همه‌چیز در مورد ICOها! معیار انتخاب ICO برای سرمایه‌گذاری موفق چیست؟
اصطلاح عرضه اولیه سکه یا Initial coin offering که به اختصار ICO نامیده می شود به چه معناست؟ برای کسب اطلاعات مختصر و مفید درباره جدیدترین روش تجمیع سرمایه، با ما همراه باشید.
شاید بارها اصطلاح ICO یا همان عرضه اولیه سکه به گوش‌تان خورده باشد ولی مطلبی درباره‌اش نخوانده باشید. خُب، جای خوبی را برای کسب اطلاعات درباره ICO و حواشی آن انتخاب کرده‌اید. کوین ایران به تمام پرسش‌های‌تان پاسخ می‌دهد.
«تاریخ آخرین به‌روزرسانی این مقاله: اردیبهشت ۱۴۰۰»
عرضه اولیه سکه یا همان ICO (Initial Coin Offering) یک فرآیند تامین سرمایه توسط پروژههای حوزه بلاک چین است که در آن رمز ارز مبتنی بر بلاک چینِ پروژه‌ی موردنظر برای اولین بار به‌صورت عمومی به فروش گذاشته می‌شود و درآمد به‌دست‌آمده از فروش آن برای توسعه پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرد. یا به‌عبارت دیگر، ICO سازوکار جمع‌آوری کمک مالی برای پروژههای جدید است؛ به این صورت که آن‌ها توکن‌های رمزنگاری‌شدهٔ خود را به‌ازای دریافت بیت کوین و یا اتریوم به فروش می‌رسانند.
این عرضه‌های اولیه برای پروژههای برگزارشده و سرمایه‌گذارانِ در پروژه می‌تواند منافع زیادی داشته باشد، اما در کنار این منافع باید مراقب کلاه‌‌برداری‌هایی که تعدادشان اندک هم نیستند، بود. برخی از ICOها موفق می‌شوند، برخی دیگر از همان ابتدا شکست می‌خورند، برخی دیگر هم به‌تدریج مشخص می‌شود که نیت‌شان از عرضه اولیه، کلاهبرداری بوده است. زمان شروع ICO از قبل تعیین و اعلام می‌شود. اغلب ICOها در یک بازه زمانی انجام و پس از آن بسته می‌شوند.
پیشنهاد مطالعه: چگونه می‌توان در ICOها سرمایه‌گذاری کرد؟
تاریخچه ICO (عرضه اولیه سکه)
در سال ۲۰۱۳ پروژههای متعددی از یک مدل تامین سرمایه جمعی استفاده کردند تا برای توسعهٔ کار خود سرمایه جذب کنند. ریپل یک میلیارد توکن XRP را با تعویض با ارزهای رایج و بیت کوین به سرمایه‌گذاران علاقه‌مند پیش فروش کرد. اتریوم در اوایل سال ۲۰۱۴ بیش از ۱۸ میلیون دلار رشد کرد و بزرگترین ICO تا آن زمان را به نام خود ثبت کرد.
صدها شرکت (به‌ویژه در سال گاوی ۲۰۱۷) از ICO برای تامین مالی خود استفاده کردند و هرکدام کم‌وبیش توانستند موفقیت‌هایی به‌دست بیاورند. به لطف عملکرد مطلوب رمزارزها و عرضه‌های اولیه متعدد، این بازار به یک بازار چندین میلیارد دلاری تبدیل شده و روزبه‌روز هم در حال گسترش است.
تفاوت بین ICO و IPO (عرضه اولیه سهام)
هر دوی این‌ها روش‌های تامین سرمایه‌ی اولیه شرکت‌ها و پروژه‌ها هستند، اما با چند تفاوت! در IPO یا عرضه اولیه عمومی، کسب‌وکارها سهام مالکیت خود را به خریداران می‌فروشند تا سرمایه لازم برای توسعه و پیشبرد کسب‌وکارشان را به‌دست آورند؛ یعنی خریداران به مالکان و سهام‌داران شرکت تبدیل می‌شوند. اما در ICO این‌گونه است که خریداران رمزارز می‌خرند و مالکیتی در کسب‌وکار موردنظر نخواهند داشت.
تفاوت بین ICO و IEO (عرضه اولیه صرافی)
IEO یا همان عرضه اولیه صرافی (Initial Exchange Offering) شباهت زیادی به ICO دارد، اما تفاوت اصلی آن در این است که در یک IEO، در کنار تیم پروژه، یک صرافی رمزارز نیز میزبان عرضه اولیه خواهد بود.
معمولاً این صرافی با تیم پروژه شراکت می‌کند تا امکان خرید توکن به‌صورت مستقیم از پلتفرم آن فراهم شود. این کار می‌تواند به همه طرفین سود برساند، چون زمانی که یک صرافی مشهور و معتبر پشتیبان IEO باشد، کاربران با اطمینان‌خاطر بیشتری اقدام به خرید توکن و شرکت در عرضه اولیه خواهند کرد. تیم IEO نیز از افزایش مشارکت سود خواهد برد.
تفاوت بین ICO و STO (عرضه توکن اوراق بهادار)
STO یا عرضه توکن اوراق بهادار (Security Token Offering) از لحاظ توزیع درست شبیه ICO است و حتی زمانی «ICO جدید» نامیده شد، اما تفاوت اصلی‌شان به جنبه قانونی کار برمی‌گردد.
به دلیل ابهامات قانونی، هیچ اجماع یا اتفاق‌نظر مشخصی درباره نحوه تشخیص صلاحیت ICOها وجود ندارد و به همین دلیل صنعت رمزارز نتوانسته تابه‌حال مقررات مشخص و پایداری به خود ببیند. از این‌رو بعضی شرکت‌ها تصمیم گرفته‌اند از STO برای ارائه سهم به شکل توکن استفاده کنند. این کار می‌تواند هرگونه عدم قطعیت در کار را از میان بردارد. پروژه توکن خود را به صورت اوراق بهادار با نهاد دولتی مربوطه که آن‌ها را ذیل قانون و مقررات اوراق بهادار مرسوم قرار می‌دهد عرضه خواهد کرد.
ICO و توکن ERC20
ICO ها به دلیل استفاده از تکنولوژی‌های استانداردی مانند توکن ERC20، که بسیاری از فرایندهای توسعهٔ لازم برای ایجاد دارایی‌های رمزنگاری‌شدهٔ جدید را کوتاه می‌کند، به آسانی انجام می‌پذیرند. اکثر ICO ها توسط سرمایهٔ فرستاده‌شده (معمولا با بیت کوین یا اتریوم) به یک قرارداد هوشمند، تامین مالی می‌شوند و ارزشی معادل آن را با توکن جدید در یک زمان مشخص در آینده جایگزین خواهند کرد.
محدودیت‌های کمی برای شرکت افراد در یک ICO وجود دارد؛ البته با این فرض که توکن آن‌ها اوراق بهادار محسوب نشوند. همچنین در نتیجه جمع شدن پول از یک استخر بین‌المللی سرمایه‌گذاران، نتیجه تامین مالی ICO ها می‌تواند نجومی باشد. یک مسئلهٔ اساسی درمورد ICO ها این واقعیت است که اکثر آن‌ها پول را پیش از ارائه محصول به دست می‌آورند؛ که موجب هیجان‌انگیز و خطرناک‌شدن سرمایه‌گذاری می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: آموزش ساخت توکن ICO بر روی شبکه اتریوم ERC-20 در کمتر از سی دقیقه
استدلال مخالف این است که این شیوهٔ جمع‌آوری سود، اتفاقا مفید (و حتی ضروری) به منظور تشویق تیم به توسعه پروتکل است. پیش از اینکه به بحث در مورد مزایا و معایب ICO ها بپردازیم، مهم است که با نحوه تشخیص اعتبار ICOها آشنا شویم.
نحوه تشخیص اعتبار ICO
وقتی یک استارتاپِ رمز ارز قصد تامین مالی از طریق ICO را داشته باشد، برنامه‌های خود را در یک «وایت‌پیپر» یا شرح مشخصات و اهداف پروژه می‌گنجاند تا اطلاعات مهم در دسترس سرمایه‌گذاران قرار بگیرد. این اطلاعات شامل پروژه، اهداف پروژه در آینده، مقدار سرمایه موردنیاز برای اجرای عملیات، تعداد کل توکن‌های صادره، تعداد توکنی که صادرکننده پیش خود نگه می‌دارد، ارزهای قابل‌پذیرش برای خرید توکن، مدت‌زمان برگزاری ICO و تیم پروژه هستند.
از آنجایی که برخی پروژه‌ها توکن خود را از طریق صرافی یا سازمان اوراق بهادار عرضه می‌کنند، همین امر می‌تواند دال بر اعتبار یک پروژه و ICO آن باشد؛ چراکه تحت پشتیبانی یک صرافی مشهور یا یک سازمان دولتی قرار دارد. این مورد را در ادامه توضیح می‌دهیم.
مطالعه وایت‌پیپر و کسب اطلاعات لازم درباره استارتاپ موردنظر و همچنین ICO آن و مراجعه به وب‌سایت‌ها و خبرگزاری‌های معتبرِ حوزه رمزارز، می‌تواند در تشخیص اعتبار یک ICO و دوری از ضرر و زیان به سرمایه‌گذاران کمک کند. با‌این‌حال تب پولی که درمیان مردم وجود دارد و رمزارزها و ICOها آن را تشدید کرده‌اند، باعث شده که تعداد این ICOها به شکل بی‌رویه و غیرمسئولانه‌ای رشد کند و در بسیاری موارد سرمایه‌گذاران را دچار زیان‌هایی کند.
پیشنهاد مطالعه: مهم‌ترین معیارها برای ارزیابی یک ICO پیش از سرمایه‌گذاری چیست؟
درحالی که افراد زیادی توکن‌هایی خریداری کرده‌اند که ارزیابی پلتفرم آن‌ها تنها در آینده امکان‌پذیر است، مشکل می‌توان این ایده که بیشتر توکن‌های خریداری‌شده با هدف سرمایه‌گذاری انجام شده‌اند را رد کرد. به آسانی می‌توان آمار ارزیابی‌شده برای بسیاری از پروژه‌ها را که هنوز محصول تجاری ارائه نداده‌اند ارزیابی کرد. برخی از بهترین سایت‌ها برای ارزیابی و به دست آوردن اطلاعات درمورد ICO ها در ادامه آمده است:
سایت‌های ارزیابی ICO
انجمن‌های گفتگو در خصوص ICO
مزایا و معایب ICO
ICOها مزایا و معایبی دارند که باید موردتوجه شرکت‌های اجراکننده ICO و سرمایه‌گذاران قرار گیرد.
مزایای ICO برای شرکت اجراکننده
- تمام جهان سرمایه‌گذار شماست. هیچ محدودیت جغرافیایی برای سرمایه‌گذاران وجود ندارد. طی چند دقیقه می‌توانید میلیون‌ها دلار به‌دست آورید؛ بدون اینکه این پول‌ها توسط بانک‌ها بلوکه شود.
- سرعت تامین سرمایه در این روش بسیار بالاست و می‌توانید مردم را نیز بسیار سریع به شرکت خود جذب کنید.
- نیازی به افشای اطلاعات از طرف شرکت وجود ندارد.
- نیازی به تولید یک محصول برای فروش و تامین سرمایه از طریق آن ندارید.
معایب ICO برای شرکت اجراکننده
- امکان این وجود دارد که در جایی از کار زیر ذره‌بین قانون‌گذار قرار بگیرید.
- سرمایه اولیه‌تان به‌شدت در نوسان خواهد بود.
- بسیاری از سرمایه‌گذاران در ICO نسبت به ماهیت رمزارزها مشکوک هستند و قطعاً نسبت به سرمایه‌گذاران سنتیِ سهام و اوراق بهادار، صبر کمتری دارند.
- فشار جامعه و رسانه‌ها بر شما بسیار قوی و شدید خواهد بود.
مزایای سرمایه‌گذاری در ICO
- امکان رشد سریع سرمایه برای سرمایه‌گذاران در روزهای ابتدایی کار شرکت
- حفاظت از سرمایه بدون نیاز به شخص ثالث (خودتان با رمز شخصی‌تان حافظ سرمایه خودتان هستید)
- نظارت قانونی کم
- ناشناس بودن خریدار توکن از ICO
- گزینه‌ای مناسب درمقابل شوک‌های اقتصادی و سیاسی در کشورها
- دور کردن مقداری از سرمایه از بازار ارز فیات
پیشنهاد مطالعه: چرا سرمایه‌گذاری در حیطه ICOها می‌تواند یک ایده بسیار خوب باشد؟
معایب سرمایه‌گذاری در ICO
- ICOها از قوانین و مقررات دولت‌ها پیروی نمی‌کنند، یعنی درصورت متضرر شدن نمی‌توانید از حمایت قانون برخوردار شوید.
- امکان کسب اطلاعات دقیق و مرتبط درباره یک ICO شاید کار آسانی نباشد و به اشتباه بیفتید.
- محصولات و پروژههای این حوزه نابالغ و خام هستند و همین امر باعث ریسک بیشتر خواهد بود.
- شرکت برگزارکننده ICO مبلغ هنگفتی در اختیار دارد و فشاری برای تحویل خدمات یا محصولات بر آن وجود ندارد. بسیاری از شرکت‌ها پس از دریافت مبالغ، کم‌کم ناپدید می‌شوند و با پول‌های مردم از زندگی آینده‌شان لذت می‌برند.
- امکان هک‌شدن توکن‌ها و به‌سرقت رفتن‌شان وجود دارد و درصورت بروز این اتفاق، دست‌تان به جایی بند نخواهد بود.
- نبود شفافیت در عملکردها و ابهام سرمایه‌گذاران
نمونه‌هایی از ICOهای موفق
Storj
Storj یک شرکت ذخیره‌سازی ابری جدید مبتنی بر بلاک چین (و اولین) است که امکان اجاره فضای ذخیره‌سازی را فراهم می‌کند. Storj به دلیل بنیان‌های فناوری خود، ارزان‌تر، سریع‌تر و امن‌تر از رقبای خود است.
یکی از دلایل موفقیت ICO شرکت Storj، ماهیت ساده آن بود. آشنا شدن و شناخت برخی از استارتاپ‌ها برای مردم دشوار است و باعث می‌شود در آن‌ها سرمایه‌گذاری نکنند. اما Storj این‌گونه نبود و توانست در ICO خود در کمتر از یک هفته ۳۰میلیون دلار به‌دست آورد.
Sirin Labs
گوشی‌های هوشمند یکی از پربارترین فناوری‌های عصر ما هستند، اما مشکل عدم امنیت‌شان یک نقطه‌ضعف به حساب می‌آید. Sirin Labs با شعار «پیشگام عرصه الکترونیکی متن باز ایمن، که بین بازار انبوه و اقتصاد بلاک چین پیوند ایجاد می‌کند» به این عرصه وارد شد تا این مشکل عدم امنیت را حل کند.
Sirin Labs در ICO خود طی ۲۴ ساعت توانست بیش از ۱۰۰میلیون دلار به‌دست آورد. جمعاً طی ۸ روز مبلغ جمع‌آوری شده به چیزی حدود ۱۵۷.۸میلیون دلار رسید. این یکی از موفق‌ترین ICOهای تاریخ بلاک چین است.
NXT
در سال ۲۰۱۳ توسعه‌دهنده‌ای با نام مستعار BCNext، NXT را اجرا کرد. این یکی از اولین ICOهای صنعت بلاک چین و البته موفق‌ترین‌ها بود. NXT به‌عنوان یک پلتفرم بلاک چین که پذیرای خدمات مالی بود طراحی شد.
تیم توسعه NXT با توکن‌های ۰.۰۰۰۱۶۸ دلاری توانست در ICO چیزی حدود ۱۶۸۰۰ دلار بیت‌کوین به‌دست بیاورد که این مبلغ صرف توسعه پلتفرم شد. توکن‌های NXT در بالاترین قیمت خود به ۲.۱۵ دلار رسیدند. اما در اردیبهشت ۱۴۰۰ با قیمتی حدود ۰.۰۹ دلار معامله می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: بررسی پلتفرم‌های مختلف برای صدور توکن‌های ICO
کلاهبرداری‌های مشهور در ICO ها
Confido
Confido برای قراردادهای هوشمند خود یک ICO برگزار کرد؛ روشی که به عنوان یک سپرده مابین خریدار و فروشنده در طول تراکنش عمل می‌کند. این برنامه‌ی باورپذیر بسیاری از افراد را از سراسر جهان جذب کرد و یک‌شبه از تمام اینترنت محو شد. TokenLot، شرکت میزبان این ICO عنوان کرد که شرکت Condido یک نقشه خروج کشیده بود و با ۳۷۵هزار دلار پا به فرار گذاشته است. رد این شرکت در صرافی رمزارز Bittrex گرفته شده و درحال‌حاضر FBI مشغول جمع‌آوری اطلاعات از آن درباره تیم پروژه است.
Giga Watt
Giga Watt با هدف دموکراتیزه کردن سیستم استخراج رمزارز با ایجاد غلاف‌های استخراج با تامین برق ارزان و باثبات و نگهداری دائم، در واشنگتن پا به‌میدان گذاشت. Giga Watt هم‌اکنون تحت پیگرد قانونی سرمایه‌گذارانی است که در این پروژه متحمل زیان شده‌اند. پای سازمان بورس ایالات متحده نیز پس از گمانه‌زنی‌های مختلف مبنی بر اینکه آیا این توکن‌ها اوراق بهادار به حساب می‌آیند یا خیر، به این پرونده باز شده است.
PlexCoin
واحد سایبری سازمان بورس ایالات متحده در دسامبر گذشته اتهاماتی علیه فردی به‌نام دومینیک لاکروا وارد کرد. قرار بود PlexCon دسترسی جهان به رمزارزها را ارتقا دهد. این کوین وعده سودهای هنگفت را می‌داد، که البته پرداخت سود در این‌گونه طرح‌های کلاهبرداری بسیار غیرمحتمل است. در طول برگزاری این ICO، لاکروا بیش از ۱۵میلیون دلار سرمایه از فروش توکن به‌دست آورد. از آنجایی که بیشتر مردم با رمزارزهای دیگر اقدام به خرید این توکن کرده‌اند، سازمان بورس تاکنون نتوانسته رد پول را زده یا آن را برگرداند. لاکروا که در کبک کانادا مستقر است، متحمل ۲ ماه زندان و جریمه نقدی ۱۰۰۰۰ دلار کانادا خواهد شد.
پیشنهاد مطالعه: چگونه کلاهبرداری در حیطه رمز ارزها و ICO ها را تشخیص دهیم؟
سخن نهایی در انتخاب ICO برای سرمایه‌گذاری
تعداد ICOهای ناموفق صدها برابر ICOهای موفق و مشهور است و هرسال صدها ICO برگزار می‌شوند که هیچ‌کدام به سرانجام نمی‌رسند و بسیاری پول‌شان را در این ICOها از دست می‌دهند. پس انتخاب یک ICO خوب درمیان این ازدحام کار ساده‌ای نیست. در این بازار پرتلاطم هرچه از طمع سودهای یک‌شبه دورتر باشید، ریسک کمتری متوجه شما خواهد بود. سعی کنید تا جایی‌که می‌توانید درباره شرکت‌های عرضه‌کننده توکن تحقیق کنید و وایت‌پیپرهای‌‌شان را نیز مطالعه کنید. شرکتی که وایت‌پیپر ارائه نمی‌کند کاملا غیرقابل اعتماد است. تیم پروژه را به دقت بررسی کنید و سوابق‌شان را بشناسید. برخی از این افراد درگذشته در طرح‌های کلاهبرداری مشارکت داشته‌اند، پس یافتن‌شان کار چندان سختی نیست.
اگر تاحدی با صنعت رمزارز و فناوری بلاک چین آشنا باشید، می‌توانید بفهمید که پروژه موردنظر قابلیت اجرایی دارد یا خیر. باید اهداف پروژه را بررسی کرد. برخی پروژه‌ها تحت هیچ شرایطی نمی‌توانند اجرایی شوند و تشخیص این امر با پرسش و تحقیق و مراجعه به رسانه‌های معتبر امکان‌پذیر است.
