استیبل کوین چیست؟ (Stablecoin) معرفی انواع استیبل کوین

استیبل کوین‌ ها یا کوین‌های پایدار (Stablecoin)، دارایی‌های دیجیتالی‌اند که پیرو ارزش ارزهای فیات مانند دلار و یورو هستند. این کوین‌ها امکان نقل‌وانتقال سریع و ارزان پول در سراسر جهان را با ثبات قیمتی برای کاربران فراهم می‌کنند.

رمز ارزهایی مانند بیت کوین و اتریوم به دلیل نوسان‌شان، مشکلاتی به همراه دارند. البته این نوسان دور از انتظار نیست چون فناوری بلاک چین هنوز جوان و بازار رمز ارزها نسبتاً کوچک است. این حقیقت که ارزش یک رمزارز به هیچ دارایی دیگری وابسته نیست از دیدگاه بازار آزاد بسیار جذاب است، ولی وقتی بحث به قابلیت استفاده می‌رسد، چندان خالی از دردسر نیست.

از دید فناورانه، رمزارزها به‌عنوان ابزار تبادل واقعاً ابزارهای خوبی هستند. اما نوسانات ارزش آن‌ها باعث شده سرمایه‌گذاری پُرریسکی محسوب شوند و برای پرداخت هم ایده‌ال نباشند. در طول زمانی که یک تراکنش تسویه می‌شود، احتمال دارد ارزش یک کوین تغییر چشمگیری کرده باشد.

استیبل کوین‌ها مبتنی بر قراردادهای هوشمندِ درونِ بلاک چین هستند و در چندین بلاک چین شاهد وجود استیبل کوین‌ها هستیم که البته این‌ها توکن‌های بلاک چین‌های مربوطه به حساب می‌آیند و نباید با رمز ارزها اشتباه گرفته شوند. استیبل کوین «تتر»، به‌عنوان مثال، در بلاک چین اتریوم قرار دارد. دای یا Dai یک استیبل کوین است که بر قراردادهای هوشمند در بلاک چین (Ethereum) مبتنی است. از قراردادهای هوشمند می‌توان برای انتقال خودکار استیبل کوین‌ها در زمان‌های مشخص استفاده کرد. به‌عنوان مثال یک کارفرما می‌تواند قرارداد هوشمندی تنظیم کند تا اول هر ماه حقوق کارکنان به‌صورت خودکار به حساب‌شان واریز شود. البته همان‌طور که می‌دانید، نقل‌و‌انتقال در شبکه بلاک چین مستلزم پرداخت کارمزد مختص به خود است.

پیشنهاد مطالعه: تتر چیست؟ مزایای استفاده از USDT

اما این مشکلات در استیبل کوین‌ها وجود ندارند. این دارایی‌ها تحرکات قیمتی بسیار ناچیزی دارند و کاملاً پیرو ارزش دارایی یا ارز فیات بنیادین خود هستند. پس می‌توان گفت که در این بازار پرتلاطم و ترسناک، استیبل کوین‌ها دارایی‌های قابل اطمینان و امنی هستند.

استیبل کوین‌ها به چند شیوه ثبات ارزش خود را حفظ می‌کنند. در این مقاله مکانیزم‌های مورد استفاده، مزایای آن‌ها و همچنین محدودیت‌های استیبل کوین‌ها را مطرح خواهیم کرد.

استیبل کوین‌ ها چگونه کار می‌کنند؟

استیبل کوین‌ها چند دسته‌اند که هرکدام واحدهای خود را به شکل‌های مختلف پِگ یا تثبیت می‌کنند. در زیر چند نوع رایج از استیبل کوین‌ها را می‌بینید.

استیبل کوین‌ های دارای پشتوانه فیات

محبوب‌ترین نوع استیبل کوین، نوعی است که با نسبت ۱:۱ دارای پشتوانه ارز فیات است. این‌ها را استیبل کوین‌های دارای وثیقه‌ی فیات نیز می‌نامیم. یک صادرکننده مرکزی (یا یک بانک) مقداری ارز فیات به‌صورت رزرو نگهداری کرده و مقداری توکن متناسب با حجم رزرو خود منتشر می‌کند.

به‌عنوان مثال، صادرکننده یک میلیون دلار دارد و یک میلیون توکن به ارزش هرکدام یک دلار منتشر می‌کند. کاربران می‌توانند این توکن‌ها را درست مثل توکن‌ها یا رمزارزهای دیگر معامله کرده و هر وقت خواستند آن‌ها را با معادل دلاری‌اش تعویض کنند.

البته در این صورت ناچارید به صادرکننده یا همان طرف مقابلِ معامله اعتماد کنید و این می‌تواند با ریسک بالایی همراه باشد. کاربر به هیچ شیوه‌ای نمی‌تواند بفهمد که صادرکننده مقدار وجه کافی را به‌صورت رزرو یا ذخیره دارد یا نه. در بهترین حالت، شرکت صادرکننده می‌تواند در زمان انتشار حسابرسی‌ها تا حد امکان شفاف عمل کند، اما این سیستم از حالت بدون واسطه بودن کیلومترها فاصله دارد.

صرافی بایننس دو استیبل کوین ارائه کرده است؛ یکی BUSD با پشتوانه ارز فیات که از قیمت دلار ایالات متحده پیروی می‌کند، و دیگری BGBP که قیمت آن وابسته به قیمت پوند بریتانیاست.

پیشنهاد مطالعه: بررسی نحوه درآمدزایی شرکت‌ها از استیبل کوین ها (Stablecoin)

استیبل کوین‌های دارای پشتوانه کریپتو

استیبل‌ کوین‌های دارای پشتوانه کریپتو و استیبل کوین‌های دارای پشتوانه فیات مانند سیبی‌اند که نصف شده باشد، با این تفاوت که به‌جای ارز فیات، از رمز ارز به‌عنوان وثیقه یا ضمانت استفاده شده است. ضمنا به این دلیل که رمزارزها دیجیتالی عمل می‌کنند، وظیفه صدور و انتشار واحدها به عهده قراردادهای هوشمند است.

استیبل کوین‌های دارای پشتوانه‌ی کریپتو بدون واسطه‌اند اما باید به‌خاطر داشت که سیاست پولی توسط رای‌دهندگان، به‌عنوان بخشی از سیستم‌های حاکمیت و مدیریت آن‌ها، تعیین می‌شود. این یعنی شما به یک صادرکننده‌ی واحد اعتماد نمی‌کنید، بلکه بنای اعتماد و اتکای خود را بر این می‌گذارید که تمام شرکت‌کنندگان شبکه همیشه به نفع کاربران عمل می‌کنند.

کاربران برای به‌دست آوردن این نوع استیبل کوین، رمز ارزهای‌شان را در یک قرارداد گرو می‌گذارند که این قرارداد توکن‌هایی را صادر می‌کند. سپس برای برگرداندن ضمانت‌شان، استیبل کوین‌ها را (به همراه سود آن) به همان قرارداد بازپرداخت می‌کنند.

مکانیزم‌های مشخصی که ثبات قیمت را تضمین می‌کنند، بسته به طراحی هر سیستم متفاوت‌اند. خلاصه‌اش می‌شود این‌که «ترکیبی از نظریه بازی (game theory) و الگوریتم‌های درون زنجیره، کاربران را به حفظ ثبات قیمت تشویق می‌کند.»

استیبل کوین‌های الگوریتمی

استیبل کوین‌های الگوریتمی از پشتوانه فیات یا رمزارز برخوردار نیستند. آن‌ها ثبات قیمت خود را از الگوریتم‌ها و قراردادهای هوشمندی می‌گیرند که عرضه‌ی توکن صادرشده را مدیریت می‌کنند. از نظر کارکردی، سیاست پولی آن‌ها همان سیاستی است که بانک‌های مرکزی برای مدیریت ارزهای ملی به‌کار می‌برند.

پیشنهاد مطالعه: CBDC یا ارز دیجیتال بانک مرکزی چیست؟

اساساً یک سیستم استیبل کوینِ الگوریتمی درصورت کاهش قیمت به پایین‌تر از ارزش ارز فیات پشتوانه، عرضه توکن را کاهش می‌دهد. اگر هم قیمت کوین از قیمت ارز فیات پیشی بگیرد، توکن‌های جدیدی منتشر می‌شود تا ارزش استیبل کوین کاسته شود.

شاید در جاهای دیگر این دسته از توکن‌ها را با نام استیبل کوین‌های بدون ضمانت یا وثیقه دیده باشید. این اصطلاح از نظر فنی درست نیست چون آن‌ها دارای وثیقه هستند (البته نه مثل دو نوع قبلی). درصورت بروز رویداد قوی سیاه یا (black swan event) استعاره از رویدادی غیرمنتظره با اثرات چشمگیر)، استیبل کوین‌های الگوریتمی نوعی استخر ضمانت یا وثیقه برای کنترل و مدیریت نوسان‌های استثنایی بازار دارند.

استفاده‌های موردی استیبل کوین‌ها

استیبل کوین‌های دارای ضمانت رایج‌ترین نوع استیبل کوین‌ها هستند. نمونه‌های این کوین‌ها شامل USD Tether (USDT)، True USD (TUSD)، Paxos Standard (PAX)، USD Coin (USDC) و Binance USD (BUSD)  است.

با این‌حال، مواردی از دو دسته‌ی پیشین هستند که هم‌اکنون در بازار وجود دارند. Bitshares USD و DAI کوین‌های دارای ضمانت کریپتو هستند؛ و Carbon و Basis نمونه‌هایی از استیبل کوین‌های الگوریتمی‌اند.

لیست این استیبل کوین‌ها بلندبالاست و خارج از حوصله این مقاله. بازار ارزهای پایدار دیجیتال نیز گسترده است و گاهی می‌بینیم که صدها پروژه استیبل کوین جدید ایجاد شده‌اند.

مزایا و معایب استیبل کوین‌ها

مزیت اصلی استیبل کوین‌ها پتانسیل‌شان برای ارائه‌ی ابزاری جهت تبادل است که به مثابه مکمل رمز ارزهای دیگر عمل می‌کنند. رمزارزها به دلیل نوسانات شدیدی که دارند، نتوانسته‌اند آن‌طور که باید در کاربردهای روزانه مانند پردازش پرداخت‌ها جای خود را باز کنند. ارزهای پایدار با سطح پیش‌بینی و ثبات بالاتر توانسته‌اند این مشکل همیشگی نوسان را حل کنند.

استیبل کوین‌ها با ایجاد نوعی حفاظ علیه نوسان، می‌توانند نقش پُررنگی در ادغام رمزارزها با بازارهای مالی سنتی ایفا کنند. می‌دانیم که این دو بازار دو اکوسیستم جدا بوده و چندان در هم تنیده نیستند. اگر ارزهای دیجیتال پایدار بتوانند خود را در بازار نشان دهند، این احتمال وجود دارد که رمزارزها در بازارهای اعتباری که تاکنون تحت تسلط ارزهای فیات دولتی بوده‌اند، مورد استفاده‌ی گسترده قرار بگیرند.

استیبل‌ کوین‌ها علاوه بر کاربردی بودن در تراکنش‌های مالی، می‌توانند توسط معامله‌گران و سرمایه‌گذاران برای پوشش پورتفولیوی‌شان به‌کار گرفته شوند. تخصیص درصد مشخصی از پورتفولیو به استیبل کوین‌ها راه موثری در کاهش کلی ریسک است. در عین حال، حفظ ارزش ذخیر‌ه‌سازی که می‌تواند برای خرید رمزارزهای دیگر در زمان افت قیمت‌ها مورداستفاده قرار بگیرد نیز راهبرد موثری است. از این کوین‌ها می‌شود در زمان افزایش قیمت برای «قفل کردن» سود، بدون نیاز به نقد کردن و برداشت استفاده کرد.

استیبل کوین‌ها برخلاف پتانسیلی که برای پشتیبانی از به‌کارگیری و استفاده‌ی هرچه بیشتر رمز ارزها دارند، خالی از محدودیت‌های مشخص نیستند. نمونه‌های دارای ضمانت فیات نسبت به رمز ارزهای معمول کمتر غیرمتمرکز هستند؛ چراکه وجود یک نهاد مرکزی برای نگهداری از دارایی‌های پشتیبان الزامی است. کاربران درست مانند کوین‌های دارای ضمانت کریپتو و کوین‌های بدون ضمانت، باید به تیم و جامعه‌ی پروژه (و کد منبع) برای اطمینان از بقای پروژه اعتماد کنند. این‌ها فناوری‌های نوپایی هستند و تا رسیدن به بلوغ به زمان نیاز خواهند داشت.

در پایان …

باید گفت باوجود این‌که استیبل کوین‌ ها دارای معایبی هستند اما بخشی مهم و حیاتی از بازارهای رمزارز به شمار می‌آیند. این ارزهای دیجیتال از طریق مکانیزم‌های متنوعی می‌توانند قیمت خود را حفظ کنند. همین باعث می‌شود نه‌تنها به‌عنوان ابزارهای تبادل، بلکه به‌عنوان حاشیه‌ی امنی برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران مورد استفاده قرار بگیرند.

اگرچه استیبل کوین‌ها در ابتدا به‌عنوان ابزاری موثر برای مدیریت ریسک در اختیار معامله‌گران قرار گرفت، اما پُرواضح است که کاربردهای‌شان بسیار فراتر از بحث معامله و ترید است. این‌ها ابزارهای نیرومندی هستند که قابلیت توانمند کردن فضای رمزارز را داشته و هرجا که وجود نوسان مایه‌ی ناخشنودی باشد، می‌توانند وارد میدان شوند.

منبع