین هولدرهای sfrxETH تقسیم می‌شود. با تبدیل توکن frxETH به توکن sfrxETH، کاربران واجد شرایط دریافت سود خواهند شد و هر زمان که بخواهند می‌توانند دوباره سرمایه خود را به frxETH تغییر دهند. این روند می‌تواند محدودیت‌ها و مشکلات سرمایه‌گذاری در بلاک چین اتریوم و خرید سهام را کاهش دهد. از جمله آنکه کاربران می‌توانند با میزان دلخواهی از سرمایه در سود حاصل شده سهیم شوند و بدون هیچ محدودیتی از آن خارج شوند.

Frax ETH Minter: برای تبدیل آسان ETH به frxETH این مسیر در اختیار صرافی‌ها قرار گرفته است. کاربران می‌توانند مستقیما اترهای خود را به توکن frxETH تبدیل کرده و از مزایای پلتفرم فرکس فاینانس در جهت تسهیل سرمایه‌گذاری در شبکه اتریوم بهره‌مند شوند.

به طور کلی می‌توان گفت که خرید سهام شبکه اتریوم و فعالیت تحت عنوان اعتباردهنده، نیاز به دانش فنی بالا و طی کردن مراحل متعددی دارد. از طرفی حداقل سرمایه برای ورود به این سهام‌داران این شبکه ۳۲ ETH است که از منظر ارزش دلاری رقم قابل‌توجهی محسوب می‌شود. اما مزیت استخرهای نقدینگی در حذف تمام این چالش‌ها است. فرکس فاینانس تمام این مراحل و محدودیت‌ها را به عهده گرفته و کاربران می‌توانند به سادگی به هر سرمایه دلخواهی در سود حاصل از تراکنش‌های شبکه اتریوم سهیم شوند. از طرفی ممکن است خروج از دایره سهام‌داران نیز با محدودیت‌هایی همراه باشد، در صورتی که کاربران فرکس می‌توانند در هر زمانی از سرمایه‌گذاری در شبکه اتریوم انصراف دهند. توکن‌های frxETH و sfrxETH همه این امکانات را برای هولدرهای خود فراهم می‌کند. به همین خاطر Frax ETH را می‌توان یکی از بهترین روش‌های سرمایه‌گذاری در شبکه اتریوم قلمداد کرد.

سخن پایانی: مزیت‌های کلیدی فرکس فایننس

این پلتفرم با ارائه سه استیبل کوین مختلف و همچنین ارائه طرح‌های سودآور مختلف برای اعضای خود، فضای امنی برای سرمایه‌گذاری فراهم کرده است.
فرکس فایننس پروتکل‌های متفاوتی دارد که هرکدام بخشی از نیاز بازار در حوزه خدمات مالی غیرمتمرکز را ارزیابی کرده و با توجه به آن سرمایه کاربران را به بهترین شکل با سود همراه می‌کنند. استیبل کوین‌ها، AMMها و پروتکل‌های وام‌دهی، مهم‌ترین خدمات این پلتفرم را تشکیل می‌دهند.
دارندگان توکن FXS می‌توانند در سود حاصل از اقدامات متفاوتی که AMO برای کنترل بازار انجام می‌دهد، سهیم شوند. علاوه‌براین دارندگان این‌ ‌توکن حاکمیتی می‌توانند در تعیین این استراتژی‌ها و میزان کسب سود نیز نقش دشته باشند.
فرکس فایننس برای انواع سرمایه‌گذاران، امکانات بسیاری را فراهم کرده است تا کاربران با هر استراتژی مالی خاصی بتوانند از خدمات غیرمتمرکز آن بهره ببرند. حتی اگر افرادی قصد سرمایه‌گذاری در شبکه اتریوم را نیز داشته باشند می‌توانند از طریق پروتکل frxETH سود بیشتری از دیگر استخرهای خرید سهام، دریافت کنند.

این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاوره‌ی تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.