بررسی لیبرا به عنوان یک ارز جهانی؛ بخش دوم

در مقاله‌ی پیشین به تعریف پول و ویژگی­‌های دو شاخه از پول مجازی یعنی پول الکترونیک و ارز دیجیتال پرداختیم. سپس لیبرا را به عنوان یک ارز جهانی و زیرساخت مالی معرفی کردیم. در این مقاله سعی می‌کنیم بلاک­ چین لیبرا، صندوق ذخیره، انجمن لیبرا و چگونگی انجام یک تراکنش در این پلت­فرم را توضیح دهیم. درنهایت نیز به صورت اجمالی ریسک­‌های توسعه­‌ی لیبرا و دورنمای این پروژه را پوشش می­‌دهیم.

۵.      لیبرا (وایت پیپر)

دنیا به یک زیرساخت مالی و ارز دیجیتال قابل اطمینان نیاز دارد که بتواند به اصطلاح، اینترنت پول را مهیا کند. انتقال پول در سطح جهان باید آسان­‌تر، کم‌هزینه­‌تر و مطمئن­‌تر از ارسال یک پیام یا به اشتراک­‌گذاری یک عکس باشد، بدون اهمیت داشتن درآمد فرد و جایی که در آن زندگی می­‌کند. سیستم جدید باید موانع دسترسی را از میان بردارد، هزینه­‌ی سرمایه را کاهش دهد و پرداخت­‌های بدون اصطکاک را برای افراد بیشتری مهیا نماید.

هدف نهایی پروژه­‌ی لیبرا «یک ارز جهانی ساده و یک زیرساخت مالی» است که در اختیار میلیارد­ها نفر قرار گیرد. سیستم لیبرا برای تحقق این هدف از سه بخش تشکیل شده است:

1. لیبرا بر بستر یک بلاک­ چین قابل اعتماد، مقیاس­‌پذیر و امن ساخته شده است.
2. برای داشتن ارزش ذاتی، لیبرا توسط ذخیره‌­ای از دارایی­‌ها پشتیبانی می­‌شود.
3. لیبرا توسط انجمن مستقل لیبرا[1] اداره می­‌شود که وظیفه­‌ی توسعه­‌ی اکوسیستم را بر‌عهده دارد.

ارز لیبرا بر بلاک­ چین لیبرا ساخته شده است و نرم­‌افزار پیاده­‌سازی این بلاک­ چین، متن‌باز است به‌گونه­‌ای که میلیارد­ها نفر می­‌توانند برای نیاز­های مالی خود از آن استفاده نمایند و به برنامه­‌نویسان اجازه می­‌دهد خدمات مورد نظر خود را بر بستر این بلاک­ چین توسعه دهند. برای تحقق این چشم­‌انداز، در پیاده­‌سازی بلاک­‌چین لیبرا، مقیاس­‌پذیری، امنیت، کارایی ذخیره­‌سازی، توان عملیاتی و قابلیت پذیرش در آینده در اولویت قرار داشته­‌اند [2].

پروتکل لیبرا اجازه می­‌دهد که یک مجموعه از گره­‌های اعتبار­سنج از سازمان­‌های مختلف به صورت مشترک یک پایگاه داده از منابع قابل برنامه­‌نویسی بسازند. این منابع متعلق به حساب­‌های کاربری تأیید­شده با رمزنگاری کلید عمومی بوده و موظف هستند قوانین تعیین­‌شده به وسیله­‌ی توسعه‌دهندگان این منابع را رعایت کنند. گره­‌های اعتبار­سنج، تراکنش­‌ها را پردازش و با یکدیگر برای رسیدن به اجماع درمورد وضعیت پایگاه داده، تعامل می­‌کنند. تراکنش­‌ها در حال حاضر بر مبنای قرارداد­های هوشمند از‌ پیش تعریف‌شده هستند اما در نسخه­‌های آینده قرارداد­های هوشمند با یک زبان برنامه­‌نویسی تازه به نام Move توسط کاربر تعریف می­‌شوند [6].

هدف از بلاک­ چین لیبرا ایجاد یک زیربنای مستحکم برای خدامت مالی، از جمله یک ارز جهانی است که می­‌تواند نیاز­های مالی روزانه­‌ی میلیارد­ها نفر را برآورده کند. از این سو، توسعه­‌دهندگان لیبرا تصمیم به ساختن یک بلاک­ چین جدید بر پایه­‌ی سه نیاز اصلی گرفته­‌اند:

1. مقیاس­‌پذیری لازم برای میلیارد­ها نفر که شامل توان عملیاتی بالا در تراکنش­‌ها، زمان تأخیر کم و یک سیستم ذخیره­‌سازی با ظرفیتی بالا است.
2. بسیار امن، برای امنیت وجوه و داده­‌های مالی.

انعطاف­‌پذیر، که بتواند اداره­‌ی اکوسیستم لیبرا و نوآوری در خدمات مالی را مانند خدمات وام­‌دهی و اعتباری ارتقا دهد.

در ادامه به توضیح سه تصمیم درباره­‌ی بلاک­ چین لیبرا می­‌پردازیم:

1. طراحی و استفاده از زبان برنامه­‌نویسی Move
2. پذیرش و تکرار ساختار­های داده بلاک­ چین که به صورت گسترده­‌ای پذیرفته شده­‌اند
3. استفاده از یک پروتوکل اجماع Byzantine Fault Tolerant

Move یک زبان برنامه­‌نویسی جدید برای پیاده­‌سازی منطق تراکنش سفارشی و قرارداد­های هوشمند در بلاک­چین لیبراست. این زبان از حوادث امنیتی که تا‌کنون در قراردادهای هوشمند رخ داده‌­اند، بینش عمیقی را به دست آورده و در آن نوشتن یک کد مطابق با مقاصد طرف­‌های قرارداد بسیار ساده‌­تر است. در این زبان از تکثیر دارایی­‌ها و دو‌بار خرج کردن آن­ها جلوگیری می­‌شود. همچنین اثبات خصوصیات خاص تراکنش­‌ها تسهیل شده است. با ساده کردن توسعه­‌ی کد­های تراکنش، مدیریت ارز لیبرا و شبکه­‌ی گره­‌های اعتبار­سنج ممکن شده و روند تکاملی پروتکل بلاک­چین لیبرا و هر نوآوری مالی بر بستر آن، تسریع می‌شود.

برای توافق میان تمام گره­‌ها درباره­ یک تراکنش اجرا شده و ترتیب اجرای آن­ها، بلاک­ چین لیبرا از رویکرد اجماع BFT استفاده می­‌کند. این پروتکل در هر نوبت یک گره را برای رهبری دست­یابی به اجماع و در‌نهایت انجام تراکش و ثبت آن، انتخاب می­‌کند. این رویکرد اجماع به گونه­‌ای طراحی شده است تا در شرایطی که حتی یک سوم گره­‌های شبکه شکست بخورند و درباره­‌ی این‌که کدام گره شکست خورده اطلاعات ناقص باشد، درست عمل کند [7].

این نوع از پروتکل­‌های اجماع در مقایسه با پروتکل اثبات کار، توان تراکنش بالاتر، زمان تأخیر کمتر و کارایی انرژی بیشتری دارند. با این پروتکل، تا 1000 تراکنش در ثانیه امکان­‌پذیر است. در مقایسه با 7 تراکنش در ثانیه برای بیت­ کوین و 1.5 برای اتریوم، این یک پیشرفت چشم­گیر به حساب می­‌آید اما بسیار کمتر از عدد 56000 برای خدمات پرداخت ویزا است [8].

برای امنیت تراکنش­‌های ذخیره­‌شده، داده­‌ها در بلاک­چین لیبرا با استفاده از درخت مرکل محافظت می­‌شوند که قادر به شناسایی هرگونه تغییری در داده­‌های موجود است. البته برخلاف بلاک­چین­‌های دیگر که به عنوان یک مجموعه­‌ی بلوک­‌ها از تراکنش­‌ها هستند، بلاک­ چین لیبرا یک ساختار داده واحد است که وضعیت تراکنش­‌ها را در طول زمان ذخیره می­‌کند. این رویکرد، کار برنامه­‌هایی که به بلاک­چین دسترسی دارند را آسان می­‌کند. بلاک­ چین لیبرا مانند بسیاری از بلاک­چین­‌های دیگر ناشناس است و به کاربران اجازه می­‌دهد از یک یا چند آدرس استفاده کنند که به هویت آن­ها در دنیای واقعی ارتباطی ندارد.

بلاک­چین­‌ها، بر اساس توانایی مشارکت به عنوان یک گره­‌ی اعتبار­سنج در آن­ها، مجوز­دار و بی­‌مجوز هستند. در یک بلاک­‌چین مجوز­دار، دسترسی به گره­‌های اعتبار­سنج اعطا می­‌شود. بلاک­ چین لیبرا از این نوع است. این موضوع یکی از چالش­‌های پیشِ­ روی لیبرا است. به عقیده­‌ی آن­ها، هنوز یک راه­‌حل آشکار برای ثبات، مقیاس و امنیت مورد نیاز برای پشتیبانی از میلیارد­ها کاربر و تراکنش­‌های جهانی آنان از طریق یک شبکه­‌ی عمومی یا بدون مجوز وجود ندارد. پیاده­‌سازی گذار به یک بلاک­ چین عمومی، یکی از بخش­نامه­‌های انجمن لیبرا است که طی پنج سال از زمان راه­‌اندازی عمومی اکوسیستم لیبرا آغاز خواهد شد.

طول عمر یک تراکنش در لیبرا

مشتری درخواست یک تراکنش خام را ایجاد می­‌کند تا 10 لیبرا را از حساب آلیس به حساب باب بفرستد. تراکنش خام شامل این اطلاعات است:

• آدرس حساب آلیس (فرستنده)
• یک برنامه که فعالیت­‌هایی را نشان می­‌دهد که باید از طرف آلیس انجام شوند:
  • یک کد بایتی تراکنش فرد-به-فرد در زبان Move
  • یک لیست ورودی­‌های این کد (برای این مثال، آدرس حساب باب و مبلغ پرداخت)
• قیمت گاز (میکرولیبرا به ازای واحد گاز)، تعداد لیبرا که فرستنده به ازای هر واحد گاز مصرفی برای انجام تراکنش، تمایل به پرداخت دارد. واحد گاز، هزینه­‌ی محاسبات و ذخیره­‌سازی است.
• حداکثر مقدار واحد گاز که انجام تراکنش اجازه دارد مصرف کند، قبل از این که متوقف شود.
• عدد توالی، یک عدد صحیح مثبت است که برابر با عدد توالی حساب فرستنده است و با انجام تراکنش، عدد توالی آن حساب یک عدد افزایش می‌یابد.

یک تراکنش با عدد توالی مشخص فقط می­‌تواند برای یک حساب با همان عدد توالی به کار رود. چون برای یک عدد توالی معین فقط یک تراکنش قابل اجرا است، از تکرار شدن تراکنش­‌ها جلوگیری می­‌شود. هر وامی دارای ریسک طرف مقابل است. دوباره یادآوری می‌کنیم که بلاک‌چین به از بین بردن این ریسک به صورت کامل، قادر نیست. هر ابزار مالی چنین ریسکی دارد. در این زمینه برای حداقل کردن این ریسک می‌توان اقداماتی نمود.

برای یک درک عمیق­‌تر از بلاک­ چین لیبرا، یک تراکنش را از زمانی که برای یک اعتبارسنج لیبرا ارسال می­‌شود تا زمانی که در بلاک­‌چین لیبرا ثبت می­‌شود، دنبال می­‌کنیم. شکل زیر طول عمر یک تراکنش را در هسته­‌ی لیبرا که از عملیات نوشتن بر پایگاه داده غیرمتمرکز حمایت می­‌کند، نشان می­‌دهد [6].

شکل 1: جریان ثبت تراکنش از طریق عناصر داخلی هسته­‌ی لیبرا

توجه شود که هر پیکان در این شکل از جزء آغاز­کننده­‌ی یک تعامل شروع می­‌شود و به جزئی که تعامل روی آن انجام می­‌شود، می­‌رسد. پیکان­‌ها نشان‌دهنده­‌ی خواندن یا نوشتن داده­ نیستند.

• مشتری تراکنش T₅ را به اعتبارسنج V₁ ارسال می­‌کند که بخش کنترل تأییدیه[2] در آن، تراکنش را دریافت می­‌کند تا بررسی­‌های سینتکسی اولیه را انجام دهد. با این کار تراکنش­‌های نادرست را رد کرده و در همان ابتدا از مصرف منابع بر تراکنش­‌های هرز[3] جلوگیری می­‌کند.
• کنترل تأییدیه به عنصر ماشین مجازی اعتبارسنج V₁ دسترسی دارد که از عنصر ذخیره­‌سازی استفاده می­‌کند تا بررسی­‌های اعتبار را انجام دهد، از جمله تأیید امضا، بررسی حساب آلیس برای کافی بودن موجودی، بررسی این که تراکنش T₅ تکراری نیست و چندین مورد دیگر.
• پس از گذراندن بررسی­‌های اعتبار، بخش کنترل تأییدیه، تراکنش T₅ را به Mempool مربوط به اعتبارسنج V₁ می­‌فرستد. Mempool تراکنش T₅ را در یک حافظه­‌ی میانجی[4] نگه می­‌دارد و ممکن است چندین تراکنش ارسال­‌شده از سوی آلیس را در بر گیرد. چون عنصر Mempool، چندین تراکنش را در لحظه پردازش می­‌کند، می­‌تواند بررسی­‌هایی را که عنصر کنترل تأییدیه قادر به آن نیست، انجام دهد؛ برای مثال بررسی اعتبارسنجی یک توالی از عملیات بر روی یک آدرس که بتوانند همه­‌ی پول گاز را پرداخت کنند.
• با Mempool اشتراکی، اعتبارسنج V₁ این تراکنش را با گره­‌های دیگر (V₂ تا V₁₀₀) به اشتراک می­‌گذارد و همچنین تراکنش­‌های دریافت­‌شده از گره‌های اعتبارسنج دیگر را در Mempool خود قرار می­‌دهد.
• اعتبارسنج V₁ که پیشنهاد­دهنده یا رهبر است، یک بلوک از تراکنش­‌ها را از Mempool خود برداشته و آن را به عنوان یک پیشنهاد از طریق جزء اجماع خود برای اعتبار­سنج­‌های دیگر تکثیر می­‌کند. این کار انجام می­‌شود تا به یک اجماع بر سر ترتیب تراکنش­‌ها و نتایج اجرای تراکنش­‌ها در بلاکچین برسند.
• عنصر اجماع در اعتبارسنج V₁ مسئولیت هماهنگی توافق بر ترتیب تراکنش‌ها روی بلوک مطرح شده را میان تمام گره­‌های اعتبارسنج برعهده دارد.
• برای رسیدن به توافق، بلوک تراکنش­‌ها (شامل تراکنش T₅) به عنصر اجرا سپرده می­‌شود. اجرا یک حافظه­‌ی چرک­‌نویس را برقرار می­‌کند که کپی بخش­‌های مربوط انباشت­‌گر­های مرکل را در حافظه نگه می­‌دارد. این اطلاعات برای محاسبه­‌ی هش ریشه­‌ی وضعیت جاری بلاک­ چین استفاده می‌شوند. هش ریشه­‌ی وضعیت جاری با اطلاعات مربوط به تراکنش در بلوک، ترکیب می­‌شوند تا هش ریشه جدید انباشت­‌گر را تعیین کنند. این عمل، قبل از ذخیره­‌ی هر داده­‌ای انجام می­‌شود تا تضمین کند که وضعیت یا تراکنشی تا زمانی که توافق توسط یک حد نصاب از اعتبارسنج­‌ها به دست نیاید، ذخیره نمی­‌شود. سپس عنصر اجماع هر اعتبارسنج، این هش ریشه جدید را امضا کرده و سعی می­‌کند با گره­‌های دیگر بر سر این هش ریشه به توافق برسد.
• عنصر اجرا، اجرای تراکنش را در ماشین مجازی (VM) مدیریت می­‌کند. توجه شود که اجرا قبل از این که تراکنش در بلوک مورد توافق واقع شود، به صورت حدسی رخ می­‌دهد. به عبارت دیگر، اجرای یک تراکنش با به‌روز‌رسانی وضعیت دفتر کل و ذخیره­‌ی نتایج تفاوت دارد.
• بعد از انجام تراکنش، عنصر اجرا، تراکنش­‌ها در بلوک را به انباشت­‌گر مرکل الصاق می­‌کنند. این یک نسخه­‌ی حافظه-موقت انباشت­‌گر مرکل است. نتیجه­‌ی (حدسی) اجرای این تراکنش­‌ها به عنصر اجماع باز‌گردانده می­‌شود. درخواست اجرای تراکنش­‌ها توسط عنصر اجماع صورت گرفته است.
• اعتبارسنج V₁ (رهبر اجماع) سعی می­‌کند بر سر نتیجه­‌ی اجرای بلوک با اعتبارسنج­‌های دیگر که در این اجماع شرکت کرده­‌اند، به توافق برسد. اگر نتیجه­‌ی اجرای بلوک مورد توافق یک اکثریت از اعتبارسنج­‌ها واقع شد، عنصر اجماع هر اعتبارسنج، عنصر اجرایش را از آماده بودن این بلوک برای ثبت مطلع می­‌کند و توسط یک مجموعه از اعتبارسنج­‌ها که حداکثر آرا را دارند، امضا می­‌شود تا توافق خود را اثبات کنند. در این صورت عنصر اجرای اعتبارسنج رهبر (V₁) نتایج اجرای بلوک را از حافظه­‌ی اجرای حدسی می­‌خواند و کلیه تراکنش­‌های موجود در بلوک را به ذخیره­‌سازی مداوم می­‌سپرد.

اکنون حساب آلیس 10 لیبرا کمتر دارد و عدد توالی آن 6 خواهد بود. اگر تراکنش T₅ توسط باب تکرار شود، به خاطر همین عدد توالی، رد خواهد شد. حساب باب نیز 10 لیبرا بیشتر از قبل دارد.

۶.      انجمن لیبرا

شرکت لیبرا، یک سازمان عضویت مستقل و غیر­انتفاعی‌ست که دفتر مرکزی آن در شهر ژنو واقع شده است. عضویت این انجمن از شبکه­‌ی گره­‌های اعتبارسنج تشکیل یافته که بلاک­ چین لیبرا را می‌گردانند. عضو­ها شامل کسب‌و‌کارهای متنوع و توزیع یافته، سازمان­‌های غیرانتفاعی و چندجانبه و موسسات دانشگاهی هستند.

• پرداخت: PayU، Paypal، Stripe، Mercado Pago، Mastercard
• فناوری و بازار­ها: Facebook, Farfetch, Lyft, Spotify, AB, Uber Technologies Inc., Shopify, Tagomi
• ارتباطات: IIiad، Vodafone
• بلاک­‌چین: Anchorage, Bison Trails, Coinbase Inc., Xapo Holdings Limited
• سرمایه­‌گذاری: Andreessen Horowitz, Breakthrough Initiatives, Ribbit Capital, Thrive Capital, Union Square Ventures

سازمان­‌های چندجانبه و غیرانتفاعی: Creative Destruction Lab, Kiva, Mercy Corps, Women’s World Banking

انجمن لیبرا امیدوار است در موعد راه­‌اندازی در نیمه­‌ی اول امسال تقریبا 100 عضو داشته باشد. فیس­بوک، نقش کلیدی در ساخت انجمن لیبرا و بلاک­‌چین آن داشته است. با این که مرجع تصمیم­‌گیری نهایی، انجمن لیبرا است اما فیس­بوک نقش رهبری را در 2019 داشته است و یک شرکت تابعه را به نام کالیبرا ایجاد کرده تا جدایی میان داده­‌های اجتماعی و داده­‌های مالی تضمین شود و خدمات مالی را از طرف خود، عملیاتی کند و پاسخگوی شبکه­‌ی لیبرا هم باشد. وقتی‌ که شبکه­‌ی لیبرا راه­‌اندازی شود، فیس‌بوک و شرکت­‌های متصل به آن به مانند دیگر اعضای موسس، الزامات، امتیازات و تعهدات یکسانی خواهد داشت. به عنوان یک عضو در‌مجموعه­‌ی اعضا، نقش فیس­بوک در اداره­ و حکم­رانی انجمن، برابر با نقش هم­‌رده­‌های خود خواهد شد [2].

۷.      ابعاد مورد انتقاد لیبرا

اول از همه این پرسش به ذهن می­‌رسد که آیا لیبرا یک ارز مناسب برای استفاده در سراسر دنیا هست یا خیر. مفهوم پول دیجیتال به عنوان یک ذخیره­‌ی ارزش باثبات، با وجود نوسانات قیمت محقق نمی­‌شود. به همین دلیل رمز­ارز­ها در حال حاضر برای خرید­های روزمره استفاده نمی­‌شوند و چون عملا نقش یک ارز را ندارند، در اجلاس بوینس­ آیرس نامشان از رمز­ارز به دارایی رمزی تغییر یافت.

لیبرا برای تثبیت بازار، یک سازمان تأسیس کرده که درصدی از ارز قانونی را به عنوان وثیقه نگه می­‌دارد. به هر حال این بازار است که قیمت را تعیین می­‌کند و به این طریق نمی­‌توان قیمت را کنترل کرد. پشتیبانی ارز­های قانونی در لیبرا تنها حد پایین قیمت را کنترل می­‌کند و هنوز مکانیزمی برای حد بالای قیمت آن وجود ندارد. اگر مردم برای لیبرا صف بکشند، جای شگفتی نیست که قیمت آن از بیت­ کوین هم بالاتر رود که در آن صورت گرچه عده­‌ای سود می­‌کنند، اما بازار بی­‌ثبات می­‌شود و این ارز نقش خود را به عنوان یک پول دیجیتال از دست می­‌دهد [7].

از دست رفتن جمعیِ اعتماد به انجمن لیبرا به صورت ناگهانی مثلا به خاطر رسوایی در داده­‌ها، ریسک بالایی دارد. وقتی فقط بخشی از ارز­ها توسط دارایی‌های نقد­شونده پشتیبانی شوند، قسمتی از مردم می­‌توانند و از این رو انتظار دارند که پول خود را به صورت کامل برداشت کنند. با هجوم افراد برای تبدیل لیبرا به ارز رایج، انجمن لیبرا مجبور به فروش مقدار زیادی از دارایی­‌های ذخیره که اغلب اوراق دولتی هستند، می­‌شود. برای جلوگیری از چنین اتفاقی، انجمن لیبرا باید بتواند در هر شرایطی بدون زیان قابل توجهی لیبرا را با ارز رایج مبادله کند. اما این شرط در وضعیت ثبات اقتصاد محقق می­‌شود.  بحران سال 2008 را در نظر بگیرید؛ سپرده­‌های بانکی به سرعت غیرقابل دست­یابی می­‌شوند و اوراق دولتی کشور­های به ظاهر امن، به خاطر نقدینگی محدود و ریسک نکول، کمتر از بهای رسمی ارزش‌گذاری می­‌شوند. این لیبرا را دچار زیان­ می­‌کند و می­‌تواند تا ورشکستگی پیش ببرد. در این سناریو، فروش مقادیر زیادی از ذخیره­‌ی لیبرا (اوراق کوتاه­‌مدت دولتی و ارز­های باثبات خارجی) توسط انجمن لیبرا، به مسری‌شدن این ریسک­‌های سیستماتیک کمک می‌کند [8] [9].

همچنین لیبرا می­‌تواند در معرض دولت سایه قرار گیرد. در این صورت چه کسی برای تنظیم مقررات، سرپرستی و حساب­رسی لیبرا که آزادانه به صورت بین‌المللی مبادله می­‌شود، مسئولیت خواهد داشت؟ لیبرا می­‌تواند در پول­شویی برای فرار مالیاتی، قاچاق اسلحه و مواد مخدر و تأمین مالی تروریسم استفاده شود؛ همانطور که از بیت­ کوین در تراکنش­‌های مربوط به این زمینه­‌ها استفاده شده است. نیاز است که لیبرا تحت چارچوب­‌های قانونی و حقوقی ملی هر کشور، اقداماتی در برابر تراکنش­‌های غیرقانونی انجام دهد.

علاوه بر این­ها از نظر فنی، در حال حاضر لیبرا بر‌خلاف بیت­ کوین و بسیاری دیگر، از بلاک‌چین مجوزدار استفاده می­‌کند. مادامی که یک قدرت مرکزی ارزهای قانونی را به عنوان وثیقه در اختیار دارد و لیبرا را صادر می­‌کند نمی­‌تواند دارای یک ساختار غیرمتمرکز باشد. بیت­ کوین به دلیل نداشتن یک قدرت مرکزی خاص، به صورت گسترده­‌ای توسط مردم با رژیم­‌های سیاسی مختلف، پذیرفته شده است. برای مثال باطل کردن یک تراکنش یا مسدود کردن دارایی در اختلافات بین­‌المللی، در صورت تصمیم سازمان مرکزی، به لحاظ فنی امکان­‌پذیر است. با این که توسعه­‌دهندگان لیبرا اعلام کرده­‌اند که ظرف مدت 5 سال قرار است تبدیل به یک بلاک­‌چین بدون مجوز (عمومی) شوند، اما هیچ برنامه­‌ی مدونی در گزارشات رسمی آن­ها به چشم نمی­‌خورد.

۸.      چشم‌­انداز لیبرا

لیبرا این پتانسیل را دارد که بسیار بیشتر از ارز­های دیجیتال خصوصی دیگر، سیستم فعلی ارز و پرداخت را به چالش بکشد، چون به طور مستقیم به چند‌ صد میلیون کاربر فیس­بوک، واتس­اپ، اینستاگرام و پلت­فرم­‌های دیگر فیس­بوک، دسترسی دارد. با تبدیل شدن لیبرا به یک سیستم پرداخت با مقبولیت جهانی، نه تنها با روش­‌های سنتی انتقال پول به صورت الکترونیکی رقابت می­‌کند، بلکه یک جایگزین برای حساب­‌های بانکی ارائه می­‌دهد؛ چرا‌که قسمت بزرگی از جامعه دیگر به پرداخت با حساب‌های بانکی متکی نیستند. در این صورت مقدار ارز­ها به صورت پیوسته افزایش می­‌یابد و در نهایت قابلیت بازخرید سیستم بی­‌استفاده می­‌شود.

هرچه مقبولیت لیبرا به عنوان یک پول زیادتر می­‌شود، ارتباط میان صندوق ذخیره و ارزش لیبرا ضعیف­‌تر می­‌شود. یعنی ذخیره­‌ی ارزش با افزایش مقبولیت آن افزایش می­‌یابد و بازخرید در این سیستم جذابیت خود را از دست می­‌دهد. اگر این موفقیت ادامه داشته باشد، ارز لیبرا به طور مستقیم با ارز­های رایج قابل مبادله می­‌شود و به خاطر وجود گزینه­‌ی بازخرید، ارزش مبادله­‌ای لیبرا بالاتر از ارزش بازخرید آن خواهد بود. از این منظر گزینه­‌ی بازخرید در مراحل اول نقش برقراری ثبات را دارد، در مراحل بعدتر، نقش ایجاد کف قیمتی و وقتی که لیبرا در برابر ارز­های رایج بانک مرکزی به طور گسترده­‌ای مبادله شود تا نوسان بالا غیرممکن شود، نقشی نخواهد داشت. لیبرا فقط با لیبرا مبادله خواهد شد و تمام دارایی­‌های ذخیره تبدیل به سهام سهام­داران می­‌شود، مثل ذخایر طلا که در گذشته توسط بانک‌های مرکزی نگه­داری می­‌شد [3].

البته احتمال رسیدن به این مرحله از موفقیت برای لیبرا زیاد نیست؛ اگرچه ناممکن نیز نیست. یکی از مزایای عمده­‌ی لیبرا برای کاربران، جلوگیری از هزینه‌ها در تراکنش­‌های بین­‌المللی است که بدون چنین سیستمی نیاز به تبدیل ارز خواهد بود. به علاوه لیبرا در بخش­‌هایی از دنیا که سیستم­‌های مالی سنتی وجود ندارند، یا هزینه­­‌ی بالایی دارند و یا قابل اعتماد نیستند، به سرعت محبوب می­‌شود.

لیبرا زمانی می­‌تواند با ارز­های رایج بانک­‌های مرکزی رقابت کند که دیگر به اتکا بر اعتماد ناشی از ارزش دارایی­‌های موجود در ذخیره، نیازی نداشته باشد. در آن صورت عرضه­‌ی لیبرا بدون توجه به ارزش دارایی­‌های پشتیبان و گزینه­‌ی آزاد­سازی، قابل افزایش است. شاید لیبرا بتواند قصه­‌ی ارز­های رایج را از نو بنویسد.

یک هدف دیگر انجمن لیبرا، توسعه و ارتقای یک استاندارد هویت دیجیتال باز است [6]. این انجمن بر این باور است که هویت دیجیتال غیرمتمرکز یک شرط لازم برای رقابت و شمول مالی به حساب می­‌آید. همچنین هدف دیگر آن­ها ­افزایش عدم تمرکز در طول زمان است. همان­طور که قبلا اشاره شد انجمن لیبرا به دنبال یک مسیر به سوی حکم­رانی و اجماع بدون مجوز است. هدف انجمن لیبرا در این راه، کاهش تدریجی اتکا به عضو­های موسس و همینطور اتکا به خود به عنوان مدیر اکوسیستم لیبرا است.

۹.      جمع­‌بندی

لیبرا یک زیرساخت نوآورانه ارائه می­‌کند که با آن پردازش پرداخت­‌ها به وسیله­‌ی فناوری بلاک‌چین، سریع­تر، امن­‌تر و کاراتر به لحاظ هزینه است. نفوذ این فناوری در سطح جهان، این ارز را به خاطر پرداخت­‌های بین­‌المللی آسان و ارزان، در کشور­های درحال توسعه محبوب خواهد کرد. اما بازار آن در کشور­های توسعه­‌یافته فعلا محدود است: رقابت شدید بین تأمین­‌کنندگان خدمات پرداخت، عدم اطمینان زیادی از ریسک­‌های سیستماتیک و ریسک نرخ مبادله­ ناشی از نوسانات ارز و ترسی از دست‌کاری داده توسط اعضای انجمن لیبرا وجود دارد. با این اوصاف، با ایجاد یک چارچوب قانونی مناسب، لیبرا بسیار ارزان و به طور گسترده به عنوان پول و یک ابزار پرداخت حتی در کشور­های صنعتی استفاده خواهد شد.

در نهایت به نظر می­‌رسد توضیح چند مسأله­‌ی دیگر هنوز روشن نیست. ارزیابی تأثیر لیبرا بر ارز­های ملی و سیاست­‌های پولی کشور­ها درحال حاضر دشوار است زیرا بسیاری از جزییات مهم سازمانی و نهادی لیبرا هنوز ناشناخته هستند. همچنین چگونگی واکنش بانک­‌های مرکزی به توسعه­‌ی لیبرا و کاهش تقاضا برای ارز رایج بانک مرکزی بر ما پوشیده است. برای مثال اکنون بسیاری درحال منتشر کردن ارز­های­ دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) هستند تا عدم کارایی سیستم خود را در زمینه­‌ی امنیت، شفافیت، سرعت و هزینه­‌های تراکنش برطرف کرده و تقاضای پول بانک مرکزی را تقویت کنند. مسابقه بین ارز دیجیتال خصوصی و دولتی تازه آغاز شده است.

 

منابع:

[1]      N. Iwashita, ‘Facebook ’ s Libra is far from broad acceptance as a world currency’, Evol. Institutional Econ. Rev., no. 0123456789, 2020.

[2]      Libra Association Members, ‘An Introduction to Libra – White Paper’, p. 12, 2019.

[3]      C. Hofmann, ‘The Changing Concept of Money: A Threat to the Monetary System or an Opportunity for the Financial Sector?’, Eur. Bus. Organ. Law Rev., no. 0123456789, 2020.

[4]      A. Demirgüç-Kunt, L. Klapper, D. Singer, S. Ansar, and J. Hess, ‘The Global Findex Database 2017: Measuring Financial Inclusion and Opportunities to Expand Access to and Use of Financial Services’, World Bank Econ. Rev., vol. 34, no. Supplement_1, pp. S2–S8, Feb. 2020.

[5]      B. C. Biancotti and J. E. Gagnon, ‘Facebook’s Proposed’, Int. Econ., pp. 40–42, 2019.

[6]      Z. Amsden et al., ‘The Libra Blockchain – White Paper’, Whitepaper, pp. 1–29, 2019.

[7]      V. Brühl, ‘Libra — A Differentiated View on Facebook’s Virtual Currency Project’, Intereconomics, vol. 55, no. 1, pp. 54–61, 2020.

[8]      J. Groß, B. Herz, and J. Schiller, ‘Libra – Concept and Policy Implications’, Wirtschaftsdienst, pp. 625–631, 2019.

[9]      M. Schmeling, ‘What is Libra? Understanding Facebook’s currency’, SAFE Policy Lett., vol. 76, p. 11, 2019.

[1] Libra Association

[2] Admission Control

[3] Spam

[4] In-Memory Buffer