دارایی‌ ترکیبی چیست؟ معرفی پلتفرم‌های دارایی‌های ترکیبی

امروزه به نظر می‌رسد که اکثر برنامه‌های دیفای نسخه‌برداری از صنعت مالی سنتی هستند. در این فضا، افراد می‌توانند یک توکن را با توکن دیگر مبادله کنند، توکن قرض بدهند یا قرض بگیرند، و حتی می‌توانند در یک صرافی ترید مارجین انجام دهند و از لوریج استفاده کنند. اما دیفای می‌تواند خیلی بیشتر از اینها گسترش پیدا کند. بلاک چین‌ها را می‌توان پلتفرم‌هایی جهانی و باز دانست که در ذات خود دارای ارزش قابل برنامه‌ریزی هستند. البته در آینده محصولاتی کاملا منحصربه‌فرد در فضای دیفای ایجاد خواهند شد که دیگر نسخه‌برداری از فضای مالی سنتی نخواهند بود. حال اجازه دهید که به یکی از مثال‌های ممکن در این زمینه یعنی دارایی‌های ترکیبی (Synthetic Assets) بپردازیم.

پیشنهاد مطالعه: دارایی مصنوعی در دیفای: موارد استفاده و پتانسیل‌های آن

منظور از دارایی‌ ترکیبی چیست؟

دارایی‌های ترکیبی نوع جدیدی از اوراق مشتقه هستند. به یاد داشته باشید که اوراق مشتقه دارایی‌هایی هستند که ارزش آن‌ها از یک دارایی یا معیار متفاوت گرفته شده است. مثال‌هایی از اوراق مشتقه، قرارداد‌های آتی و آپشنز هستند که خریداران و فروشندگان به معامله قرارداد‌ها می‌پردازند و قیمت آینده یک دارایی را پیگیری می‌کنند.

دیفای تفاوت دیگری را نیز در اینجا ایجاد می‌کند و آن این است که دارایی‌های ترکیبی توکن‌هایی با ارائه دیجیتال اوراق مشتقه هستند. اوراق مشتقه در اینجا قرارداد‌هایی مالی هستند که دسترسی سفارشی به یک دارایی زیربنایی و یا یک موقعیت مالی را فراهم می‌کنند. دارایی‌های ترکیبی را به بیان ساده می‌توان ارائه توکنیزه از موقعیت‌های مشابه دانست.

۱- ایجاد بدون مجوز: بلاک چین‌هایی مانند اتریوم این امکان را برای همه فراهم می‌کنند که سیستم‌های دارایی‌های ترکیبی را بسازند.

۲- دسترسی آسان و قابلیت انتقال: دارایی‌های ترکیبی را می‌توان آزادانه انتقال داد و معامله کرد.

۳- استخر‌های جهانی نقدینگی: بلاک چین‌ها اساسا جهانی هستند و هر فردی در جهان می‌تواند در آن‌ها مشارکت داشته باشد.

۴- عدم وجود ریسک مقام متمرکز: هیچ مقام متمرکزی در اینجا وجود ندارد که کنترل انحصاری داشته باشد.

چند مثال از دارایی ترکیبی

دارایی‌های ترکیبی می‌توانند دارایی‌های فیزیکی را توکنیزه کنند و آن‌ها را وارد فضای بلاک چین کرده و مزایای اشاره شده در بالا را برای‌شان فراهم کنند. فرض کنید هر فردی در جهان توکنی بخرد که شاخص S&P 500 را دنبال کند و این فرد بتواند از این توکن به عنوان وثیقه در پروژه‌های دیفای مانند Compound و Aave استفاده کند. این مدل را می‌توان به کالا‌هایی مانند طلا، غلات و غیره نیز گسترش داد.

پیشنهاد مطالعه: معرفی پروتکل آوه (Aave)

توجه داشته باشید که چیز‌های عجیب و نوینی را می‌توان از طریق دارایی‌های ترکیبی معامله کرد. مثلا می‌توان بازار فرهنگ موسیقی پاپ، بازار الگو‌های رفتاری و چیز‌هایی مانند این را ایجاد کرد. هر یک از این  دارایی‌ها می‌تواند یک نسخه ترکیبی را وارد بلاک چین کند و اندازه بازار این دارایی‌های ترکیبی به دلیل اینکه برای همگان در دسترس هستند و عملکردی جهانی و آزاد دارند، طبیعتا بزرگتر از بازار‌های سنتی خواهند بود.

پیشنهاد مطالعه: پروتکل کامپاند (Compound) چیست؟ معرفی توکن COMP

یک مثال خاص: توکن‌هایی برای مشاهدات مدفوع در سان‌فرانسیسکو

در اواخر سال ۲۰۱۹، ایده‌ای به ذهن تعدادی از توسعه‌دهنده‌ها رسید. ایدهٔ آن‌ها این بود که یک دارایی ترکیبی بسازند که تعداد دفعات مشاهده مدفوع در سان‌فرانسیسکو را پیگیری کند. وقتی که مدفوع بیشتری دیده شود، دارندگان توکن سود می‌برند و اگر این مشاهدات کاهش پیدا کند، صادر‌کنندگان توکن سود می‌برند. برای این منظور از یک اوراکل هم استفاده می‌شود که مشاهدات مدفوع را گزارش می‌دهد. سان‌فرانسیسکو از نقاط جالب و توریستی ایالات متحده است که متاسفانه افراد بی‌خانمان زیادی در آنجا زندگی می‌کنند و درنتیجه در خیابان‌ها و گوشه و کنار آن می‌توان مدفوع این افراد را مشاهده کرد. مسئولین زیادی وعده تمیز کردن سان‌فرانسیسکو را داده‌اند که تاکنون هیچ‌یک از این وعده‌ها سرانجامی نداشته است.

این توکن می‌تواند انگیزه‌ای برای فرمانداری سان‌فرانسیسکو ایجاد کند. اگر شهر سان‌فرانسیسکو چنین توکن‌هایی را بیرون دهد، مسئولان محلی انگیزه پیدا می‌کنند که خیابان‌ها را تمیز کرده و سود ببرند. شهروندان نیز می‌توانند این توکن‌ها را خریداری کنند و حداقل اگر وضعیت خیابان‌های آنها بهتر نشود، درنتیجه‌ی کسب مقداری سود، احساس ناخوشایند کمتری داشته باشند. این مثال ساده می‌تواند پتانسیل دارایی‌های ترکیبی را نشان دهد و این مسئله را مشخص کند که این دارایی‌ها می‌توانند بازار هر چیزی باشند.

معرفی پلتفرم‌های دارایی‌های ترکیبی

پروتکل UMA

UMA یک پروتکل دارایی ترکیبی است که به افراد اجازه می‌دهد که محصولات مالی سنتی، محصولات نوین مبتنی بر کریپتو و غیره را دوباره ایجاد کنند. با استفاده از این پروتکل، دو طرف مقابل می‌توانند در کنار هم قرار بگیرند و اقدام به ایجاد یک قرارداد مالی اختیاری کنند که از طریق انگیزه‌های اقتصادی تضمین شود و از طریق قرارداد‌های هوشمند بر روی اتریوم اجرا شود. باتوجه به اینکه اتریوم ماهیت باز و جهانی دارد، موانع ورود در اینجا بسیار کاهش پیدا می‌کند و دسترسی به یک بازار جهانی فراهم می‌شود.

امروزه اعضای جامعه UMA در درجه اول بر ساخت منحنی‌های بازده توکنیزه مانند yUSD متمرکز هستند، اما همگان می‌توانند از این پلتفرم استفاده کنند و هر قرارداد مالی را که بخواهند ایجاد کنند. به چند مثال در این زمینه توجه کنید:

۱- قرارداد‌های مبتنی بر کریپتو: از جمله این قرارداد‌ها می‌توان به توکن‌های آتی کریپتو، منحنی‌های بازده، مبادلات دائمی و غیره اشاره کرد.

۲- توکن‌هایی که به پیگیری رمز ارز‌ها یا معیار‌های دیفای می‌پردازند: مثلا توکن‌هایی که به پیگیری غلبه بیت کوین بر بازار، نمودار‌های کل ارزش محبوس‌شده در دیفای، نمودار سهم بازار صرافی‌های غیرمتمرکز و معیار‌های دیگر می‌پردازند.

۳- محصولات مالی سنتی: مثلا سهام ایالات متحده و سهام جهانی، طرح‌های پانسیون خصوصی، محصولات بیمه و سنوات و غیره.

۴- چیز‌های عجیب و غریب: مثالی که درمورد مشاهده مدفوع ذکر شد، فرهنگ موسیقی پاپ، بازار‌های الگو‌های رفتاری و غیره از این جمله هستند.

UMA خود را به‌عنوان پروتکلی برای گستره وسیعی از بازار‌های مالی خلاقانه و مهیج موجود درنظر گرفته است. همچنان که در مثال مشاهدات مدفوع دیدیم، بعضی از این قرارداد‌ها ممکن است برای این استفاده شوند که انگیزه‌ها را اساسا از نو تنظیم و اقدام به نوآوری و ابتکار کنند.

Synthetix

Synthetix یک پروتکل برای ایجاد نقدینگی جهانی برای دارایی‌های ترکیبی بر بستر اتریوم است. این پروتکل، ایجاد و معامله طبقات دارایی مختلف از جمله کریپتو، سهام و کالا را بر روی یک زنجیره تسهیل می‌کند. توکن‌هایی که قیمت این دارایی‌ها را دنبال می‌کنند را می‌توان به صورت بومی در داخل اکوسیستم Synthetix خریدوفروش کرد. این اکوسیستم برای فعالیت خود از ترکیبی از وثیقه، استیکینگ و کارمزد‌های ترید استفاده می‌کند. توجه داشته باشید که اکوسیستم Synthetix کاملا به سمت یک ساختار DAO (سازمان خودمختار غیرمتمرکز) در حرکت است که توکن SNX در کلِ این اکوسیستم نقش مرکزی خواهد داشت. می‌توان اقدام به استیکینگ SNX کرده و پوزیشن‌های دارایی ترکیبی پشتیبانی‌شده با وثیقه را فراهم کرد. این درحالی‌ست که کارمزد‌های ترید درعوض جمع می‌شوند و SNX می‌تواند به‌عنوان توکن مدیریتی در ساختار‌های DAO عمل کند.

Synthetix پلتفرم پیشگام دارایی‌های ترکیبی در فضای دیفای است و درحال‌حاضر بیش از ۱۵۰ میلیون دلار دارایی ترکیبی را بیرون داده است. از برجسته‌ترینِ این دارایی‌ها می‌توان sUSD را نام برد که استیبل کوین این پلتفرم است و حجم بازار آن به ۱۰۰ میلیون دلار نزدیک می‌شود.

امروزه Synthetix اکثرا دارایی‌های مبتنی بر کریپتو مانند sETH و sBTC را ارائه می‌دهد؛ همچنین توکن‌های مبتنی بر شاخص را نیز بیرون می‌دهد که این توکن‌ها ارزش خود را از دنبال کردن یک سبد دارایی می‌گیرند. از جمله این توکن‌ها می‌توان sDeFi و sCEX را نام برد. بسیاری از جذابیت این دارایی‌ها به طراحی بازار منحصربه‌فرد آن‌ها برمی‌گردد که دارایی‌ها در برابر یک قیمت اوراکل معامله می‌شوند و بنابراین در هنگام خریدوفروش، خطا و اشتباهی روی نخواهد داد.

دیگر پلتفرم‌های دارایی‌های ترکیبی

چندین پلتفرم دارایی ترکیبی دیگر در حال ساخته شدن هستند که سازوکار و طراحی منحصربه‌فرد خود را دارند. از جمله آن‌ها می‌توان به پلتفرم‌هایی مانند Morpher، DerivaDEX، FutureSwap اشاره کرد.

پیشنهاد مطالعه: بازده وام‌دهی دیفای در مقایسه با بازده سرمایه‌گذاری در طبقات مختلف دارایی‌های سنتی

نتیجه‌گیری

دارایی‌های ترکیبی نمونه‌های اولیه‌ای هستند که در اثر بلوغ اتریوم و اکوسیستم دیفای حاصل شده‌اند. اما ما تازه در ابتدای راه هستیم و نباید نسبت به ریسک‌های ذاتی این فضا بی‌تفاوت باشیم. بعضی از ریسک‌ها را در زیر آورده‌ایم:

۱- ریسک قرارداد هوشمند: امکان سوء‌استفاده از این قرارداد‌ها وجود دارد و دارایی‌های ترکیبی می‌توانند اهدافی قوی و جذاب برای این کار باشند.

۲- ریسک مدیریت: این پلتفرم‌ها اکثرا توسط مشارکان غیرمتمرکز خود مدیریت می‌شوند که این آزمایش خود را به‌طور کامل پس نداده است.

۳- ریسک اوراکل: بسیاری از دارایی‌های ترکیبی برای عملکرد درست خود متکی بر اوراکل‌ها می‌باشند که دارای نقاط قوت و ضعف خاص خود هستند.

۴- ریسک پلتفرم: اتریوم و دیگر بلاک چین‌های زیربنایی ممکن است در مقیاس گسترده با هم در مبارزه و رقابت باشند و در لحظه‌ای که به آن‌ها نیاز است، بدترین عملکرد را نشان دهند. بازار‌های کارمزد ممکن است ناکارآمد باشند و حملات رقابتی و تاسف‌بار در اینجا چالش ایجاد کنند.

اما باید ریسک‌ها و پتانسیل دارایی‌های ترکیبی را با یکدیگر مقایسه کرد. این دارایی‌ها بازار‌هایی جهانی و باز را ایجاد می‌کنند که این یک نقطه شروع بسیار مهم است. اگر عمیق‌تر به قضیه نگاه کنیم، این بازار‌ها نوعی نوآوری هستند که هر چیزی را در بر می‌گیرند. احتمالا ما بتوانیم با استفاده از این نمونه‌های اولیه بازار‌های مالی جدید و نوآورانه‌ای بسازیم که در انگیزه‌ها و شیوه زندگی تغییراتی بنیادین ایجاد کنند.

منبع