کتاب روند صعودی بیت کوین به همت حامد صالحی از فعالین کامیونیتی رمزارز ایران ترجمه گردیده است. کوین ایران به عنوان حامی مادی و معنوی برای ترجمه و چاپ مقاله اصلی با نام «The bullish case for Bitcoin» به زبان فارسی تلاش نموده تا تمام عواید حاصل از آن صرف کمک به هموطنان آسیب‌دیده گردد. کتاب روند صعودی بیت کوین در چهار بخش متوالی روی سایت کوین ایران منتشر شده است و علاوه بر آن می‌توانید نسخهٔ دیجیتال کتاب را نیز دانلود کنید.
یکی از اهداف اصلی این کتاب، کمک به کسب درک صحیح فلسفه وجودی بیت کوین و جایگاه آن در تکامل تاریخی پول و صنعت مالی است. در این کتاب مسیر تاریخی و تکوینی بیت کوین به عنوان یک پول از ذخیره ارزش تا واسطه‌ای برای مبادلات ترسیم شده است. امید است که این کتابچه به مثابه تلاش کوچکی برای آشنایی بهتر و جامع‌تر با رسالت و فلسفه وجودی بیت کوین مفید واقع شود.
پیشنهاد مطالعه: بیت کوین چیست؟ راهنمای جامع + ویدیو
روند صعودی بیت کوین
بعد از آن‌که قیمت بیت کوین در سال ۲۰۱۷ رکورد جدیدی را ثبت کرد، روند صعودی بیت کوین برای سرمایه‌گذاران به‌قدری بدیهی بود که نیازی به توضیح نداشت. از سوی دیگر سرمایه‌گذاری روی یک کالای دیجیتالی که هیچ پشتوانه‌ای از سوی دولت یا کالای دیگری ندارد و افزایش قیمت آن با جنون گل لاله یا حباب دات-کام مقایسه می‌شود، به نظر احمقانه می‌رسد.
هیچ‌یک از این موارد فوق صحیح نیست. درست است که شکی در وضعیت صعودی بیت کوین نیست، اما این وضعیت به هیچ وجه بدیهی نیست. با وجود این‌که سرمایه‌گذاری در بیت کوین ریسک‌های زیادی به همراه دارد، اما همان‌طور که استدلال خواهم کرد، این کالای دیجیتال همچنان فرصتی عالی محسوب می‌شود.
بیت کوین از کجا می‌آید؟
اولین بار است که در طول تاریخ، انتقال ارزش بین افراد در فواصل دور و بدون نیاز به واسطه‌ای قابل اعتماد مثل بانک یا دولت میسر شده است. در سال ۲۰۰۸، ساتوشی ناکاموتو که هویت اصلیِ وی همچنان نامعلوم است، راه حلی ۹ صفحه‌ای (معروف به وایت پیپر بیت کوین) برای مشکل دیرینه‌ی علوم کامپیوتر معروف به مشکل فرماندهان بیزانسی (Byzantine General’s Problem) منتشر کرد.
پیشنهاد مطالعه: وایت پیپر بیت کوین به زبان فارسی
راه حل ناکاموتو و سیستمی که براساس این راهکار پیشنهادی (بیت کوین) به‌وجود آورد، برای اولین بار امکان انتقال سریع ارزش در فواصل دور و به‌صورت کاملاً مطمئن را فراهم کرد. دستاوردهای اقتصادی و علوم اقتصادی بیت کوین به قدری گسترده هستند که بدون هیچ اغراقی ناکاموتو را می‌توان اولین فردی دانست که سزاوار جایزهٔ نوبل در عرصهٔ اقتصاد و جایزهٔ تورینگ است.
از نگاه یک سرمایه‌گذار، ابداع بیت کوین به معنای ایجاد یک کالای دیجیتالی کمیاب است. بیت کوین توکن دیجیتالیِ قابل انتقالی است که در فرآیندی به‌نام استخراج یا ماینینگ ایجاد می‌شود. استخراج بیت کوین چیزی شبیه به استخراج طلا است، با این تفاوت که استخراج آن نیاز به یک برنامهٔ طراحی شده و از پیش تعیین شده دارد. بیت کوین عمداً به گونه‌ای طراحی شده که تنها بتوان ۲۱ میلیون از آن را استخراج کرد که بیش از نیمی از آن‌ها تا به امروز استخراج شده‌اند (در زمان نگارش این متن حدود ۸/۱۶ میلیون بیت کوین استخراج شده است). هر چهار سال تعداد بیت کوین‌های تولید شده نصف می‌شود و تا انتهای سال ۲۱۴۰ تولید بیت کوین متوقف می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: تعداد بیت کوین استخراج شده چقدر است؟
بیت کوین نه از سوی هیچ کالای فیزیکی پشتیبانی می‌شود و نه از سوی هیچ دولت یا شرکتی تضمین، و بدین سبب این سؤال واضح را برای سرمایه‌گذارانِ جدید بیت کوین به‌وجود می‌آورد که ارزش بیت کوین در چیست و چرا اصلاً بیت کوین ارزش دارد؟
برخلاف سهام، اوراق قرضه، املاک و مستغلات و یا حتی کالاهایی مثل نفت و گندم، بیت کوین را نمی‌توان با استفاده از تحلیل گردش نقدیِ تنزیلی و یا تقاضا برای آن در جهت تولید کالاهایی با مرتبهٔ بالاتر ارزش‌گذاری کرد. بیت کوین در دستهٔ کاملاً متفاوتی از کالاها به نام کالاهای پولی (Monetary goods) قرار می‌گیرد که ارزش آن بر اساس نظریهٔ بازی‌ها (Game theoretically) تعیین می‌شود. یعنی هر یک از شرکت‌کنندگان در بازار این کالا را بر اساس ارزیابی خود و یا ارزیابی شرکت‌کنندگان دیگر ارزش‌گذاری می‌کند. در ادامهٔ بررسی روند صعودی بیت کوین برای آن‌که ماهیت نظریه‌ی بازی‌وارِ کالاهای پولی را بهتر درک کنیم، باید نگاهی به منشأ پول بیندازیم.
منشأ پول
در جوامع اولیهٔ بشری، انسان‌ها از طریق سیستم کالا‌به‌کالا به مبادله می‌پرداختند. نواقص بیش از حد ذاتیِ این نوع از مبادله باعث می‌شد تا حد زیادی وسعت جغرافیایی انجام مبادلات کاهش یابد. یکی از مشکلات بزرگ مبادلهٔ کالا‌به‌کالا مشکل تطابق دوطرفه است.
یعنی اگر فردی که سیب پرورش می‌دهد، بخواهد با فرد ماهیگیری مبادله کند ولی ماهیگیر در همان زمان نیازی به سیب نداشته باشد، این مبادله انجام نمی‌شود. در گذر زمان تمایل انسان‌ها برای نگهداری اشیاء کلکسیونی به دلیل کمیاب بودن و ارزش نمادین آن‌ها بیشتر شده است (مثل صدف، دندان حیوانات و سنگ چخماق). البته همان‌طور که نیک زابو (Nick Szabo) در مقالهٔ خود در باب منشأ پول نشان می‌دهد، تمایل انسان برای اشیاء کلکسیونی در مقایسه با انسان‌های اولیه و رقبای بیولوژیکیِ نزدیک خود یعنی نئاندرتال‌ها مزیتی فرگشتی در آن‌ها به وجود آورده است.
«نقش تکاملیِ اصلی و نهاییِ اشیاء کلکسیونی، وسیله‌ای برای ذخیره‌سازی و انتقال ثروت بود.»
اشیاء کلکسیونی به نحوی نقشِ پول‌های بدوی (Proto-Money) را ایفا می‌کردند، به گونه‌ای که امکان مبادله بین قبایل مخالف از طریق انتقال ثروت بین نسل‌ها فراهم می‌شد. تبادل و انتقال این اشیاء در جوامع دیرینه‌سنگی بسیار کمیاب بود و این کالاها بیشتر به‌جای این‌که مانند جوامع مُدرن امروزی وسیله‌ای برای مبادله باشد، نقش وسیله‌ای برای ذخیره‌ی ارزش را ایفا می‌کردند. زابو بیان می‌کند: «پول بدوی در مقایسه با پول مدرن سرعت بسیار کمی داشت. به این صورت که فرد در کل عمر خود تنها می‌توانست تعداد انگشت‌شماری از مبادلات را انجام دهد. با این اوصاف یک شیء باارزش و بادوام (چیزی که ما امروز آن را ارث می‌نامیم) می‌تواند نسل‌ها دوام بیاورد و با هر تبادل بر ارزش خود بیفزاید. و حتی این ارزش به حدی برسد که دیگر نتوان مبادله را انجام داد.»
پیشنهاد مطالعه: تعریف پول
انسان‌های اولیه بر سر این‌که کدام اشیا را جمع‌آوری یا تولید کنند، با معمای مهمی روبرو بودند که در نظریه بازی مطرح است. به این‌صورت که باید مشخص می‌کردند که چه شیئی مطلوب انسان‌های دیگر است. درصورتی‌که آن‌ها به درستی این اشیاء را تشخیص می‌دادند، سود زیادی نصیب مالک آن در جهت تکمیل مبادلات و کسب ثروت می‌شد.
تعادل نش چیست؟
برخی از قبایل بومی آمریکایی مثل ناراگان‌ست‌ها در تولید اشیاء باارزش که صرفاً برای تجارت کاربردی بودند تخصص داشتند. لازم به ذکر است که هرچه پیش‌بینیِ تقاضای آتی برای یک کالای باارزش زودتر اتفاق می‌افتاد، سود بیشتری عاید مالک آن می‌شد؛ زیرا در مقایسه با زمانی‌که تقاضا برای آن افزایش می‌یابد می‌توان آن‌را ارزان‌تر خرید. علاوه براین، خرید یک کالا به امید ایجاد تقاضا در آن به‌عنوان وسیله‌ای برای ذخیره‌ی ارزش در آینده، باعث می‌شود شتاب پذیرش آن دقیقاً برای همین مقصود بیشتر شود. این حرکتِ دایره‌ای زیبا در حقیقت یک حلقه‌‌ی بازخورد است که جوامع را ترغیب می‌کند تا بر سر تنها یک وسیله‌ی ذخیره‌ی ارزش سریعاً به توافق برسند.
در نظریه‌ی بازی‌ها به این حلقه تعادلِ نَش (Nash Equilibrium) گفته می‌شود. درصورتی‌که یک وسیلهٔ ذخیرهٔ ارزش به این تعادل دست پیدا کند، رونق بزرگی عاید تمامی جوامع می‌شود؛ چراکه این‌کار تا حد زیادی مبادله و تقسیم کار را تسهیل می‌کند و راه را برای ظهور تمدن هموار می‌سازد.
پس از هزار سال و با رشد جوامع بشری و توسعه‌ی مسیرهای دادوستد، بین وسایل ذخیرهٔ ارزشی که در هرکدام از جوامع ایجاد شده بود رقابت درگرفت. بازرگانان و تاجران باید بین حفظ سودِ مبادلهٔ خود برحسب وسیلهٔ ذخیرهٔ ارزش جامعهٔ خود یا برحسب وسیلهٔ ذخیرهٔ ارزش جامعهٔ مقصد و یا تعادلی بین این دو یکی را انتخاب می‌کردند. مزیت پس‌اندازِ سود برحسب وسیلهٔ ذخیرهٔ ارزشِ خارجی، تسهیل انجام دادوستد در جامعهٔ خارجی بود.
پس‌انداز شدن دارایی بازرگانان برحسب وسیلهٔ ذخیرهٔ ارزش خارجی باعث می‌شد تا پذیرش آن در جوامع خودِ آن‌ها تسهیل شود؛ چراکه قدرت خرید پس‌انداز آن‌ها را افزایش می‌داد. مزایای یک وسیلهٔ ذخیرهٔ ارزشِ وارد شده نه تنها در زمان واردات نصیب بازرگانان و دست‌اندرکاران آن می‌شد، بلکه خود جوامع نیز از آن بی‌نصیب نمی‌ماندند. وقتی دو جامعه بر سر استفاده از یک وسیله‌ی ذخیرهٔ ارزشِ واحد به توافق می‌رسیدند، هزینهٔ انجام دادوستد با یکدیگر را تا حد زیادی کاهش و به همراه آن ثروت مبتنی بر مبادلهٔ خود را افزایش می‌دادند. البته اولین بار در قرن نوزدهم بود که اغلب کشورها بر سر یک وسیلهٔ ذخیرهٔ ارزش واحد یعنی «طلا» به توافق رسیدند و این دوره بزرگ‌ترین انفجارِ مبادلات در تاریخ را شاهد بود.
در آن روزهای پُررونق لرد کینز (Lord Keynes) نوشت: «در آن دوران رونق اقتصادی بسیار فوق‌العاده بود… هر فردی با هر ظرفیت یا شخصیتی و از هر طبقه‌ای می‌توانست با هزینهٔ کم و کمترین مشکل به رفاه و امکاناتی دست یابد که حتی در مخیله پادشاهان قدرتمند و ثروتمند اعصار پیشین نمی‌گنجید. ساکنان لندن می‌توانستند سفارش‌های خود را تلفنی بدهند و درحالی‌که در تخت خود چای می‌نوشند، محصولات متعدد و مناسب را از سراسر جهان با هرتعدادی که بخواهند و در مدت زمان نسبتا کوتاه در درب منزل خود تحویل بگیرند.»
|پایان قسمت اول کتاب روند صعودی بیت کوین|
برای مطالعه قسمت دوم ، سوم و چهارم کتاب روند صعودی بیت کوین کلیک کنید.
