آموزش روانشناسی چرخه بازار (Market Cycle): پیش‌بینی سود و زیان معاملات
براساس ایده روانشناسی چرخه بازار (Market Cycle)، تحرکات یک بازار بیانگر (یا تحت‌تاثیر) وضعیت اساسی شرکت‌کنندگان و حاضرین در آن بازار است. روانشناسی چرخه بازار یکی از موضوعات اصلی اقتصاد رفتاری است؛ موضوعی بِینارشته‌ای که به بررسی عوامل گوناگون تاثیرگذار بر تصمیمات اقتصادی می‌پردازد. بسیاری بر این باورند که احساسات، محرک اصلیِ پشت‌پرده تغییرات بازارهای مالی هستند؛ یعنی احساساتِ سرمایه‌گذار باعث ایجاد چرخه‌های روانشناختی بازار می‌شود.
احساسات سرمایه‌گذاران و معامله‌گران درباره تحرکات قیمتِ یک دارایی در این زمینه اهمیت دارد. وقتی احساسات بازار مثبت باشد، قیمتها رو به بالا حرکت می‌کنند و بازار به‌اصطلاح گاوی (bull market) می‌شود. وقتی هم احساسات منفی شوند و بازار رو به پایین برود، بازار خرسی (bear market) است. این احساسات ترکیبی از دیدگاه‌ها و حالت‌های فردی همگان است و دیدگاه هیچ فرد یا گروه خاصی غالب نیست؛ پس قیمت دارایی‌ها در پاسخ به احساسات کلی بازار تغییر می‌کند که امر پویایی است.
پیشنهاد مطالعه: Bitcoin ETF چیست؟ تاثیر ETF بر قیمت بیت کوین
احساسات چگونه چرخه‌های بازار را تغییر می‌دهند؟
روند صعودی
همه بازارها وارد چرخه‌های انبساط و انقباض می‌شوند. وقتی بازاری وارد مرحله انقباض (بازار گاوی) می‌شود، جوّی از خوش‌بینی، باور و طمع به‌وجود می‌آید. این‌ها احساساتی هستند که منجر به خرید گسترده می‌شوند. تاثیر چرخه‌ای در بازار مشهود است؛ یعنی بروز احساسات مثبت باعث شدت‌گرفتن بیشتر جو مثبت موجود در بازار می‌شود.
گاهی احساس طمع و باور بیش‌ازحد به بازار باعث ایجاد حباب اقتصادی می‌شود. در این حالت سرمایه‌گذاران منطق خود را ازدست داده و بدون توجه به ارزش واقعی دارایی‌ها آن‌ها را خریداری می‌کنند. در این شرایط قیمت به‌شدت رو به بالا می‌رود و به نقطه‌ی حداکثر ریسک مالی می‌رسد. در برخی موارد با فروش تدریجی دارایی‌ها، بازار حرکت کم‌دامنه‌ای را تجربه می‌کند که مرحله توزیع نام دارد. بااین‌حال برخی چرخه‌ها مرحله توزیع شفافی ندارند و اینجاست که روند نزولی از قله قیمت شروع می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: الگوی وایکوف (Wyckoff) چیست؟ آموزش تحلیل وایکوف بیت کوین
روند نزولی
وقتی حرکت بازار سمت‌وسویی دیگر می‌گیرد، آن حالت سرخوشی به یک حالت ازخودراضی تبدیل می‌شود چون خیلی از تریدرها نمی‌خواهند باور کنند روند صعودی تمام شده است. با پایین‌آمدن قیمتها، احساسات بازار به‌سمت کفه‌ی منفی میل می‌کند. اینجاست که احساس اضطراب، انکار و ترس غالب می‌شود. در این حالت سرمایه‌گذار می‌پرسد چرا قیمت درحال نزول است، و این حالت خیلی سریع به مرحله انکار و عدم پذیرش می‌رسد.
بسیاری از سرمایه‌گذاران بر حفظ موقعیت ضرر خود پافشاری می‌کنند؛ چون یا «برای فروش خیلی دیر شده است» یا باور دارند «بازار برخواهد گشت». با نزولی‌تر شدن قیمتها، موج فروش قوی‌تر خواهد شد و ترس و وحشت به نقطه‌ی تسلیم‌شدن بازار (market capitulation) می‌رسد و دارایی‌ها با قیمت‌های بسیار پایین به‌فروش می‌رسند. درنهایت با کاهش نوسان، این روند نزولی متوقف شده و بازار ثبات پیدا می‌کند. پیش از برگشتن امید و افزایش قیمتها، بازار نوسان‌های کم‌دامنه‌ای را تجربه می‌کند. این دوره را دوره انباشت یا تجمیع (accumulation stage) می‌گویند.
سرمایه‌گذاران چگونه از روانشناسی چرخه بازار استفاده می‌کنند؟
اگر نظریه روانشناسی بازار را درست و معتبر بدانیم، پس شناخت آن برای ورود و خروج از موقعیت‌های سرمایه‌گذاری در زمان مطلوب، به معامله‌گر کمک می‌کند. رویکرد کلی بازار برعکس است: بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری (برای خریدار) در زمان‌هایی به‌وجود می‌آیند که اکثر مردم ناامید‌ند و بازار راکد است. درمقابل، بیشترین ریسک‌های مالی هم وقتی ایجاد می‌شود که اکثریت شرکت‌کنندگان در بازار بیش‌ازحد خوش‌بین و سرمست هستند.
پس برخی معامله‌گران و سرمایه‌گذاران احساسات بازار را برای شناسایی مراحل چرخه روانشناسی مطالعه می‌کنند. اگر ایده‌ال عمل کنند، می‌توانند از این اطلاعات برای خرید در زمان غلبه‌ی ترس بر بازار (کاهش قیمتها) و فروش در زمان بالارفتن قیمت استفاده کنند. شناسایی این نقاط چندان کار سختی نیست.
پیشنهاد مطالعه: معامله‌گران چطور روند تحلیل روند قیمت در بازار رمزارز را انجام می‌دهند؟
سوگیری‌های شناختی و تاثیر آن‌ها بر چرخه بازار
سوگیری‌های شناختی الگوهای رایج فکری هستند که باعث می‌شوند انسان تصمیم‌های غیرمنطقی بگیرد. این الگوها بر معامله‌گران و همچنین بازار تاثیر می‌گذارند. چند نمونه از آن‌ها را در زیر می‌بینید:
- سوگیری تاییدی: در این حالت فرد تمایل دارد اطلاعاتی که باورهای خود او را تایید می‌کنند موردتوجه قرار دهد. مثلاً سرمایه‌گذار در یک بازار گاوی تنها به اخبار مثبت توجه می‌کند و اخبار و نشانه‌های منفی را نادیده می‌گیرد.
- زیان‌گریزی: تمایل انسان به ترس از زیان به‌جای لذت‌بردن از سود، حتی اگر سود از زیان بیشتر باشد. به عبارت دیگر، رنج زیان‌دیدن از لذت کسب‌سود بیشتر است. همین باعث ازدست‌رفتن فرصت‌ها در دوره تسلیم بازار می‌شود.
- سوگیری برخورداری: تمایل افراد به ارزش‌گذاری بیش از حد آنچه که دارند، تنها چون مال آن‌هاست. مثلاً فردی که رمزارزهای زیادی دارد، نسبت به فردی که هیچ رمزارزی ندارد، ارزش آن مقدار را بسیار فراتر از ارزش واقعی‌شان درنظر بگیرد.
خُب حالا فهمیدیم که روانشناسی تاثیر چشمگیری روی قیمتها و چرخه‌های بازار دارد. پس بیایید با هم فایل پی‌دی‌افی که در زیر قرار دارد را بخوانیم و بدانیم قضیه از چه قرار است.
