تحلیل آنچین هفتگی ارزهای دیجیتال (۷ اردیبهشت) – تسلط قراردادهای پرپچوال بر بازار مشتقات بیت کوین
بازدهی سرمایه، نوسانات قیمت و حجم معاملات در بازار مشتقات بیت کوین همچنان روندی کاهشی در پیش دارد که باعث کاهش جریان ورودی سرمایه شده است. از طرفی فعالیت شبکه بیت کوین همچنان روندی خنثی دارد. با این حال در پیشبینی بلندمدت قیمت، نشانه‌هایی از شکل‌گیری یک سویه صعودی قدرتمند، پدیدار شده است.
نوسانات قیمت و حجم معاملات همچنان روندی کاهشی را ادامه می‌دهد. قیمت یک هفته دیگر در محدوده تعادلی ۳۸ تا ۴۲ هزار دلار محصور شد. ارزش بیت کوین در هفته اخیر با عملکردی ضعیف، از سقف قیمتی ۴۲۸۹۳ دلار تا کف قیمتی ۳۸۷۲۹ دلار کاهش یافت.
در حال حاضر بیت کوین ۳ ماه است که در این محدوده قیمتی محصور شده است و همین امر باعث شده میزان بازدهی و حجم معاملات در بازارهای نقدی و غیرنقدی کاهش یابد. نوسانات قیمت‌گذاری در معاملات آپشن نیز به زیر ۶۰ درصد رسیده است. این در حالی است که در اکثر هفته‌های سال ۲۰۲۱، این رقم به کمتر از ۸۰ درصد نرسیده است. علاوه بر این حجم معاملات بیت کوین نیز روندی خنثی را در پیش گرفته است. هر چند در معاملات بالای ۱۰ میلیون دلار، شاهد یک روند رو به رشد هستیم، اما می‌توان کاهش بلندمدت حجم ورودی و خروجی صرافیها را بر اساس شاخص‌های آنچین تایید کرد.
پیشنهاد مطالعه: آنچین دیتا چیست؟ آموزش تحلیل بازار رمزارزها به کمک دیتای آنچین
در این نسخه از تحلیل آنچین قصد داریم بر روندهای بلندمدت و رو به رشد بازار بیت کوین تمرکز کنیم. در همین راستا مطالب زیر را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم:
- کاهش حجم معاملات، کاهش نوسانات در معاملات آپشن و بازدهی کم (کمتر از ۳ درصد) بازار فیوچر (Future). همه این موارد باعث کاهش سرمایه‌های بازار بیت کوین خواهد شد. چرا که سرمایهگذاران این بازار انتظار بازده بیشتری دارند و اگر این روند ادامه یابد، سرمایه‌های خود را به بازارهای دیگر منتقل می‌کنند.
- تسلط معاملات پرپچوال، در حال افزایش است. در واقع این ابزار تدریجا جای معاملات اهرمی را خواهد گرفت.
- کاهش حجم معاملات شبکه در کنار رشد معاملات بالای ۱۰ میلیون دلار.
- بررسی رابطه حجم ورودی/خروجی صرافیها و حجم معاملات کل، از منظر سوابق تاریخی و چرخه‌های پیشین بازار. بررسی این مسئله ارتباط نزدیکی نیز با بحث سطح تغییرات کاربری شبکه دارد و می‌تواند شرایط بازگشت قیمت و بازیابی ارزش بیت کوین را فراهم کند.
معاملات پرپچوال (Perpetual) سهم خود را در بازار بیت کوین ارتقاء داده‌اند!
در طی پنج سال گذشته، بازار مشتقات بیت کوین رشد قابل توجهی داشته و می‌توان گفت در حال حاضر به یک بازار معتبر با گردش مالی بالا، تبدیل شده است. بازار مشتقات، کار خود را در سال ۲۰۱۷ با حجم بسیار پایینی شروع کرد. معاملات صورت گرفته در این بازار کسر کوچکی از معاملات بازار نقدی به حساب می‌آمد. اما در حال حاضر بازار مشتقات است که وضعیت ارزش بیت کوین را مشخص می‌کند و حجم معاملات انجام شده در آن چندین برابر بازار نقدی است.
با این حال در یک نگاه بلندمدت، حجم معاملات فیوچر از سال ۲۰۲۱ روندی کاهش را آغاز کرده است. در نیمه اول سال ۲۰۲۱ حجم معاملات این بازار معمولا بین ۷۰ تا ۸۰ میلیارد دلار در روز بود. در حال حاضر حجم این معاملات با کاهشی ۵۹ درصدی به ۳۰ میلیارد دلار در روز رسیده است. این رقم در بازه زمانی اکتبر تا نوامبر ۲۰۲۱ نیز به سختی افزایش یافت، هر چند که قیمت در قله تاریخی خود قرار داشت.
معاملات بهره باز (Open interest) بازار فیوچر نیز به شکل محسوسی نسبت به قله‌های دوره صعودی سال گذشته، کاهش یافته است و در حال حاضر به ۱۵ میلیارد دلار رسیده است. بخش عمده این میزان مربوط به معاملات فیوچر دائمی است و باقی آن را معاملات فیوچر با تاریخ انقضا، تشکیل می‌دهد. در بررسی کلی نمودار زیر می‌توان مشاهده کرد که حجم معاملات بهره باز در حال حاضر مشابه دوره می تا سپتامبر ۲۰۲۱ است. اما نسبت آپریل و نوامبر ۲۰۲۱ که حجم ۲۲ میلیارد دلار را به ثبت رساند، با کاهشی ۳۶ درصدی مواجه است.
محبوبیت معاملات فیوچر به عنوان ابزار سرمایهگذاری در بازار رمز ارزها، به طور پیوسته‌ای در حال افزایش است. روند گسترش معاملات فیوچر را می‌توان به وضوح در نمودار زیر مشاهده کرد:
- آبی: در این بخش می‌توان غلبه معاملات سواپ (Swap) را بر کل معاملات فیوچر مشاهده کرد. در حال حاضر ۹۲ درصد از معاملات فیوچر را معاملات سواپ تشکیل می‌دهد. این میزان در دسامبر ۲۰۲۰، ۷۵ درصد بوده و پس از عبور قیمت از قله ۲۰ هزار دلار، روند افزایشی خود را تا امروز ادامه داده است.
- صورتی: این قسمت نیز روند گسترش محبوبیت معاملات بهره باز را نشان می‌دهد که از ۵۰ درصد در دسامبر ۲۰۲۰ به ۶۶ درصد در حال حاضر رسیده است.
البته باید به این نکته نیز توجه داشت که افزایش محبوبیت این معاملات قابل پیش بینی بود، چرا که چند علت اساسی در پس زمینه، باعث بروز این وضعیت شده است:
- معاملات پرپچوال (swap) از منظر قیمتی تطبیق قابل توجهی با بازار نقدی دارند و همین امر باعث شده تا معامله‌گران در انتخاب استراتژی‌های معامله و تعیین اهرم‌ها راحت‌تر عمل کنند.
- در حوزه معاملات فیوچر با تاریخ انقضا (Calendar Future) مزایای بسیاری وجود دارد که سرمایهگذاران این حوزه را به خود جلب می‌کند. هزینه نگه‌داری و تحویل، در قراردادهای آتی یکی از مسائل مهم در حوزه معاملات کالا است. بازار بیت کوین از وجوه مختلف ریسک این قراردادها را کاهش می‌دهد و هزینههای مذکور را به صفر کاهش می‌دهد. بنابراین افزایش محبوبیت این معاملات دور از انتظار نیست.
همین روند را می‌توان در نرخ تغییرات اهرم‌های معاملات فیوچر نیز مشاهده کرد. این روند همچنان سویه صعودی خود را حفظ کرده است. همین امر را می‌توان به عنوان نشانه‌ای از رشد ارزش و اعتبار بازار در نظر گرفت. چرا که سرمایهگذاران به جای معاملات فیوچر محدود (با تاریخ انقضا) به سمت معاملات پرپچوال (دائمی) متمایل شده‌اند. در حال حاضر ارزش معاملات پرپچوال (سواپ) معادل ۱.۳ درصد از کل ارزش بازار بیت کوین است که قله تاریخی آن نیز محسوب می‌شود.
اما باید این نکته را نیز مد نظر داشته باشید که میانگین نرخ اهرم‌ها در کل بازار فیوچر، طی دو هفته اخیر روندی کاهشی داشته است و از ۲.۱ درصد در اوایل آپریل به ۱.۹ درصد در حال حاضر سقوط کرده است. در حالی که قراردادهای بهره باز دائمی، به حد نسبتا بالایی رسیده است؛ جابهجایی کلی سرمایه‌ها از قراردادهای با تاریخ انقضا، باعث کاهش سطح اهرم‌ها شده است.
کاهش پیوسته بازدهی سرمایه و نوسانات قیمت!
کاهش نرخ اهرم‌ها در کل بازار معاملات فیوچر علیرغم افزایش نرخ اهرم‌ها در معاملات سواپ، نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از سرمایه‌ها از بازار بیت کوین خارج شده است. همین امر باعث کاهش حجم معاملات نیز می‌شود که در قسمت قبلی به آن اشاره کردیم.
اگر به نمودار نرخ سرمایهگذاری در معاملات سواپ دقت کنیم، خواهیم دید که در اکثر روز‌ها و هفته‌های سال ۲۰۲۲ نرخ بازدهی سرمایهگذاری بسیار پایین بوده و تغییر محسوسی در آن ایجاد نشده است. وضعیت کنونی کاملا با فصل اول سال ۲۰۲۱ و دوره آگوست تا نوامبر و دوره نزولی می تا جولای ۲۰۲۱ متفاوت است.
اگر نرخ سالانه سرمایهگذاری در قراردادهای پرپچوال را در نظر بگیریم و آن را با دوره‌های سه ماهه قراردادهای تاریخ‌دار مقایسه کنیم، به احتمال زیاد دلیل خروج سرمایه از بازار بیت کوین را با وضوح بیشتری درک خواهیم کرد.
نرخ بازده بازار فیوچر به سختی از ۳ درصد عبور می‌کند. این در حالی است که نرخ سود اوراق قرضه ۱۰ ساله نیز در حدود ۲.۹ درصد است و از طرف دیگر نرخ تورم سالیانه آمریکا (۸.۵ درصد) بسیار بالاتر از بازدهی بازار فیوچر است. همین موضوع می‌تواند یکی از عوامل موثر در خروج سرمایه از بازار مشتقات باشد. سرمایهگذاران ترجیح می‌دهند سرمایه‌های خود را به بازارهایی با بازده بیشتر یا ریسک کمتر انتقال دهند.
علاوه بر این می‌توان کاهش نوسان قیمت در معاملات آپشن را مد نظر قرار داد. حد نوسانات قیمت‌گذاری در این معاملات به پایین‌ترین سطوح تاریخی خود رسیده است و وارد کانال ۵۰ تا ۶۰ درصد شده است. در مواقع نادری سطح نوسانات تا این حد کاهش مییابد. در سال گذشته نیز چند نمونه مقطعی از این وضعیت رخ داده است. اما نکته قابل توجه این است که اغلب نمونه‌ها در محدوده قیمت تعادلی اخیر واقع شده است. به عبارتی می‌توان با تحلیل این محدوده تعادلی عرضه و تقاضا، روند حرکات قیمتی را در بازه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت، مورد ارزیابی قرار داد.
با توجه به کاهش نوسانات معاملات آپشن، فروشندگان این بازار (Shorts) نیز از بازده کمی برخوردار شدند. این وضعیت چه در بازارهای نقدی و چه در بازار مشتقات، مشابه است. به عبارتی محصور شدن حرکات قیمتی در بازه تعادلی عرضه و تقاضا باعث شده بازده خریداران (Long) و فروشندگان (Short) کاهش یابد.
علاوه بر مطالب گفته شده می‌توان تغییراتی در فضای روانی بازار و تغییر استراتژی‌های مدیریت ریسک، مشاهده کرد. سرمایهگذاران معاملات آپشن (آبی) و معاملات بهره باز (صورتی) هرکدام به نحوی نسبت به وضعیت کنونی بازار واکنش نشان دادند. می‌توان با بررسی نسبت Put به Call تغییرات آن را ارزیابی کرد.
تقاضا برای Call (خرید) در اغلب دوره‌های سال ۲۰۲۱ سهم بیشتری از سفارشات Put (فروش) داشته است. این روند تا ماه سپتامبر ادامه مییابد، یعنی نقطه‌ای که اعتماد سرمایهگذاران نسبت به ادامه روند صعودی تضعیف شد. اما با آغاز سال ۲۰۲۲ تقاضا برای ثبت سفارش فروش (Put) افزایش یافت و غالب سفارشات را به خود اختصاص داد. در واقع پیش بینی معامله‌گران مبنی بر شدت گرفتن بازار نزولی باعث تغییر استراتژی در راستای کاهش ریسک شد. به این ترتیب سرمایهگذاران با ورود به بازار مشتقات و استفاده از روند کاهشی قیمت، با ثبت سفارشات فروش، ریسک خود را کاهش دادند.
کاهش فعالیت شبکه بیت کوین!
پس از ارزیابی بازار مشتقات، قصد داریم به بررسی بازار نقدی بپردازیم. در سویه‌ای مشابه، بازار نقدی بیت کوین نیز با کاهش کلی حجم معاملات و فعالیت شبکه مواجه شده است. مجموع تراکنش‌های انجام شده در شبکه بیت کوین اخیرا بین ۵.۵ تا ۷ میلیارد دلار در روز است. این میزان حدود ۴۰ درصد پایین‌تر از سطح معاملات انجام شده در بازار صعودی است (۹.۵ تا ۱۱ میلیارد دلار در روز).
البته میزان معاملات صورت گرفته در حال حاضر به طور قابل توجهی بالاتر از بازار سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ است. در این دوره معاملات انجام شده در شبکه به ۲ میلیارد دلار در روز رسیده بود. این افزایش نشان دهنده بهبود شبکه و گستردگی فعالیت بازار بیت کوین است.
علاوه بر حجم کل معاملات، میانگین اندازه هر معامله نیز از اکتبر ۲۰۲۰ تا به امروز کاهش قابل توجهی را نشان می‌دهد. نمودار زیر کاهش اندازه معاملات را از منظر ارزش دلاری بازنمایی می‌کند. تغییرات شدید معاملات سنگین (با ارزش بیشتر از ۱۰ میلیون دلار) به وضوح قابل مشاهده است (سبز تیره). پیش از اکتبر ۲۰۲۰، این معاملات بزرگ به سختی ۱۰ درصد از حجم معاملات روزانه را تشکیل می‌داد، اما در حال حاضر این مقدار به ۴۰ درصد نیز می‌رسد. می‌توان گفت بازار تا حد زیادی تحت تاثیر این معاملات است.
این موضوع را مد نظر داشته باشید که نمودار زیر صرفا محتوای کیف پول اشخاص را بررسی می‌کند و تراکنش‌هایی مثل سرمایه ورودی به کیف پول صرافیها را مورد ارزیابی قرار نمی‌دهد. رشد تراکنش‌های سنگین می‌تواند نشانه‌ای از افزایش اعتبار بازار بیت کوین و ورود نهاد‌ها و سازمان‌های تجاری به این بازار باشد.
حجم جابهجایی سرمایه در صرافیها همواره یکی از ابزارهای مهم تعیین جریان کلی تراکنش‌ها و تحلیل وضعیت بازار به حساب می‌آید. نمودار زیر حجم کل معاملات کیف پول‌های شخصی (آبی) را با جریان ورودی به کیف پول صرافیها (سبز) و جریان خروجی از آن‌ها (قرمز) مقایسه می‌کند (ارزش‌ها بر حسب دلار محاسبه شده است).
اولین چیزی که می‌توان دید توازن و شباهت جریان ورودی و خروجی صرافیها است. حداقل از منظر دیداری این دو نمودار همبستگی قابل توجهی را نشان می‌دهند. کل جریان سرمایه صرافیها در حاضر نزدیک به ۲.۱ میلیارد دلار در هر روز است. ۱.۱ میلیارد دلار متعلق به جریان خروجی است و ۱ میلیارد دلار نیز جریان ورودی صرافیها را تشکیل می‌دهد.
می‌توان با مقایسه جریان کل صرافیها (ورودی سرمایه + خروجی سرمایه) با حجم جابهجایی کل، الگوهایی ارزشمندی را استخراج کرد که تاثیر تراکنش صرافیها بر بازار را بازنمایی می‌کند.
- به طور کلی از سال ۲۰۱۶ حجم ورودی و خروجی صرافیها در دوره‌های صعودی افزایش قابل توجهی داشته است. بازار صعودی سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ و همچنین جولای ۲۰۱۹ تا می ۲۰۲۰، نمونه‌هایی از این وضعیت به شمار می‌آیند.
- به عکس، در طی مراحل پایانی بازار نزولی، مثل بازار ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ و روند نزولی‌ای که از می ۲۰۲۱ شروع شد؛ سهم و تاثیر صرافیها نسبت به کل معاملات انجام شده، کاهش مییابد.
حجم سرمایه‌های ورودی و خروجی صرافیها در حال حاضر ۳۲ درصد از حجم کل معاملات را به خود اختصاص می‌دهد، که نسبتا پایین محسوب می‌شود. این امر ممکن است حاصل انباشت کوین‌ها یا عوامل دیگر باشد.
در نهایت می‌توانیم مشاهداتمان درباره حجم کل تراکنش‌ها را به عنوان یک الگوی بنیادی یرای قیمت گذاری در نظر بگیریم. اولین فردی که برای ایجاد یک متدولوژی در این حوزه پیشگام شد Willy Woo بود. در مدل قیمت گذاری NVT میانه دوساله قیمت محاسبه شده و حاصل در حجم معاملات فعلی ضرب خواهد شد. نمودار حاصل یک ارزش ضمنی بر پایه قیمت و سطح فعالیت سرمایهگذاران ارائه می‌دهد.
دوره‌های ۲۸ روزه (سبز) و ۹۰ روزه (صورتی) برای پیش بینی وضعیت قیمت در دوره‌های کوتاه مدت و بلند مدت به کار می‌رود. این دو مدل، ارزش بیت کوین را بین ۳۲.۵ هزار دلار (۹۰ روزه) و ۳۶.۱ هزار دلار (۲۸ روزه) تخمین می‌زند. نشانه‌هایی از معکوس شدن حرکت قیمت مشاهده می‌شود، اما مدل ۲۸ روزه نسبت به مدل ۹۰ روزه، سرعت حرکات مثبت قیمتی را با شتاب بیشتری توصیف می‌کند.
از منظر تاریخی، دو نمودار متقاطع نشان دهنده حرکات سازنده بازار در آینده بلند مدت است. البته با توجه به نمودار (آبی) این نشانه باید در گذر زمان تایید و تثبیت شود تا بتوان نتیجه گرفت که حرکت صعودی قیمت آغاز شده است. افزایش حجم معاملات باعث افزایش نرخ قیمت گذاری در مدل اخیر می‌شود و حرکت مورد انتظار می‌تواند با بنیادی مستحکم‌ترآغاز شود (عکس این موضوع نیز صادق است).
جمع‌بندی
بازار مشتقات بیت کوین در سال‌های اخیر اعتبار قابل توجهی کسب کرده است و همچنان به تکامل و گسترش خود ادامه می‌دهد. در تحلیل این هفته نشان دادیم که تغییر محسوسی از قراردادهای فیوچر تاریخ‌دار به سوی قراردادهای پرپچوال دائمی در حال شکل‌گیری است. در واقع سرمایه‌ها به سوی قراردادهای سواپ متمایل شدند. البته این تغییر با توجه به تفسیر راحت‌تر الگوهای قیمتی و حذف هزینههای نگه‌داری و تحویل سرمایه دیجیتال؛ طبیعی به نظر می‌آید.
در طی ۱۲ ماه گذشته، شاهد کاهش حجم معاملات، نوسانات ضمنی قیمت و بازده نقدی و غیر نقدی سرمایه‌ها تا پایین‌ترین سطوح تاریخی بوده‌ایم. همین امر باعث شده بخشی از سرمایه‌های بازار بیت کوین از این بازار خارج شده و به سمت بازارهایی با بازده بالاتر متمایل شوند. با توجه به بازدهی سرمایه در بازار چند ماه اخیر (۳ درصد) و تورم سالیانه (۸.۵ درصد)، احتمال گسترش این جریان نیز وجود دارد.
علیرغم آنکه روند حجم معاملات و فعالیت شبکه همچنان به طور خنثی ادامه دارد، اما نشانه‌هایی از شکل‌گیری یک روند صعودی قدرتمند پدیدار شده است. معاملاتی با حجم بالای ۱۰ میلیون دلار از اواخر سال ۲۰۲۰ نقش پر رنگی پیدا کرده و در حال حاضر حدود ۴۰ درصد از حجم معاملات روزانه را به خود اختصاص می‌دهد. از طرفی جریان ورودی و خروجی صرافیها در بازارهای صعودی نقش تاثیر‌گذاری بازی می‌کند، اما در حال حاضر روندی کاهشی در پیش گرفته است.
این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایهگذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.
