با نزدیک شدن به تاریخ اجرای به‌روزرسانی بسیار مهم مرج اتریوم (The Merge)، ممکن است پرسش‌های متعددی ذهن کاربران و علاقمندان به فناوری بلاک‌چین و مخصوصا اتریوم را مشغول کرده باشد. در مقالۀ پیش‌رو تصمیم داریم تا به متداول‌ترین این پرسش‌ها و تصورات اشتباهی که مهاجرت اتریوم به سازوکار اثبات سهام (PoS) در ۱۵ سپتامبر (۲۴ شهریور) را فراگرفته است پاسخ دهیم.
ویژه برنامه لایو با محوریت بررسی مرج اتریوم را در اینستاگرام کوین ایران دنبال کنید!
مرج اتریوم (Merge) چیست؟
به مهاجرت و تغییر مکانیسم اجماع بلاک‌چین اتریوم به اثبات سهام برای تایید تراکنش‌ها مرج گفته می‌شود. این مکانیسم نوین جایگزین سازوکار مبتنی بر مصرف انرژی اثبات کار (PoW) است که توسط بیت‌کوین به جهان کریپتو معرفی شده است.
دلیل نام‌گذاری مرج چیست؟
اتریوم پیش از این به‌روزرسانی نیز یک شبکۀ PoS به نام Beacon Chain یا زنجیرۀ بیکن دارد، این زنجیره در سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۹) توسعه یافته اما تاکنون برای پردازش تراکنش‌ها از آن استفاده نشده است. این زنجیره درحال حاضر محلی است که در آن کامپیوترهای شبکۀ اتریوم خود را برای به‌روزرسانی PoS آماده می‌کنند.
استفادۀ کامل اتریوم از مکانیسم PoS نیازمند ادغام (مرج) زنجیرۀ بیکن (لایۀ اجماع) با شبکۀ اصلی PoW (لایۀ اجرایی) است.
تفاوت اثبات سهام (PoS) با اثبات کار (PoW) چیست؟
تفاوت عمده و کلیدی PoW و PoS در نحوۀ انتخاب کسی است که حق ثبت بلاک جدید را در شبکه برعهده دارد. در بلاک‌چین PoW فعلی اتریوم، مانند شبکۀ بیت‌کوین، ماینرها برای انتشار بلاک‌های جدید باهم رقابت کرده و معماهای رمزنگاری شده را حل می‌کنند.
اما در سازوکار PoS پیش‌رو، اعتبارسنج‌ها با استیک کردن حداقل ۳۲ واحد ETH، معادل تقریبی ۵۰ هزار دلار، به طور تصادفی برای تولید بلاک‌های جدید انتخاب می‌شوند. با استیک بیشتر شانس انتخاب شدن نیز افزایش خواهد یافت.
در هر دو مکانیسم ماینر یا اعتبارسنجی که موفق به ایجاد بلاک جدید شود بخشی از کارمزد تراکنش و ETH تازه مینت شده را به عنوان پاداش دریافت خواهد کرد. علاوه‌بر این، اعتبارسنج‌های PoS با مشارکت در فعالیت‌هایی که موجب ارتقای سطح امنیتی شبکه شود پاداش مضاعفی دریافت می‌کنند.
پیشنهاد مطالعه: مقایسه الگوریتم اثبات کار و اثبات سهام : کدامیک بهتر است؟
آیا هزینۀ گس یا کارمزد تراکنش‌ها پس از مرج کاهش می‌یابد؟
برخلاف تصور عموم هزینۀ گس و کارمزد تراکنش‌ها پس از اجرای موفقیت‌آمیز مرج کاهش نخواهد یافت. این موارد ممکن است با به‌روزرسانی‌های آتی شبکه ازجمله «danksharding» و «proto-danksharding» کمتر شوند، اما باید توجه داشته باشید که این به‌روزرسانی‌ها حداقل تا سال ۲۰۲۳ (دی ۱۴۰۱) رخ نخواهند داد.
رول‌آپ‌ها را می‌توان درحال حاضر تنها راه‌حل کارمزدهای هنگفت اتریوم دانست. رول‌آپ‌ها شبکه‌های واسطه‌ای مانند آربیتروم (Arbitrum) و اپتیمیسم (Optimism) هستند که تراکنش‌ها را به طور گروهی دسته‌بندی کرده و آن‌ها را خارج از شبکۀ اصلی اتریوم پردازش می‌کنند.
پیشنهاد مطالعه: هزینه گس اتریوم: یک توضیح ساده
آیا مرج باعث افزایش سرعت پردازش تراکنش‌های اتریوم خواهد شد؟
بله اما نه به طور قابل‌توجه.
در مکانیسم اثبات کار فعلی، بلاک‌های جدید اتریوم هر ۱۳ یا ۱۴ ثانیه تولید می‌شوند، این زمان با اجرای موفقیت آمیز مرج و مهاجرت به مکانیسم PoS در بازه‌های منظم ۱۲ ثانیه‌ای رخ خواهد داد. به عقیدۀ اکثر کاربران این ارتقای چشمگیری نیست، زیرا اتریوم همچنان از بلاک‌چین‌های رقیب مانند سولانا و اولانچ آهسته‌تر است، با این‌حال در مقایسه با بازۀ ۱۰ دقیقه‌ای بیت‌کوین برای ساخت بلاک‌های جدید موفقیت بزرگی محسوب می‌شود. اگر خواهان اجرای سریع‌تر تراکنش‌ها هستید باید به استفاده از رول‌آپ‌ها و شبکه‌های واسطه روی آورید.
آیا قیمت ETH پس از اجرای مرج با افزایش روبه‌رو خواهد شد؟
پاسخ واضحی به این پرسش وجود ندارد. باتوجه به متغیرها و ابهامات فراوانی که وجود دارد به سختی می‌توان رفتار قیمتی ETH را پس از مرج پیش‌بینی نمود.
جامعۀکاربری اتریوم در چند سال گذشته مرج را یک به‌روزرسانی عظیم برای فناوری هستۀ مرکزی شبکۀ اصلی درنظر گرفته است. مکانیسم PoS علاوه‌بر رفع نگرانی‌های موجود در خصوص آلودگی‌های زیست‌محیطی، استیک کردن را به‌عنوان ابزار کاربردی جدیدی برای توکن‌های بومی ETH معرفی می‌کند.
مرج اتریوم ضمانتی دربارۀ افزایش قیمت ETH ارائه نمی‌کند. مرج تغییراتی برای نرخ صدور و توزیع اتریوم ارائه خواهد داد. این تغییرات با توجه به اهداف کاربران ممکن است سازنده و یا غیرکاربردی تلقی گردند. حتی این احتمال وجود دارد که اجرای مرج با شکست روبه‌رو شده و یا در آینده مشخص شود PoS امنیت کمتری نسبت به PoW دارد. براساس برخی از شایعات مرج اتریوم هم‌اکنون توسط بازار قیمت‌گذاری شده است.
آیا اثبات سهام از اثبات کار برتر است؟
هرکدام ویژگی‌های خود را دارند.
براساس اطلاعات ارائه شده از سوی بنیاد اتریوم، موسسۀ غیرانتفاعی که بودجۀ لازم برای توسعۀ شبکۀ اتریوم را تامین می‌کند، مکانیسم PoS قادر است مصرف انرژی اتریوم را تا ۹۹.۹۵ درصد کاهش دهد. طرفداران PoS معتقدند که مدیریت شبکه به شیوۀ PoW کنترل شبکه را تنها در اختیار افرادی قرار می‌دهد که استطاعت مالی خرید دستگاه‌های گران ماینر ASIC را دارند. به اعتقاد این گروه مکانیسم PoS مدیریت شبکه را در اختیار افرادی می‌دهد که دارایی ETH خود را در بلاک‌چین سپرده‌گذاری کرده که این امر احتمال بروز هرگونه حملۀ اقتصادی را تقریبا غیرممکن خواهد ساخت.
در سوی دیگر طرفداران مکانیسم PoW قرار دارند که استدلال می‌کنند استیک کردن به شیوۀ PoS تمرکززدایی را از بین برده و ریسک‌های امنیتی متعددی به همراه دارد. به ادعای این گروه افراد سودجو به راحتی می‌توانند با خرید سهم بزرگی از ETHها کنترل شبکه را به دست بگیرند. آن‌ها می‌گویند سیستم PoS هنوز به اندازۀ PoW به شکل میدانی آزمایش نشده است، PoW پیکرۀ اصلی دو بلاک‌چین اصلی را تشکیل داده و انعطاف‌پذیری بالایی در برابر حملات دارد.
مرج اتریوم در چه روزی اجرا می‌شود؟
مرج اتریوم برای ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ (۲۴ شهریور ۱۴۰۱) برنامه‌ریزی شده است.
شاید بپرسید چرا برای اجرای مرج تاریخ دقیقی تعیین نشده است، در پاسخ باید گفت که هر بلاک موجود در شبکۀ PoW دارای سختی منحصربه‌فردی است که نشان می‌دهد ماینرها برای افزودن آن به شبکۀ اصلی چقدر باید تلاش کنند. بنابراین نمی‌توان تاریخ مشخصی برای آن در نظر گرفت، مرج هنگامی رخ می‌دهد که مجموع سختی تمام بلاک‌های استخراج شدۀ اتریوم به عدد مشخصی برسد، به این عدد در فناوری بلاک‌چین «سختی کل ترمینال TTD (total terminal difficulty)» می‌گویند.
توسعه‌دهندگان هستۀ اتریوم در ماه آگوست (مرداد)، عدد TTD را روی ۵۸,۷۵۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تنظیم کرده و تخمین زدند که بین ۱۴ تا ۱۵ سپتامبر سختی شبکه به این سطح خواهد رسید. این تنها یک تاریخ تقریبی است، زیرا نرخ صدور ETH و سختی شبکه در مکانیسم PoW پیوسته تغییر می‌کند.
آیا می‌توان اعتبارسنج اتریوم شد و یا در شبکۀ آن استیک کرد؟
با داشتن مقدار مناسبی از ETH این امر ممکن خواهد بود.
درحال حاضر کاربران علاقمند با استیک کردن ۳۲ واحد اتریوم می‌توانند به عنوان اعتبارسنج زنجیرۀ بیکن انتخاب شده و از پاداش‌های مربوطه برخوردار شوند. ETHهای استیک شده پاداش شبکه را افزایش می‌دهند اما تا زمانی که به‌روزرسانی بعدی برای مرج رخ ندهد امکان برداشت این توکن‌ها وجود نخواهد داشت، این به‌روزرسانی تقریبا بین ۶ تا ۱۲ ماه بعد از مرج برنامه‌ریزی شده است.
استیک کردن نیازمند داشتن مقداری دانش تخصصی است، اگر تنظیمات اشتباهی انجام داده یا آفلاین شوید ممکن است از میزان دارایی استیک شدۀ شما کم شود، به این اتفاق اسلشینگ (slashing) می‌گویند.
کاربرانی که دانش تخصصی کافی ندارند می‌توانند از پلتفرم‌های متمرکز، مانند صرافی Coinbase و Kraken که خدمات استیکینگ را به روش ساده‌ای ارائه می‌دهند، استفاده کنند. در این پلتفرم‌ها علاوه‌بر اینکه پیچیدگی‌های فنی از میان برداشته می‌شود، کابرانی که حداقل ۳۲ ETH ندارند نیز می‌توانند با پرداخت بخشی از پاداش خود به عنوان اعتبارسنج انتخاب شوند.
روش دیگر برای کاربرانی که کمتر از ۳۲ واحد ETH دارند استفاده از استخرهای استیک نقدینگی مانند Lido و Rocket Pool است.
اگر مقداری اتریوم استیک کنیم بعد از مرج چه سرنوشتی در انتظار آن خواهد بود؟
دارایی‌های استیک شده بین ۶ تا ۱۲ ماه بعد از مرج در شبکۀ اتریوم قفل می‌شوند. پس از اتمام این دوره افراد می‌توانند سپردۀ خود را به همراه مجموع پاداش‌های تعلق گرفته برداشت کنند.
باید توجه داشت که اگر از استخرها یا صرافی‌های متمرکز برای فرآیند استیک استفاده کرده‌اید، شرایط مربوط به برداشت سپرده را مطالعه کرده تا از کارمزد صرافی و نحوۀ برداشت مطلع گردید.
آیا دارندگان و کاربران اتریوم باید پس از مرج اقدام خاصی انجام دهند؟
خیر. اگر درحال حاضر مقداری ETH در کیف‌پول خود دارید نیازی به خرید توکن‌های جدید PoS ETH و ETH2 نخواهید داشت. پس از اتمام مرج موجودی حساب شما دقیقا مانند الان خواهد بود و می‌توانید مانند همیشه از آن استفاده کنید.
این مساله برای کاربران اتریوم صدق می‌کند، اما توسعه‌دهندگان نرم‌افزاری یا اعتبارسنج‌های نود نیازمند به‌روزرسانی نرم‌افزارهای خود هستند تا بتوانند به شکلی ایده‌آل با شبکۀ جدید تعامل داشته باشند.
منظور از فورک‌های اثبات کار یا «PoW Forks» چیست؟ اگر ETH هودل کنم پاداش دریافت خواهم کرد؟
گروهی از ماینرهایی که با تغییر مکانیسم شبکه مخالف‌اند تصمیم گرفته‌اند تا یک شبکۀ انشعابی یا فورک تازه‌ای از بلاک‌چین PoW فعلی ایجاد و در آن به فعالیت خود ادامه دهند. طبق اطلاعات موجود این ماینرها قصد دارند تا با ایجاد یک کپی از شبکۀ اصلی (با تمام موجودی و ترازنامه‌های مالی) عملکرد خود را به شکل PoW پس از مرج حفظ کنند.
در نتیجه اگر پیش از مرج مشغول هودل کردن ETH هستید ممکن است پاداشی از سوی این فورک‌های جدید به شما تعلق گیرد. اما فرآیند دریافت این پاداش‌ها بر اساس نوع شبکۀ به کار رفته متفاوت خواهد بود. اگر از صرافی‌های متمرکز مانند Coinbase برای هودل کردن استفاده می‌کنید باید منتظر بمانید تا این صرافی از توکن فورک شدۀ جدید پشتیبانی و آن را به فهرست خود اضافه کند تا هرگونه پاداشی به شما ارائه شود.
نکتۀ بسیار مهمی که خریداران باید حتما به آن توجه داشته باشند آن است که برخی از توکن‌های فورک شده ممکن است پس از مرج اتریوم از ارزش بالایی برخوردار باشند، اما طبق اظهار رهبران جامعۀکاربری اتریوم هرگونه فورک اثبات کار تنها یک فرصت مالی سوداگرانه است و به سرعت ارزش خود را از دست خواهد داد.
پیشنهاد مطالعه: هودل (HODL) کردن چیست؟ امن‌ترین استراتژی سرمایه‌گذاری بلندمدت!
آیا ممکن است اجرای مرج با شکست مواجه شود؟
بله، اما بعید به نظر می‌رسد. انتقال مکانیسم اتریوم از PoW به PoS آزمایش جدیدی است که پیش از این هرگز توسط شبکه‌های دیگر صورت نگرفته است. اجرای موفقیت‌آمیز مرج نشان‌دهندۀ مهندسی بی‌نظیر توسعه‌دهنگان و هماهنگی تیم مدیریتی اتریوم خواهد بود. اما چنانچه این رویداد با شکست مواجه شود ریسک آن وجود دارد که صدها میلیارد دلار از ارزش بازار آن، که مستقیما بر خود اتریوم یا پروتکل‌های وابسته قرار دارند، از بین بروند.
اجرای مرج طی روز‌های آتی تنها به دلیل انجام ده‌ها آزمایش و شبیه‌سازی موفقیت‌آمیز توسط توسعه‌دهندگان و سهام‌داران آن است. با این وجود همچنان احتمال بسیار اندکی وجود دارد که مرج شکست بخورد، تنها زمان مشخص خواهد کرد.
آیا فعالیت شبکۀ اتریوم هنگام اجرای مرج متوقف خواهد شد؟
خیر. مرج اتریوم به شکلی طراحی شده است که پس از استخراج آخرین بلاک مشخص شدۀ PoW اجرا شده و پس از آن شبکه شروع به استخراج نخستین بلاک PoS خواهد کرد. کاربران اتریوم بدون کوچکترین اقدامی می‌توانند از شبکۀ به‌روزرسانی شدۀ PoS استفاده کنند.
طرح پیشبردی اتریوم پس از اجرای مرج چگونه است؟
توسعه‌دهندگان پس از مرج به بهبود شبکۀ متن‌باز اتریوم مانند گذشته ادامه داده و کارمزد، سرعت و امنیت پردازش تراکنش‌ها را طی ماه‌‌ها و سال‌های آتی بهبود خواهند بخشید.
از اهداف اصلی توسعه‌دهندگان پس از مرج تمرکز بر شاردینگ (sharding) خواهد بود. به بیان ساده شاردینگ با توزیع ترافیک و حجم کاری شبکۀ اتریوم بین زنجیره‌های متعدد، توان پردازشی تراکنش‌ها را افزایش و کارمزد آن‌ها کاهش خواهد داد. این فرآیند در ابتدا برای اجرای همزمان با مرج برنامه‌ریزی شده بود، اما پس از توسعه و ظهور رول‌آپ‌های واسطه از اولویت آن کم شد.
از دیگر اهداف مهم توسعه‌دهندگان به‌روزرسانی مهم «proposer builder separation یا PBS» است، این راهکار سعی در جداسازی سازندگان، که تراکنش‌ها را به بلاک‌ها می‌افزایند، از پیشنهاددهنگان، که تراکنش‌ها را برای تایید به شبکۀ وسیعی معرفی می‌کنند، دارد. PBS به عنوان راهکاری برای رفع مشکل «حداکثر ارزش قابل استخراج یا MEV» در نظر گرفته می‌شود.
سرنوشت ماینرهای PoW پس از مرج چه خواهد شد؟
ماینرهای فعلی اتریوم که سخت‌افزار اختصاصی بسیار قدرتمندی دارند پس از اجرای مرج نمی‌توانند بلاک‌های جدید شبکه را استخراج کنند. بسیاری از آن‌ها مجبور به فروش تجهیزات خود شده و به استیک کردن دارایی خود بر شبکۀ PoS جدید روی می‌آورند.
اگر کاربران همچنان خواهان استفاده از تجهیزات استخراج خود باشند باید از اتریوم صرف نظر کرده و به سایر شبکه‌های PoW مانند اتریوم کلاسیک و دوج‌کوین ملحق شوند.
همان‌طور که اشاره شد برخی از ماینرها قصد دارند تا با ایجاد یک فروک از شبکۀ PoW فعلی همچنان به استخراج اتریوم ادامه دهند. اما نمی‌توان با قاطعیت گفت این شبکه‌های فورک شده بتوانند عملکرد مطلوبی داشته و سود خوبی برای ماینرها به ارمغان آورند.
جمع‌بندی
مرج (Merge) به‌روزرسانی بسیار مهمی برای اتریوم قلمداد شده و به مهاجرت آن از سازوکار اجماع اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) اطلاق می‌شود. اجرای مرج اتریوم طی دو مرحله صورت خواهد گرفت که به ترتیب Bellatrix و Paris نام دارند. Bellatrix در روز ۶ سپتامبر ۲۰۲۲ (۱۵ شهریور ۱۴۰۱) رخ داد و نوعی به‌روزرسانی بر لایۀ اجماع بود. Paris به‌روزرسانیِ لایۀ اجرایی بوده و با رسیدن به یک سختی کل ترمینال (TTD) فعال خواهد شد.
این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.
