استراتژی فاد (FUD) چیست؟

کلمۀ فاد (FUD) مخفف سه کلمۀ «ترس، عدم اطمینان و شک» (Fear, Uncertainty, Doubt) است که به انتشار اطلاعات نادرست و منفی در مورد یک رمز ارز یا بازار برای ایجاد ترس و تردید در میان سرمایه‌گذارانش اشاره می‌کند.

ترس، عدم اطمینان و شک (فاد) در رمز ارزها چگونه اتفاق می‌افتد؟

به طور کلی فاد عبارتی رایج در صنعت دارایی‌های سنتی مالی و هم‌چنین رمز ارزها است. فاد در زمانی اتفاق می‌افتد که افراد اخبار منفی در مورد یک پروژه را به قصد ترساندن سرمایه‌گذارانش به اشتراک می‌گذارند. در بازار رمز ارزها، این استراتژی شامل استفاده از اطلاعات نادرست، ساختگی یا اغراق‌آمیز برای هدف قرار دادن یک دارایی، پروژه یا پلتفرم است. این استراتژی هم‌چنین می‌تواند منجر به ایجاد نوسان یا سقوط در قیمت یک دارایی شود. جوامع رمز ارزی گاهی اوقات از FUD برای توصیف احساسات نزولی کوتاه‌مدت در بازار استفاده می‌کنند. به‌طور کلی افرادی که شک و تردید در رابطه با رمز ارزها را منتشر و ترویج می‌کنند، به عنوان ایجادکنندگان فاد (FUDsters) شناخته می‌شوند.

FUD چه تاثیری بر بازار رمز ارزها دارد؟

نوسانات در بازار رمز ارزها سبب می‌شود که بسیاری از کاربران با انتشار اخبار منفی در مورد هر پروژه‌ای نگران شوند. فاد معمولاً باعث تحریک افراد به گرفتن تصمیمات شتاب‌زده و محاسبه‌نشده می‌شود. علاوه‌براین FUD اعتماد سرمایه‌گذاران را نسبت به بازار رمز ارزها کاهش می‌دهد. به عنوان مثال، فاد می‌تواند به‌شکل یک شایعه در فضای مجازی یا انجمن‌های گفت‌وگو، در رابطه با هک یا آسیب‌پذیری احتمالی رمز ارزی خاص در شبکۀ بلاک‌چین، منتشر شود. حتی اگر این دست از شایعات درست نبوده یا اغراق شده باشند هم می‌توانند ترس و عدم اطمینان را در میان سرمایه‌گذاران ایجاد کنند و همین ترس ازدست‌دادن ارزش سرمایه، منجر به فروش دارایی‌ها می‌گردد که این‌کار به‌طور بالقوه می‌تواند باعث کاهش قیمت رمز ارزی خاص در بازار شود. مثال دیگر از فاد می‌تواند پوشش خبری منفی در مورد بازار رمز ارزها باشد؛ مانند سرکوب‌های نظارتی یا ممنوعیت در برخی کشورها، که منجر به کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و افزایش میزان فروش در مارکت می‌شود. حتی اگر اخبار کاملاً دقیق هم نباشد یا تصویر کاملی از رویداد مدنظر را به مخاطبینش نشان ندهد، بازهم می‌تواند سبب ایجاد فاد و نوسان در بازار شود.

پیشنهاد مطالعه: هنگام پولبک بازار (Pullback) یا اصلاح قیمت چگونه سرمایه‌گذاری کنیم؟

معنی فاد (FUD) چیست؟

استراتژی فاد یک تکنیک بازاریابی برای ایجاد ترس، عدم اطمینان و شک در اذهان عمومی و مصرف‌کنندگان است. این استراتژی اغلب برای متقاعد کردن مردم برای خریدن یک محصول یا خدمات، مورد استفاده قرار می‌گیرد. استراتژی فاد با استفاده از ایجاد یک واکنش عاطفی در مصرف‌کننده کار می‌کند. این واکنش عاطفی می‌تواند مثبت یا منفی باشد. زمانی که یک مصرف‌کننده احساس مثبت و خوبی نسبت به یک محصول یا خدمات داشته باشد، بیش‌تر تمایل به خرید آن دارد. به عبارتی، اگر مصرف‌کننده احساس منفی و بدی نسبت به یک محصول یا خدمات داشته باشد، کمتر تمایل به خرید آن خواهد داشت.

FUD می‌تواند در شکل‌های متفاوتی اتفاق بیفتد؛ از جمله می‌توان به مواردی مثل شایعات مغرضانه درباره‌ی محصول یک شرکت یا ایجاد حس ترس در مورد محصولات رقیب یک شرکت اشاره نمود. جالب است بدانید که ایجاد یک فاد از سمت خودتان به مراتب موثرتر از سرمایه‌گذاری بر روی FUD سایر افراد است چون به شما اجازه می‌دهد که پیام‌های مرتبط با فاد ایجادشده از سمت خودتان را کنترل کنید. در واقع زمانی که خودتان یک فاد ایجاد می‌کنید، می‌توانید مطمئن باشید اطلاعاتی که توسط شما پخش می‌شوند دقیق هستند و تاثیر مطلوبی بر مصرف‌کننده خواهند گذاشت. بهترین روش برای ایجاد یک فاد، پخش یک‌سری شایعات در مورد محصول شرکت رقیب است. این عمل می‌تواند ذهن مردم را با سوالاتی درخصوص کیفیت محصولات رقیب مشغول کند و سبب شود که مردم بیش‌تر تمایل داشته باشند که محصول شما را خریداری کنند. راه دیگر برای ایجاد فاد، پخش شایعات در مورد یک تکنولوژی جدیدی است که شرکت شما قصد دارد آن را عرضه کند. این کار سبب می‌شود ذهن افراد با این سوال که آیا به این تکنولوژی جدید نیاز دارند یا نه، مشغول شود و تمایل آن‌ها را برای خرید محصول‌تان بیش‌تر کند.

نکتۀ کلیدی برای ایجاد یک استراتژیِ فادِ کارآمد این است که مطمئن شوید اطلاعاتی که پخش می‌کنید قابل باور باشند. اگر مردم شایعه را باور نکنند، تحت‌تاثیرش قرار نخواهند گرفت. برای این‌که مطمئن شوید شایعات قابل باور هستند، باید تنها اطلاعاتی را که می‌دانید درست هستند پخش کنید. هم‌چنین بهتر است قبل از هر عملی مطمئن شوید که شایعات شما با نیازهای مصرف‌کننده‌ مطابقت داشته باشد. اگر بتوانید شایعه‌ای که هم قابل باور و هم مرتبط باشد را ایجاد کنید، با قاطعیت می‌توان گفت که شما قابلیت خلق یک فاد قدرتمند برای متقاعد کردن مردم با هدف خرید محصول‌تان را دارید.

پیشنهاد مطالعه: شاخص ترس و طمع (Fear and Greed) چیست؟ چگونه از شاخص ترس و طمع در بازار رمز ارزها استفاده کنیم؟

ریشۀ کلمه فاد (FUD)

کلمۀ فاد (FUD) از یک تاکتیک قدیمیِ امنیتیِ کامپیوتری به نام ترس (Fear)، عدم اطمینان (Uncertainty) و شک (Doubt) گرفته شده است. ایدۀ اصلی پشت فاد انتشار اطلاعات نادرست است تا به وسیلۀ آن مردم بتوانند میزان ایمن بودن یک محصول یا تکنولوژی را زیر سوال ببرند. این کار سبب می‌شود که مردم استفاده از آن محصول را متوقف کنند یا تمایلی به استفاده از آن نداشته باشند، که برای شخص منتشرکنندۀ فاد به‌نوعی مزیت محسوب می‌شود. فاد اولین‌بار توسط جان سی.دوارک (John C.Dovark) به‌صورت نسخۀ چاپی در مقالۀ نشریۀ PC در سال ۱۹۸۸ مورد استفاده قرار گرفته است. او در این مقاله در رابطه با نحوۀ استفادۀ شرکت‌ها از فاد برای ترساندن مردم با هدف عدم استفاده از محصولات یا تکنولوژی‌هایی که برای کسب‌وکارشان تهدید به‌حساب می‌آید، نوشته است. بعد از آن، عبارت فاد در زمینه‌های مختلفی مورد استفاده قرار گرفت و تا به امروز به حیات خود ادامه داده است. امروزه از فاد اغلب برای توصیف هر نوع اطلاعات منفی و ترس‌آفرین، صرف‌نظر از دقت آن، استفاده می‌شود.

چه زمانی فاد اتفاق می‌افتد؟

فاد می‌تواند در هر زمانی در راستای روند توسعۀ یک پروژه اتفاق بیفتد. حتی ممکن است بعد از تکمیل و راه‌اندازی آن پروژه نیز رخ دهد. برای مثال، یکی از رقبا ممکن است سعی کند با پخش کردن فاد در مورد یک محصول جدید، از استفاده مردم از آن جلوگیری کند. FUD هم‌چنین می‌تواند به عنوان یک تاکتیکِ سیاسی استفاده شود. برای مثال، در زمان برگزاری یک کمپین انتخاباتی، یکی از کاندیداهای انتخاباتی ممکن است تلاش کند با پخش نمودن فاد در مورد رقبایش، باعث شود مردم کمتر به آن‌ها رای دهند.

در برابر فاد چگونه برخورد کنیم؟

بهترین روش در مواجه با فاد، داشتن درکی واضح و دقیق از پروژه‌ای است که درحال کار بر روی آن هستید. در ابتدا باید مطمئن شوید که می‌توانید هر سوالی درخصوص این پروژه را به‌طور واضح و با اعتمادبه‌نفس کافی پاسخ دهید. برعکس آن هم، اگر شما مورد هدف یک استراتژی فاد قرار گرفتید، باید آرامش خود را حفظ کنید و اجازه ندهید که احساسات بر منطق‌تان غلبه کند. به یاد داشته باشید که هر انتقادی فاد نیست و دانستن این نکته بسیار مهم است که بتوانید یک انتقاد سازنده را از فاد تشخیص دهید. اگر در مورد فاد بودن موضوعی مطمئن نیستید، بهتر است نظر فردی را که به آن اعتماد دارید در این مورد بپرسید. می‌توان گفت که فاد استراتژی منحصربه‌فردی است که افراد از آن برای منصرف کردن دیگران از انجام کاری استفاده می‌کنند. 

پیشنهاد مطالعه: بولران چیست و حرکت صعودی بعدی بازار چه زمانی آغاز خواهد شد؟

فاد در سرمایه‌گذاری

هدف فاد ایجاد هراس و فروش در میان سرمایه‌گذاران است تا بتواند سبب کاهش در قیمت سهام موردنظر شود. این استراتژی اغلب توسط فروشندگان کوتاه‌مدت که از افت قیمت یک سهام سود می‌برند، استفاده می‌شود. هم‌چنین توسط سرمایه‌گذارانی که دیدگاه منفی نسبت به چشم‌انداز یک شرکت دارند نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. FUD معمولاً در قالب شایعات دروغ یا اغراق‌آمیز دربارۀ سلامت مالی یک شرکت، محصول یا موقعیت رقابتی‌اش شکل می‌گیرد و از طریق گزارش‌های منفی تحلیلگران و مقالات نوشته‌شده توسط سرمایه‌گذاران با دیدگاهِ نزولی نسبت به بازار، پخش می‌شود. فاد می‌تواند تاثیر مهمی بر روی قیمت سهام یک شرکت بگذارد. در بعضی موارد حتی می‌تواند منجر به فروش سهام در میان سرمایه‌گذاران و کاهش شدید قیمت سهام شود. البته در موارد دیگری نیز تنها ممکن است سبب کاهش موقتی قیمت سهام شده و تاثیر مداوم و پایداری نداشته باشد. به‌طورکلی FUD یک مفهوم بسیار مهم است؛ اگر سرمایه‌گذار یا معامله‌گر هستید باید این مفهوم را به‌طور کامل درک کنید. فادی که برای تضعیف و کاهش ارزش یک سهام منتشر می‌شود، می‌تواند به راحتی علیه شما و هر سرمایه‌گذاری استفاده شده و درنتیجه منجر به خسارت‌های مالی جبران‌ناپذیری شود. برای مثال ممکن است سهامی را بخرید و شایعات شروع به انتشار فاد در موردش کند که سبب کاهش شدید قیمت سهام گردد.

مثال‌های زیادی در مورد فاد در حین سرمایه‌گذاری وجود دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دسامبر ۲۰۱۸، شرکت تسلا (Tesla Inc) پس از این‌که ایلان ماسک (Elon Musk) توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) به کلاهبرداری متهم شد، سهامش به شدت کاهش یافت و تاکنون نیز بازیابی نشده است.
• نوامبر ۲۰۱۸، شرکت اپل (Apple Inc) پس از گزارشی مبنی بر این‌که این شرکت درحال کاهش تولید آیفون XR جدید خود است، مورد حملۀ فاد قرار گرفت. سهامش با توجه به خبر شدیداً کاهش یافت و هنوز بازیابی نشده است.
• شرکت آمازون (Amazon Inc) در اکتبر ۲۰۱۸ بعد از فادی که نشریۀ وال استریت ژورنال (Wall Street Journal)  منتشر نمود که در آن ادعا کرده بود این شرکت با تحقیقات مرتبط با قوانین ضدانحصار مواجه شده است، ارزش سهامش کاهش پیدا کرد. البته از آن زمان تاکنون ارزش سهام آمازون مجدداً بهبود پیدا کرده است.
• سال ۲۰۲۲، برنامۀ اسنپ‌چت (Snapchat) نیز تحت‌تاثیر فاد، آن‌هم بعد از این‌که مدیرعامل شرکت، ایوان اشپیگل (Evan Spiegel) گفت که این برنامه تنها برای افراد ثروتمند است، قرار گرفت. سهام این شرکت به‌شدت ریخت؛ البته مجدداً ارزش خود را بدست آورده است.

FUD در رمز ارزها

در دنیای رمز ارزها نیز همان‌طور که گفته شد، فاد مخفف سه کلمۀ ترس، عدم اطمینان و شک است. عبارتی است که برای توصیف اخبار منفی و هراس‌آفرینی که سرمایه‌گذاران را برای فروش دارایی‌های رمز ارزی‌شان تحریک می‌کند، استفاده می‌شود. فاد اغلب توسط کسانی که با کاهش قیمت در رمز ارزها سود و بهرۀ مالی می‌برند، پخش می‌شود. برای مثال، یکی از رقبا فادی را در مورد رقیب دیگر خود پخش می‌کند تا رمز ارز یا کوین خود را جذاب‌تر نشان دهد. FUD هم‌چنین می‌تواند توسط افراد ساده‌انگاری که  نمی‌دانند رمز ارزها چگونه کار می‌کنند و از آن‌ها می‌ترسند نیز پخش شود. این نوع از فاد را نویز (Noise) یا همان سروصدای زیاد می‌نامند. فاد می‌تواند تاثیر کوتاه‌مدتی بر روی قیمت رمز ارزها بگذارد، و اغلب هم سریع فراموش می‌شود. در بلندمدت، بازار معمولاً تحت‌تاثیر فادها قیمت‌گذاری شده و به کارش ادامه می‌دهد. پس به فاد اجازه ندهید که شما را از سرمایه‌گذاری بر روی رمز ارزها بترساند.

نمونه‌های زیادی از فاد در رمز ارزها وجود دارد. در زیر به تعدادی از آنها اشاره شده است:

• در سال ۲۰۱۷، بیت‌کوین کش (BCH) در زمانی که از شبکۀ اصلی بیت‌کوین جدا شد، مورد حملۀ فاد قرار گرفت. قیمت BCH به‌شدت کاهش یافت اما مجدداً بازیابی شد.
• در سال ۲۰۱۸، بنیان‌گذار اتریوم (ETH) ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) مورد حمله گروهی از فادها بعد از اینکه نسبت به بازارهای ICO یا «عرضه‌کننده‌های اولیۀ رمز ارزها» انتقاد کرد، قرار گرفت. قیمت اتریوم کاهش یافت ولی در عرض چند روز مجدداً بازیابی شد.

بهترین راه برای مقابله با FUD این است که خودتان تحقیق کنید و کورکورانه اخبار را دنبال نکنید. همچنین قبل از هرگونه تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری، حتما با متخصصان مالی مشورت کنید.

جمع‌بندی

استراتژی فاد روشی برای دستکاریِ احساسات سرمایه‌گذاران به منظور سود بردن از تصمیمات معاملاتیِ آن‌هاست. FUD نوعی دستکاری قانونی است و نباید برای اهداف غیرقانونی استفاده شود. اگر به استفاده از این استراتژی فکر می‌کنید، حتما تحقیقات خود را در این زمینه انجام دهید و نسبت به خطرات و ریسک‌های موجود در این مسیر آگاه شوید.

این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.