روند صعودی بیت کوین – بخش دوم
کتاب روند صعودی بیت کوین به همت حامد صالحی از فعالین کامیونیتی رمزارز ایران ترجمه گردیده است. کوین ایران به عنوان حامی مادی و معنوی برای ترجمه و چاپ مقاله اصلی با نام «The bullish case for Bitcoin» به زبان فارسی تلاش نموده تا تمام عواید حاصل از آن صرف کمک به هموطنان آسیبدیده گردد. کتاب روند صعودی بیت کوین در چهار بخش متوالی روی سایت کوین ایران منتشر شده است و علاوه بر آن میتوانید نسخهٔ دیجیتال کتاب را نیز دانلود کنید. در این بخش دوم به ویژگیهای یک ذخیرهٔ ارزش مناسب پرداخته میشود.
برای مطالعه قسمت اول کلیک کنید.
«قسمت دوم کتاب روند صعودی بیت کوین»
ویژگیهای یک وسیلهٔ ذخیرهٔ ارزش مناسب
زمانیکه ذخایر ارزش با یکدیگر به رقابت میپردازند، این از ویژگیهای آنهاست که یک ذخیرهٔ ارزش خوب را از بد مشخص میکند، بهگونهای که یک ذخیرهٔ ارزشِ مناسب میتواند به مرور زمان میزان تقاضای بیشتری را به دست آورد. با اینکه تا بهحال کالاهای بسیاری بهعنوان «ذخیرهٔ ارزش» و یا «پول اولیه» استفاده شدهاند، ویژگیهای مشخصی ظهور پیدا کردند که تقاضای ویژهای برای آنها وجود داشت و از طریق آنها این کالاها میتوانستند ذخایر ارزشِ دیگر را شکست دهند.
یک ذخیرهٔ ارزش ایدهآل باید ویژگیهای زیر را داشته باشد:
- دوام: این کالا نباید فاسد شود و یا به راحتی از بین برود، بههمین خاطر گندم ذخیرهٔ ارزش مناسبی نیست.
- قابلیت حمل: حمل و نقل و ذخیرهسازی این کالا باید آسان باشد و بتوان آن را از دزدی و گمشدن در امان نگه داشت و همچنین در فواصل دور به دادوستد پرداخت. به همین دلیل گاو نسبت به یک دستبندِ طلا انتخاب خوبی نیست.
- قابلیت تعویض: یک نمونه از این کالا را باید بتوان با مقداری برابر تعویض کرد. بدون وجود این ویژگی مشکل تطابق دوطرفه حل نمیشود. به همین دلیل طلا نسبت به الماس که شکل و کیفیت نامشخصی دارد گزینهٔ بهتری است.
- قابلیت تأیید: این کالا را باید بتوان سریعاً شناسایی و اعتبار آن را تأیید کرد. تأیید آسان باعث اعتماد بیشتر گیرندگانِ آن و افزایش احتمال انجام دادوستد میشود.
- قابلیت تقسیمپذیری: این کالا را باید بتوان به راحتی به بخشهای کوچکتر تقسیم کرد. درحالیکه این ویژگی در جوامع اولیهای که به ندرت به دادوستد میپرداختند اهمیت زیادی نداشت، اما با رونق دادوستد، کوچکتر و دقیقتر شدنِ مقادیر مبادله، این ویژگی اهمیت بیشتری یافت.
- کمیابی: همانطور که نیک زابو بیان میکند، یک کالای پولی باید «ارزش بالای غیرقابل جعل» داشته باشد. به بیان دیگر این کالا نباید فراوان باشد و یا تولید و دستیابی به آن آسان باشد. شاید بتوان کمیابی را مهمترین ویژگی یک ذخیرهٔ ارزش دانست؛ چراکه این ویژگی دقیقاً دست روی تمایل انسان جهت جمعآوری اشیاء کمیاب میگذارد. این ویژگی منشأ ارزش اصلی یک ذخیرهٔ ارزش است.
- تاریخچهٔ ثبتشده: هرچه پیشینهٔ ارزشگذاری و درک یک کالا طولانیتر باشد، مطلوبیت آن برای ذخیرهٔ ارزش افزایش مییابد. ذخایر ارزشِ دیرینه را بهسختی میتوان عوض کرد مگر آنکه این کار با زور انجام شود و یا ویژگیهای بهتری که در لیست بالا عنوان شد در آن وجود داشته باشد.
- مقاومت در برابر سانسور: یک ویژگی جدید که در جامعهٔ مدرن و دیجیتال ما بهدلیل وجود نظارتهای فراگیر اهمیت بیشتری پیدا کرده است، مقاومت در برابر سانسور است. این ویژگی به میزانِ دشواریِ جلوگیری از نگهداری و استفاده از کالا توسط شخص خارجی مانند یک شرکت یا دولت گفته میشود. کالاهایی که در برابر سانسور مقاوم هستند برای افرادی مناسباند که تحت کنترلهای اجباریِ سرمایه و یا ممنوعیتهایی از انواع مختلفِ دادوستدهای صلحآمیز قرار دارند.
در جدول زیر نمرهٔ بیتکوین، طلا و پول فیات (مثل دلار) از نظر برخورداری از ویژگیهای فوق بیان شده و در ادامه هر یک از این نمرات تشریح شدهاند.
دوام:
طلا بدون شک بادوامترین عنصر است. اغلب طلاهایی که استخراج یا ضرب شدهاند از جمله طلای فراعنه، همچنان موجود بوده و احتمالاً هزاران سال دیگر نیز به بقای خود ادامه خواهند داد. سکههای طلایی که در روزگار باستان بهعنوان پول کاربرد داشتند، همچنان ارزش بالایی دارند. پول فیات و بیتکوین اساساً اسناد و سوابق دیجیتالی هستند که ممکن است شکل فیزیکی به خود بگیرند (مثل اسکناسهای کاغذی). بنابراین ظاهر فیزیکی آنها نیست که به ایشان دوام میدهد (با توجه به اینکه اسکناسهای ازبینرفته را میتوان با اسکناسهای جدید جایگزین کرد)، بلکه ماندگاریِ سازمانی که آنها را صادر کرده است، دوام آنها را تعیین میکند.
درموضوع پولهای فیات، اغلب دولتها به مرور زمان تشکیل شده و از بین رفتهاند و پول آنها نیز به همین سرنوشت دچار شدهاند. پولهای پاپیر مارک، رنتن مارک و رایش مارکِ جمهوری ویمار دیگر وجود ندارند؛ چراکه سازمان صادرکنندهی آنها دیگر وجود ندارد. اگر بنا به درسگرفتن از تاریخ باشد، کار عاقلانهای بهنظر نمیرسد که پول فیات را در بلندمدت بادوام درنظر بگیریم. البته دلار و پوند بریتانیا استثنا هستند.
پیشنهاد مطالعه: آیا رمزارزها برای بانکهای مرکزی یک تهدید محسوب میشوند؟
باتوجه به اینکه بیت کوین صادرکنندهای ندارد، میتوان آن را تا زمان بقای شبکهاش بادوام درنظر گرفت و باتوجه به نوظهوربودن آن، هنوز زود است که بتوان دربارهٔ دوام آن به نتیجهٔ قطعی رسید. با اینحال علائم امیدوارکنندهای وجود دارند که باوجود تلاشِ پیوستهٔ دولتها و حملات هکرها درجهت کنترل بیت کوین، این شبکه همچنان به کار خود ادامه داده و درجهٔ قابل توجهی از «پادشکنندگی» را از خود نشان داده است.
قابلیت حمل:
بیتکوین بهعنوان یک ذخیرهٔ ارزش بیشترین قابلیت حمل را دارد. کلیدهای خصوصی که بیانگر صدها میلیون دلار هستند را میتوان در یک فلش مموری ذخیره و آنها را به راحتی حمل کرد. علاوه بر این، تقریباً بهصورت آنی میتوان همین مبالغ را در دونقطهٔ مختلف از کرهٔ زمین جابهجا کرد.
پولهای فیاتی که بهصورت دیجیتالی وجود دارند و چاپ نشدهاند نیز قابلیت جابهجایی بالایی دارند اما مقررات و کنترل سرمایهٔ دولتها باعث میشود انتقال مبالغ سنگین چندین روز زمان ببرد و یا حتی این کار انجام نشود. جهت مقابله با کنترل سرمایه میتوان از پول نقد استفاده کرد، اما مسئله این است که ریسک ذخیرهسازی و هزینهٔ حملونقل آن بسیار زیاد است.
طلا باتوجه به شکل فیزیکی و متراکمی که دارد، کمترین قابلیت حمل را دارد. تعجبی ندارد که چرا اغلب شمشهای طلا هیچگاه حمل نمیشوند و زمانیکه شمشهای طلا بین خریدار و فروشنده جابهجا میشوند، معمولاً مالکیت آن شمش است که منتقل میشود نه خود شمش طلا. انتقال فیزیکیِ طلا در فواصل دور هزینهبر، پرخطر و زمانبر است.
قابلیت تعویض:
طلا استانداردی برای قابلیت تعویض محسوب میشود. زمانیکه طلا ذوب میشود، یک اُنس طلا را دیگر نمیتوان از اُنس دیگر تشخیص داد و طلا همواره به اینصورت در بازار مبادله میشود. از سوی دیگر قابلیت تعویضِ پول فیات به مجوز سازمان صادرکنندهٔ آن بستگی دارد. درحالیکه ممکن است یک اسکناس فیات درمقایسه با اسکناسهای دیگر تفاوتی برای تاجران نداشته باشد، اما نمونههایی در تاریخ وجود دارد که تاجران در برابر اسکناسهای باارزشتر نسبت به اسکناسهای باارزش کمتر، رفتار متفاوتی داشتهاند.
برای مثال دولت هند در راستای سرکوب بازار سیاه و خارج از کنترل مالیاتیِ خود، بهصورت کامل اسکناسهای ۵۰۰ و ۱۰۰۰ روپیهای را کنار گذاشت. اینکار باعث شد که این اسکناسها در برابر ارزش اسمیِ خود با قیمت کمتری مبادله شوند و دیگر با اسکناسهای همتراز خود مبادله نشوند.
پیشنهاد مطالعه: توکن غیر قابل تعویض (NFT) چیست؟
بیت کوین در سطح شبکه قابل تعویض است به این معنی که با هر بیت کوین پس از انتقال در کل شبکه به همانصورت رفتار میشود. با اینحال بیت کوین را میتوان در بلاکچین ردیابی کرد و چنانچه از آنها در یک دادوستد غیرقانونی (از منظر دولتها) استفاده شود، لکهدار و آلوده میشوند یا ممکن است معاملهگران و صرافیها مجبور باشند تا چنین بیت کوینهای لکهدارشدهای را نپذیرند. چنانچه حریم خصوصی و ناشناسیِ پروتکل شبکهٔ بیت کوین، بهبود و اصلاح نشود، نمیتوان به اندازهی طلا آنرا قابل معاوضه دانست.
قابلیت تأیید:
در اغلب موارد، با هر نیت و منظوری تأیید اعتبار پول فیات و طلا تا حد زیادی آسان است. با اینحال علیرغم وجود برخی از مشخصهها در اسکناسها جهت جلوگیری از جعل، دولتها و شهروندان همچنان در معرض خطر جعل اسکناس قرار دارند. طلا نیز از خطر جعل مصون نیست. مجرمانِ باتجربه جهت فریب سرمایهگذاران، طلای تقلبی از فلز تنگستن را با روکش طلا استفاده کردهاند.
از سوی دیگر بیت کوین را میتوان با استفاده از اصول ریاضی تأیید کرد. با استفاده از امضاهای رمزنگاریشده، مالک بیت کوین میتواند بهصورت عمومی مالکیت خود را ثابت کند.
تقسیمپذیری:
بیت کوین را میتوان به صدمیلیون واحد تقسیم کرد و برحسب چنین مقادیر بسیار کوچکی آن را انتقال داد (هرچند باتوجه به کارمزد تراکنش، تبادل چنین مقادیر کوچکی اقتصادی نیست). پول فیات را معمولاً میتوان به اندازهٔ پول خرد تقسیم کرد که البته قدرت خرید آن بسیار پایین بوده و درعمل تقسیمپذیریِ پول فیات به حد مناسبی میرسد. باوجود اینکه طلا بهصورت فیزیکی قابل تقسیم است، زمانیکه به مقادیر کوچکی تقسیم شود، استفاده از آن سخت میشود و نمیتوان از آن در مبادلات روزانه با ارزش پایین استفاده کرد.
کمیابی:
مشخصهای که تا حد زیادی بیتکوین را از پول فیات و طلا متمایز میکند، کمیابیِ ازپیش تعیینشدهٔ آن است. بیتکوین به گونهای طراحی شده که نتوان بیشتر از ۲۱ میلیون سکه از آن را تولید کرد. این امر باعث میشود فردِ مالک بیتکوین درصد مشخصی از تعداد کل سکههای ممکن را داشته باشد. برای مثال فردی که ۱۰ بیتکوین دارد، میداند که حداکثر ۱/۲ میلیون نفر در کرهٔ زمین (کمتر از ۰۳/۰ درصد جمعیت کل) میتوانند به این اندازه بیتکوین داشته باشند.
باوجود اینکه طلا در گذر زمان تا حد زیادی کمیاب باقی مانده است، اما عرضهٔ آن میتواند افزایش یابد. اگر روش جدیدی برای استخراج یا حصول طلا بهصورت اقتصادی به وجود آید، عرضهٔ طلا را تا حد زیادی میتوان افزایش داد (مثل استخراج از کف دریا و سیارکها). درنهایت پول فیات باوجود اینکه اخیراً ابداع شده، اما ثابت کرده است که همواره درمعرض افزایش عرضه قرار دارد. دولتها همواره تمایل زیادی به افزایش عرضهٔ پول داشتهاند تا بتوانند مشکلات سیاسیِ کوتاهمدت خود را حل کنند. این تمایل تورمی دولتها باعث شده است که دارندگان پول فیات به مرور زمان قدرت خرید کمتری پیدا کنند.
تاریخچهٔ ثبتشده:
سابقهٔ تاریخی هیچ یک از کالاهای پولی به طلا نمیرسد؛ چراکه قدمت آن به زمان آغاز تمدن بشریت برمیگردد. سکههایی که در دوران باستان ضرب شدهاند، همچنان ارزش بالایی دارند. این امر برای پولِ فیات صادق نیست؛ چراکه اخیراً بهوجود آمده و از زمان ایجادش همواره در سطح جهان به کاهش ارزش متمایل بوده است. استفاده از افزایش عرضه پول و درنتیجه ایجاد تورم، بهعنوان ابزاری برای کسب مالیات مخفیانه از شهروندان، همواره دولتها را وسوسه کرده است؛ بهگونهای که کمتر دولتی توانسته است درمقابل این وسوسه مقاومت کند.
اگر بتوان برای واقعیتهای اقتصادی قرن بیستم که پول فیات در آن بیشتر از پولهای دیگر استفاده میشد حقیقتی را بیان کرد، باید گفت جهت حفظ ارزش پول در بلندمدت یا حتی میانمدت نمیتوان به پول فیات اعتماد کرد. باوجود اینکه بیتکوین پدیدهای نوظهور است، اما درهمین مدت، امتحان خود را پس داده و بعید بهنظر میرسد که در آیندهٔ نزدیک بهعنوان یک دارایی باارزش از بین برود.
علاوه بر این، اثر لیندی بدین معنی است که هرچه بیت کوین بیشتر به بقای خود ادامه دهد، اعتماد جامعه به ادامهٔ بقای آن در آینده بیشتر خواهد شد. به بیان دیگر، اعتماد اجتماع به یک کالای پولیِ جدید همانطور که در تصویر زیر نشان داده شده است، ذاتاً رفتاری مُجانبی دارد.
اگر بیتکوین به مدت بیست سال به بقای خود ادامه دهد، تقریباً در سطح جهان این اعتماد به وجود میآید که بیتکوین همواره ماندگار خواهد بود؛ همانطور که امروزه مردم اینترنت را بخش جداییناپذیرِ دنیای مدرن تلقی میکنند.
مقاومت در برابر سانسور:
یکی از کاربردهای بیتکوین در سالهای گذشته خریدوفروش غیرمجاز مواد مخدر بود که به دنبال آن بسیاری از افراد اشتباهاً گمان کردهاند که تقاضای اصلی برای بیت کوین ناشی از گمنام بودن ظاهریِ آن است. با اینحال بیت کوین در حال حاضر از یک ارز گمنام فاصلهٔ زیادی دارد؛ چراکه تمامی تراکنشهای انجامشده در شبکهٔ بیت کوین برای همیشه ثبت شده و در یک بلاکچین عمومی قرار میگیرند. با استفاده از سابقهٔ تاریخی تراکنشها میتوان منبع جریان بیتکوینها را شناسایی کرد.
همین تصورِ اشتباه ناشناسماندن، باعث شد فردی که مرتکب سرقت از MtGox شده بود دستگیر شود. درست است که فرد با احتیاط و تلاش کافی ممکن است بتواند هویت خود را در زمان استفاده از بیت کوین مخفی کند، اما دلیل محبوبیت بیت کوین خریدوفروش مواد مخدر نیست. مشخصهٔ اصلی بیت کوین که باعث ارزشمند بودن آن است، عدم نیاز به مجوز در سطح شبکه است. زمانیکه بیت کوین در شبکهٔ خود منتقل میشود، هیچ فردی نمیتواند مجازبودن یا نبودن انتقالِ این تراکنش را مشخص و در آن دخالت کند. بیت کوین بهعنوان یک شبکهٔ همتا به همتای توزیعشده (Distributed peer to peer network)، ذاتاً ضد سانسور طراحی شده است. این امر با نظام بانکداریِ فیات تضاد واضحی دارد؛ چراکه در این سیستم، دولت بانکها و درگاههای دیگر انتقال پول را کنترل میکند تا جلوی استفادهٔ غیرقانونی از کالاهای پولی را بگیرد و آنها را گزارش دهد. بهترین نمونه برای انتقال پول بهصورت کنترل شده، کنترل سرمایه است.
پیشنهاد مطالعه: آیا بیت کوین میتواند هک شود؟
بهعنوان نمونه یک فرد ثروتمند به سختی میتواند ثروت فیزیکی خود را به مکان جدیدی منتقل کند. با وجود این که طلا از سوی دولتها صادر نمیشود، اما ماهیت فیزیکی طلا کار انتقال آن به فواصل دور را دشوار کرده و باعث میشود طلا نسبت به بیت کوین بیشتر درمعرض کنترل دولت قرار داشته باشد. قانون کنترل طلا در هند یک مثال مناسب برای این مقررات است.
بیت کوین در اغلب ویژگیهای بیانشدهٔ فوق، برتر بوده و باعث میشود کالاهای پولیِ قدیمی و امروزی را شکست دهد و انگیزهای برای پذیرش فزایندهٔ آن بهوجود آید. به بیان دیگر ترکیب قدرتمند «مقاومت در برابر سانسور» و «کمیابی مطلق» باعث شده است تا سرمایهگذاران ثروتمند بخشی از ثروت خود را به این دارایی نوظهور تبدیل کنند.
برای مطالعه قسمت سوم کتاب روند صعودی بیت کوین کلیک کنید.