فناوری NFT در پی تاج‌وتخت! آیا بازار NFT دوام خواهد آورد؟

هیجان و هجمه تبلیغاتی اخیر حول فناوری NFT، تاثیر خود را در رشد فروش NFTها در سراسر دنیا نشان داده است. در این عنوان از مقالات تخصصی کوین ایران، دلایل افزایش غیرعادی در تعداد مبادلات و حجم بازار NFT مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. در ادامه نیز برترین بازارهای NFT، محبوب‌ترین انواع آن‌ها، اعداد و ارقام فروش‌های اخیر و ویژگی‌های برجسته توکن‌های غیرقابل‌تعویض به‌صورت مفصل بیان می‌شود. درنهایت، چالش‌های اصلی این صنعت بحث و بررسی می‌شود. آیا فناوری NFT مانند یک حباب به پایان خواهد رسید یا در چشم‌انداز کسب‌وکار کنونی دوام می­‌آورد؟

فناوری توکن غیرقابل‌تعویض یا توکن NFT ابتدا با محور آیتم‌های کلکسیونی شکل گرفت، اما به سرعت گسترش یافت. تمبر، سکه، کارت پُستال، صدف و یا اسلحه چیزهایی هستند که مردم با اشتیاق فراوان و با روش‌های گوناگون جمع‌آوری می‌کنند. امروزه، در دنیای دیجیتال، کلکسیونی‌ها نیز در یک بازار خاص متحول شده‌اند. توکن NFT براساس علم رمزنگاری ساخته شده و بر یک بلاک چین حفظ می‌شود تا به مردم جهان اجازه دهد هر نوع دارایی دیجیتال را جمع‌آوری و مبادله کنند. این دارایی می‌تواند یک موزیک، اثر هنری، نام دامین (Domain)، بلیط، آیتم درونِ بازی، املاک فیزیکی، یا حتی یک توئیت باشد که بسیار آسان مبادله می‌شود و می‌تواند درآمد خوبی به‌همراه آورد. مفهوم غیرقابل‌تعویض آن دسته از دارایی‌های دیجیتال را در بر می‌گیرد که یک مشخصه منحصربه‌فرد دارند و قابل تعویض نیستند.

پیشنهاد تماشا: ویدیوی آموزش گام‌به‌گام ساخت توکن NFT

توکن‌های NFT شناسه‌های یکتا از مالکیت دارایی‌های دیجیتال هستند. سندیت (صحت)، داده‌های مالکیت و منحصربه‌فرد بودن، مواردی هستند که به فناوری NFT ارزش بخشیده‌اند.

باوجود یک رشد نمایی در تقاضا برای کالای دیجیتال، فناوری NFT به‌خوبی بر بازار بلاک چین کنترل دارد. توکن غیرقابل‌تعویض که مخفف انگلیسی آن معادل NFT است، توسط لغت‌نامه کالینز (Collins) به‌عنوان واژه سال برگزیده شد. استفاده از این عبارت در سال 2021 حدود 110 برابر افزایش یافت.

در این مقاله جزئیات فناوری NFT به ‌عنوان یک روند تکاملی و دلایل هجمه کنونی به تفصیل شرح داده شده است. به علاوه محبوب‌ترین توکن‌های NFT و همچنین چالش‌های موجود در این زمینه و دلالت‌های آتی آن مورد بحث قرار گرفته‌اند.

آیا NFT تبدیل به یک صنعت عمده شده است؟

توکن­ NFT درواقع یک دارایی ­براساس فناوری رمز ارز و بلاک چین است که به هنرمندان مختلف اجازه می‌دهد آثار خود را به‌صورت مستقیم و بدون نیاز به روش‌های سنتی و متمرکز به حراج بگذارد. فناوری NFT به افراد این امکان را می‌دهد که از محتوای دیجیتال خود کسب درآمد کنند. آمار و ارقام درآمدهای حاصل از توکن‌های NFT سرخط خبرهای بی‌شماری را به خود اختصاص داده است. هنرمندان بسیاری توانسته‌اند کار خود را به درآمد هزاران و میلیون دلاری تبدیل کنند. زمانی که مجموعه نقاشی‌های دیجیتال Everyday از بیپِل (مایک وینکل‌من) درمجموع به ارزش 69.3 میلیون دلار فروخته شد، صنعت NFT به عنوان یک صنعت عمده جهانی استقرار یافت. فناوری NFT نه‌تنها یک مد زودگذر نیست که یک صنعت شکوفنده و مبتکرانه براساس فناوری بلاک چین ایجاد کرده است.

کاربردهای عملی آن حیرت‌آور است. برای مثال، یک کسب‌وکار که به‌علت زیان تعطیل شده، می‌تواند همچنان فهرست مشتریان خود را داشته باشد. فهرست مشتریان یک دارایی ناملموس و غیرقابل‌تعویض است که ارزش بالایی دارد. چنین فهرستی می‌تواند به یک توکن NFT تبدیل شده و به‌صورت دیجیتال خرید و فروش شود. در جایی دیگر، توکن‌های حیات وحش به فروش می‌رسند تا برنامه‌های حفظ محیط زیست را تأمین مالی کنند. همچنین فناوری NFT می‌تواند برای صدور و فروش بلیت که با فناوری بلاک چین اعتبارسنجی می‌شود، مورد استفاده قرار گیرد. این بلیت‌ها جعل نمی‌شوند و از کلاه‌برداری و فروش نامعتبر توسط وب‌سایت‌ها جلوگیری می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: بررسی مالکیت در فروش آثار هنری دیجیتال NFT

صنعت NFT تکامل می‌یابد یا فقط جنونی گذراست؟

شک و تردیدها درباره صنعت NFT درواقع از اینجا ناشی می‌شود که مفهومش به رمز ارزها شباهت دارد؛ پس نظرهای بدگمانانه درباره رمز ارزها به توکن‌های NFT نیز سرایت می‌کنند. به‌هرحال، جهان سرمایه‌گذاری تاکنون دیده است که چگونه رمز ارزها اشتباه اغلب افراد را به آن‌ها اثبات کرده‌اند. به‌صورت مشابه، دارایی‌های دیجیتال که با بلاک چین گواهی می‌شوند انقلابی در صنایع ورزش، هنر، مد، موسیقی و دنیای دیجیتال به‌وجود آورده‌اند.

تکامل فناوری NFT چه زمان و چگونه آغاز شد؟

حدود 500 سال پیش بود که لئوناردو داوینچی، نقاش مشهور، اثر «مونالیزا» را خلق کرد. موزه لوور پاریس، تمام حقوق نمایش این اثر را در 224 سال گذشته به خود اختصاص داده است. موزه‌ها همواره یک مورد قابل‌توجه برای عاشقان هنر بوده‌اند. به‌هرحال در طول زمان، روند­ها درحال تغییر هستند. ظهور انواع پلتفرم دیجیتال یک تغییر انقلابی را در نحوه مواجهه افراد با هنر امروزی ایجاد کرده است.

در سال 2014، کِوین مک‌کوی اولین توکن غیرقابل‌تعویض را ساخت که یک تصویر متحرک به‌نام کوانتوم بود. این توکن NFT بر مبنای پلتفرم اتریوم ساخته نشده بود. در سال 2017، ویلیام انتریکن (William Entriken) استاندارد ERC-721 را برای بلاک چین اتریوم توسعه داد. پیش از آن، بیت کوین رنگی (coloured Bitcoin) پلتفرم استانداردی بود که برای توکن‌های NFT مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما مسائلی چون اعتبارسنجی توکن‌ها و چالش‌های دیگر مانع از توسعه پلتفرم بیت کوین رنگی به‌عنوان یک پلتفرم NFT شد. برنامه‌نویسان استاندارد ERC-721 در شبکه اتریوم، مشکلات را به نحوی حل کردند که دیگر نامی از بیت کوین رنگی به عنوان یک پلتفرم استاندارد NFT برده نشد.

از آن زمان، آمار فروش NFT یک رشد پیوسته داشته است. صعود اصلی در سال 2021 بود که در آن صنعت NFT تمام رکوردها را جابه‌جا کرد. داده‌های DappRadar نشان داد که فروش توکن‌های NFT در سال 2021 به 22 میلیارد دلار رسید؛ درحالی‌که در سال 2020 فقط 100 میلیون دلار ارزش داشت.

محبوب‌ترین موارد NFT در سال 2021

صنعت NFT با افزایش قیمت‌ها روبه‌روست. توکن‌های غیرقابل‌تعویض ورزش، کلکسیونی‌ها، آثار هنری، بازی­، توکن‌های ابزاری و متاورس (metaverse) توجه زیادی را به خود معطوف کرده‌اند. از میان صدها توکن NFT که در سال 2021 به حراج گذاشته شد، ده مورد زیر از باارزش­ترین­ فروش‌ها بوده‌اند:

1. مجموعه تصاویر دیجیتال ‘The Merge’ اثر Pak به ارزش 91.8 میلیون دلار
2. مجموعه نقاشی دیجیتال ‘Everydays’ اثر بیپِل به ارزش 69.3 میلیون دلار
3. اثر فیزیکی Human One از بیپِل به ارزش 28.9 میلیون دلار
4. کریپتوپانک شماره 7523 به ارزش 11.75 میلیون دلار
5. کریپتوپانک شماره 3100 به ارزش 7.67 میلیون دلار
6. کریپتوپانک شماره 78.4 به قیمت 7.6 میلیون دلار
7. ویدیوی 10 ثانیه‌ای تقاطع‌ها (crossroads) اثر بیپِل به ارزش 6.6 میلیون دلار
8. تصویر متحرک ‘A coin for the ferryman’ اثر XCopy به ارزش 6 میلیون دلار
9. نقاشی جبهه اقیانوس (Ocean Front) اثر بیپِل به ارزش 6 میلیون دلار
10. کریپتوپانک شماره 5217 به قیمت 5.59 میلیون دلار

 

پیشنهاد مطالعه: گران‌ترین و محبوب‌ترین ترندهای بازار NFT

ویژگی‌های برجسته فناوری NFT

ویژگی‌ها و ماهیت ذاتی فناوری NFT یک پلتفرم عالی را برای فهرست کردن، مبادله و نگه‌داری دارایی‌های دیجیتال فراهم کرده است. این فناوری تاکنون گشایش‌ها و تحولاتی را در هنر، سبک زندگی و مُد ایجاد کرده است. شور و شوق فزاینده برای توکن­ NFT به منحصربه‌فرد بودن، ارزش فروش مجدد و دوام آن­ برمی‌گردد.

برخی از ویژگی‌های اصلی

• توکن‌های NFT خریدوفروش می‌شوند اما قابل تعویض با یک‌دیگر نیستند.
• یک نوع از دارایی ناملموس هستند که ارزش خود را از معادلات تقاضا و کم‌یابی به‌دست می‌آورند.
• دارایی‌های توکن­شده‌ای هستند که با تأیید هویت بلاک چین، رمزگشایی و اعتبارسنجی می‌شوند.
• توکن NFT برای آثار هنری و دارایی­ دیجیتال مثل عکس، موسیقی، ویدیو و بسیاری دیگر، حقوق مالکیت غیرقابل‌تغییر و ضددست‌کاری ایجاد می‌کند.
• قابلیت انتساب مشخصات منحصربه‌فرد و تأیید اعتبار، توکن‌های NFT را به یک راه‌حل مناسب برای رسیدگی به مشکل تکثیر و جعل دارایی‌ها و کالاهای باارزش تبدیل می‌کند.
• توکن‌های NFT به نسل‌های بعدی منتقل می‌شوند و وارث در طول زمان از افزایش ارزش پولی توکن خود بهره می‌برد.
• اکوسیستم NFT می‌تواند تولیدکنندگان محتوا، هنرمندان، کسب‌وکارها، افراد و سرمایه‌گذاران را در کنار یک‌دیگر در یک پلتفرم واحد گرد هم آورد.
• قرارداد هوشمند تعبیه‌شده در توکن‌های NFT به سازندگانِ اثر این امکان را می‌دهد تا از طریق مدل‌های کمیسیون و برنامه‌های حق امتیاز از فروش مجدد آن‌ها نیز بهره ببرند.

چه عاملی منجر به هجمه اخیر افراد به NFT شده است؟

فناوری NFT یک رکن جدید در صنعت بلاک چین است. با این پدیده، آمار­های اقتصادی دنیا به‌شدت تحت‌تأثیر قرار گرفته‌اند. رشد اخیر در این حوزه، خیره‌کننده است. در یک نظرسنجی روشن شد که 59 درصد از ساکنین آمریکا باور دارند که فناوری NFT پدیده بعدی خواهد بود. تا اکتبر سال 2021، سرمایه‌گذاران از سراسر جهان، حدود 26.9 میلیارد دلار را به این صنعت وارد کرده‌اند.

دخالت حراجی‌ها، شرکت‌های نمایشگاهی، تهیه‌کنندگان و تولیدکنندگان و بسیاری از ذی‌نفعان دیگر، به سازندگان محتوا و هنرمندان اجازه نمی‌دهد که تمام منافع حاصل از خلاقیت و ویژگی‌های فکری خود را دریافت کنند. بازار NFT می‌تواند این نیروها را تغییر دهد. تغییرات انقلابی فناوری NFT به هنر دیجیتال منحصر نیست و این روند در بسیاری از حوزه‌های دیگر دیده می‌شود.

دلایل صعود و پیشرفت اخیر صنعت NFT چه مواردی هستند؟

پاندمی ویروس کرونا

همه‌گیری ویروس کرونا مشکلات مالی فراوانی در سراسر دنیا ایجاد کرده است. در واکنش به اثرات مخرب همه‌گیری، بسیاری به حوز­ه‌های آنلاین کسب درآمد نقل مکان کردند. برای مثال، بازار NFT که از ظهور خود در سال 2018 توجه عده‌ای محدود را به خود جلب کرده بود، به‌صورت ناگهانی رشد عجیبی را تجربه کرد. با استفاده از تکنولوژی واقعیت مجازی و افزوده (VR and AR)، هنرمندان کارهای فیزیکی خود را به‌عنوان یک اثر هنری دیجیتال در قالب توکن NFT عرضه می‌کنند.

صعود رمز ارزها

در نوامبر سال 2021، قیمت رمز ارزها مثل بیت کوین، اتر و بسیاری دیگر به بیشترین مقدار تمام دوران (ATH) رسید. زمانی که رمز ارزها به لحاظ ارزش بازاری کل از مرز 3 تریلیون دلار عبور کردند، ارزش توکن‌های NFT نیز به موازات آن‌ها افزایش یافت. توکن‌های NFT مانند اثر هنری، موسیقی، آیتم‌های درون بازی و بسیاری کالای دیجیتال دیگر، با رمز ارزها خریدوفروش می‌شوند؛ از این‌رو افزایش ارزش رمز ارزها یک اثر مثبت بر بازار NFT می‌گذارد.

پیشنهاد مطالعه: تحلیل آنچین بازار NFT ها در سال ۲۰۲۱

شیفتگی مردم و آگاهی عمیق‌تر آن‌ها از فناوری NFT

بسیاری شیفته و دل‌باخته فناوری NFT هستند چون یک اتصال و ارتباط خاص را با کار هنری خود احساس می‌کنند. توکن NFT زمانی مفید است که می‌خواهید مالک یک اثر هنری اصیل باشید و اثبات کنید که مال شماست. درواقع فناوری NFT می‌تواند حق مالکیت را به مردم اعطا کند. برای مثال برخی افراد توکن‌های NFT را که به‌صورت دیجیتال توسط هنرمند مورد علاقه‌شان امضا شده­، به دوستان و خانواده خود هدیه می‌دهند. اگر در کل قیمت توکن‌های NFT بیشتر شود، آن هدایا ارزشمند و عالی‌رتبه به‌حساب می‌آیند.

قبل‌تر، مردم، حتی آن‌ها که در زمینه دیجیتال ماهر بودند، آگاهی کمی از پلتفرم‌های موجود، ماهیت چیزی که خریدوفروش می‌کنند، اجزای یک توکن غیرقابل‌تعویض و نحوه کار توکن‌های NFT داشتند. با رشد سطح آگاهی افراد به‌ویژه نسل جدید، صنعت NFT به تازگی با یک رشد شدید مواجه شده است.

پلتفرم‌های خرید متنوع

درحال‌حاضر بازارهای NFT متعدد و متنوعی وجود دارند که هر یک در زمینه خاص خود توکن‌های NFT را به فروش می‌رسانند (OpenSea, Axie marketplace, cryptopunks, Rarible, Nifty Gateway, Mintable و برخی دیگر). این پلتفرم‌ها همچنین از قابلیت صدور توکن­ NFT پشتیبانی می‌کنند و به آن‌ها این امکان را می‌دهند تا کیف پول رمز ارز خود را به آن‌ها متصل کنند.

بازارهای NFT دو گونه هستند: ساده و روان (streamlined) و افزوده (Augmented). مورد اول، محدوده گسترده‌ای از دارایی‌ها را ارائه می‌دهد، یک رویکرد کلی و عام دارد و فروشندگان متنوعی دارد. برای مثال پلتفرم‌های OpenSea و Rarible از این نوع هستند. نوع دوم، بازار افزوده است که خدمات و مبادلات ویژه‌ای را برای یک نوع خاص از توکن‌ها ارائه داده است. آن‌ها کارمزد بالاتری برای تراکنش می‌گیرند. پلتفرم SuperRare و Sorare از این نوع هستند.

پیشنهاد مطالعه: معرفی پرفروش‌ترین بازارهای NFT برای خرید و فروش

تأمین سرمایه برای گالری، کتابخانه، بایگانی، موزه (GLAM)

گالری، کتابخانه، بایگانی و موزه به شکل معمول برای بقا و حفظ خود، به کمک‌هزینه­ دولت یا نهادها، درآمد بلیت‌فروشی و حامیان تبلیغاتی متکی هستند. برخی اوقات، برای تأمین بودجه و سرمایه، آیتم‌های یک موزه در حراج‌های بزرگ به فروش می‌رسند. به‌هرحال، فناوری NFT به این موجودیت‌ها پیشنهاد می‌کند که سرمایه موردنظر خود را بدون فروش اشیای واقعی جذب کنند. آن‌ها می‌توانند مالکیت حقوق دیجیتال و نسخه‌های دیجیتال اشیای واقعی کلکسیون‌های خود را بفروشند. درحال‌حاضر، موزه‌ها آثار و نسخه‌های امضاشده با روش‌های رمزنگاری را در تعداد محدود بااستفاده از توکن‌های NFT می‌فروشند. بعد از پاندمی ویروس کرونا، این صنایع با جمعیت کمتری روبه‌رو بودند و درآمد آن‌ها چیزی حدود 23 درصد کاهش یافته است. در این میان، فناوری NFT پرتوهای امید را به صنایع گالری، موزه، کتابخانه و بایگانی، تابیده است. همین امر منجر به رشد پذیرش NFT در طول این بحران شده است.

پتانسیل صنعت بازی

در طول بحران همه‌گیری کرونا، بسیاری به روش‌های جایگزین درآمد و سرگرمی روی آوردند. همان‌طور که مردم شغل خود را ازدست می‌دادند، افراد برای کسب درآمد، به صنعت بازی آنلاین وارد شدند. چون توکن­ NFT یک دارایی­ دیجیتال است که می‌تواند در بازی‌ها استفاده شود، محبوبیت زیادی به‌دست آوردند. در بازی‌های مبتنی بر توکن NFT، افراد به‌جای کسب امتیاز، سکه و طلای مجازی، توکن می‌گیرند. این توکن‌ها در ازای رمز ارز به بازیکنان دیگر فروخته می‌شوند. رمز ارز سپس به کیف پول شما واریز می‌شود. حتی توسعه‌دهندگان بازی می‌توانند به‌عنوان حق امتیاز، درصدی را از خریدوفروش مجدد آیتم موردنظر دریافت کنند.

متاورس (دنیای برتر)

متاورس (Metaverse) یک محیط مجازی است که به کاربران اجازه می‌دهد همتای دیجیتال خود را بسازند و با کاربران دیگر در یک دنیای مجازی تعامل داشته باشند. توکن‌های NFT یک افزونه ارزشمند به این دنیا هستند زیرا آن­ را واقعی‌تر جلوه می‌دهد. مشارکت‌کنندگان و بازیکنان در یک دنیای برتر می‌توانند از توکن‌های قابل تأیید NFT استفاده کنند تا فعال‌تر و نزدیک به واقعیت، نقش‌آفرینی کنند. فناوری NFT اعتبار و سندیت دارایی‌های مورد استفاده در یک متاورس را تضمین می‌کند. در یک نوع از این دنیا که براساس فناوری بلاک چین آفریده شده باشد، اعتبارسنجی توکن­ NFT کار بسیار ساده‌ای است.

پتانسیل فناوری NFT برای تأیید صحت مالکیت دارایی‌ها در یک متاورس، برای خودِ بازیکنان و کاربران نیز جذاب است. باید درنگ کرد و دید که چگونه فناوری NFT در محیط‌های مجازی متاورس مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پیشنهاد مطالعه: آینده متاورس چه خواهد بود؟ ۱۰ پروژه هیجان‌انگیز متاورس در سال 2022

سادگی ذخیره‌سازی و فروش دارایی‌های دیجیتال

فناوی توکن­ غیرقابل‌تعویض (NFT) با سرعتی روز­افزون به یک روش رایج برای ذخیره‌سازی، مبادله و مستندسازی قراردادها، توافق­نامه‌ها و سند فروش ملک و املاک تبدیل می‌شود. ذخیره‌سازی توکن‌های زمین مجازی روی بلاک چین انجام می‌شود.

بازگشت سرمایه

اغلب توکن‌های NFT در بازارهای NFT خریدوفروش می‌شوند. بسیاری از توکن‌ها ثابت کرده‌اند که یک سرمایه‌گذاری باارزش هستند و بازده پرسودی دارند.

آیا رشد اخیر حجم توکن‌های NFT به بروز یک حباب اشاره دارد؟

عرضه یک اثر هنری دیجیتال یا هر کالای دیجیتال دیگر برای حراج، با استفاده از بلاک چین بدون شک یک اقدام انقلابی است. حالا بسیاری از سرمایه‌گذاران از توکن ­NFT به عنوان شکل دیگری از پوشش ریسک در صحنه‌های مالی استفاده می‌کنند. درواقع بازار NFT یک راه سرمایه‌گذاری دیگر را جدا از املاک، طلا، سهام، صندوق‌ها و رمز ارزها ارائه می‌دهد. به‌هرحال، باوجود رشد فراوان و نوسانات شدید در این حوزه، بد نیست که به نامطلوب‌ترین سناریوها نیز فکر کنیم؛ چه می‌شود اگر صنعت NFT دوامی نداشته باشد؟

زمانی که بحث بر سر خرید یک NFT باشد، یک عامل مهم، ارزش آن برای خریداران است. درواقع بسیار به این بستگی دارد که کالای موردعلاقه شما در نظر خریداران نیز ارزشمند باشد. توکن‌های NFT با سهام بورس یا دیگر ابزارهای مالی تفاوت دارند؛ هیچ‌گونه چارت قیمت استاندارد و یا یک پیشینه رشد تناوبی ندارند. توکن غیرقابل‌تعویض تنها زمانی ارزشمند است که تقاضایی داشته باشد. از این رو، عوامل اقتصادی، تکنیکال و فاندامنتال یک بازار، نقشی ندارند. در برخی سناریوها، اگر احساسات خریداران خاصمانه شود، آنگاه چه بر سر یک دارایی دیجیتال می‌آید که به قیمت میلیون دلاری فروخته شده بود؟ این یک دغدغه جدید در بازار بلاک‌چین است.

به علاوه، اگرچه صنعت NFT در این روزها با افزایش قیمت‌ها روبه‌رو است، اما این روندها پیشینه‌ای ندارند. آن­ها داده‌های تاریخی طولانی ندارند تا پتانسیل‌های سرمایه‌گذاری را پیش‌بینی، تحلیل و صحت‌سنجی کند. بنابراین، حساب‌بازکردن روی ارزش آتی آن‌ها کار پرخطری است. پیش‌بینیِ اینکه فناوری NFT برای مدت طولانی در بازار بلاک چین باقی بماند، پیچیده است.

مادامی که نتیجه آشکار شود و صنعت NFT از یک طفل نوپا به یک موجودیت توسعه‌یافته و کامل تبدیل شود، هر آزمایش یا سرمایه‌گذاری بر NFT و یا معرفی یک محصول کامل در این حوزه، باید محدود به نسخه‌ها و کلکسیون‌های معدود باشد. گذراندن پاسخ شنونده از یک نگاه باریک‌بینانه، همان چیزی است که ذهن ما را از نگرانی بروز حباب به وادی واقعیت می‌برد.

بازار NFT؛ قطعه‌قطعه یا یکپارچه؟

هر دوی معامله‌گران و مشتریان بازار NFT مشغول به ایده‌پردازی درباره این پرسش هستند که آیا موج کنونی در آینده دوام خواهد داشت یا اینکه مانند یک حباب پس از رسیدن به اوج حجم، ناگهان می‌ترکد. یکی از بحث‌های داغ، محدوده کوچک و ناکافی برای فروش توکن­های NFT به‌صورت دیجیتال است. سیاست‌گذاری و ایجاد هنجارها در حوزه NFT که توکن‌ها خارج از دنیای مجازی دارای ارزش باشند، می‌تواند معمای فعلی را تغییر دهد. همچنین یک بحث دیگر بر سر این موضوع آغاز شده که آیا بازارهای NFT می‌توانند به مانند آمازون، استانداردهای صنعت را به‌دست آورند؟

آیا یک یا دو پلتفرم به عنوان پیشگامان بازار عمل می‌کنند یا اینکه صنعت NFT با سلطه چندین بازیگر اصلی به روند خود ادامه می‌دهد؟ توکن­ NFT براساس زیرساخت بلاک‌ چین صادر شده که داده‌های مبادلات­ را در دامنه دسترس عموم قرار می‌دهد. از این رو، برای یک پلتفرم واحد، دست‌یابی به انحصار دشوار است.

پیشنهاد مطالعه: آموزش خرید زمین در متاورس | چگونه در متاورس زمین بخریم؟

چالش‌های صنعت NFT

فناوری NFT در دنیای رمز ارز و بلاک چین درحال شکوفایی است. قابل پیش‌بینی است که با رشد شدید تقاضا، به‌سرعت، یک ردیف از مشکلات و چالش‌ها ظاهر شوند. بنابراین، سروکار داشتن با توکن‌های NFT برای فردی که به سرمایه‌گذاری فکر می‌کند، چندان هم ساده نیست. تاکنون مطالعات فراوانی برای شناسایی ضعف‌ها و کاستی‌های بازار NFT صورت گرفته است. چند زمینه وجود دارد که افراد در آن‌ها با عواقب این کاستی‌ها مواجه می‌شوند:

مسائل محیط­‌‌ زیستی

نیاز مبرم بلاک چین به مصرف انرژی سوال‌هایی را درباره آسیب‌های محیط‌زیستی ناشی از صنعت NFT به‌وجود می‌آورد. البته بخش بزرگی از این مصرف انرژی مربوط به مکانیزم اجماع اثبات کار است. اثبات کار مکانیزمی برای حفظ امنیت و پایداری تراکنش‌های بلاک چین است. روش اثبات کار از فرآیند استخراج رمز ارز استفاده می‌کند و از استخراج‌گران می‌خواهد که با مصرف بالای انرژی، معمای محاسباتی را حل کنند و در ازای آن پاداش بگیرند. درواقع این فرآیند برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و برقراری امنیت شبکه بدون حضور طرف سوم مورد استفاده قرار گرفته است. این الگوریتم مقدار زیادی انرژی مصرف می‌کند که بسیاری از فعالان محیط‌زیستی به آن ایراد گرفته‌اند.

به‌طور متوسط، اثر هر نسخه خاص از یک توکن NFT بر ردپای کربن (carbon footprint) برابر با اثر بنزین یک خودروست که حدود 1000 کیلومتر سفر می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: مقایسه الگوریتم اثبات کار و اثبات سهام: کدامیک بهتر است؟

عدم قطعیت ارزش

توکن‌هایی در جهان وجود دارند که هزاران یا میلیون‌ها دلار ارزش دارند، درحالی‌که هنوز هم نقص­ و راه گریز وجود دارد. همچنین ارزش NFTها نامطمئن است و به علایق خریداران و مالکان بستگی دارد. پرسش این است که یک توکن NFT چقدر می‌ارزد؟ در یک محیط معامله غیرمتمرکز، ارزش یک شی با میل به آن تعیین می­شود. تمایل افراد به کلکسیونی‌ها و هنر دیجیتال و همچنین برداشت‌شان از کم‌یابی، موتور تقاضا را برای محصولات NFT به حرکت وا می‌دارد.

ابهامات قانونی

توکن‌های NFT یک پول مشروع (legal tender) یا دولتی نیستند و با چالش‌های قانون‌گذاری متعددی روبه‌رو هستند. وجود آن‌ها به قابلیت‌شان در مبادله شدن با رمز ارزها بستگی دارد. حتی کشورهای توسعه‌یافته هنوز یک سند مالی که یک چارچوب قانونی را برای توکن‌های NFT ارائه دهد، ندارند. نقش آن‌ها به عنوان یک تابع اقتصادی هنوز ابهام‌آلود است.

امنیت سایبری و نقض حقوق

چون بازار بلاک چین سراسر دیجیتال است، احتمال کلاهبرداری آنلاین و حملات سایبری مثل هک، سرقت ادبی و اسکم بانکی به‌شدت افزایش می‌یابد. این‌ها مواردی هستند که کلاه‌برداران، دارایی‌های دیجیتال را کپی (نسخه‌برداری) می‌کنند و آن‌ها را در پلتفرم‌های مختلف به فروش می‌رسانند. گروه دیگری از کلاه‌برداران از افرادی تشکیل شده که حراج توکن‌های تقلبی را در پلتفرم‌های جعلی با استفاده از روش‌های فیشینگ (phishing) به انجام می‌رسانند.

یک شرکت رمز ارز بزرگ به‌نام Poly Network در آگوست سال 2021 قربانی یک حمله هکری شد که در آن توکن‌هایی به ارزش 600 میلیون دلار سرقت شد. اگرچه فرد سارق بخش بزرگی از توکن‌ها را بازگرداند، اما در حدود 200 میلیون دلار هنوز بدون آن کلید خصوصی که در اختیار هکر بوده، خارج از دسترس هستند. چنین رخداد­ی از نقص‌هایی پرده برمی‌دارد که هنوز پلتفرم‌های خدمات خریدوفروش توکن NFT قدمی برای رفع آن‌ها بر نداشته‌اند.

یک مشکل امنیتی ناراحت‌کننده دیگر، نمایش غلط مالکیت یا جایگزینی با خطای 404 است. درمورد اول، آیتم، به‌‎عنوان یک توکن غیرقابل‌تعویض، مختص بودن خود را به‌شکل معناداری نشان نمی‌دهد. توکن می‌تواند به صورت آنلاین توسط عموم دیده شود. همچنین محل آنلاین یک توکن NFT درواقع یک آدرس دامین (domain address) است. اگر آدرس دامین به هر دلیلی تغییر کند، توکن NFT به خطای 404 بدل می‌شود.

نتایج اصلی

• فناوری NFT در زمینه ذخیره‌سازی و مدیریت دارایی‌های دیجیتال حرف اول را می‌زند.
• پاندمی ویروس کرونا از عوامل اصلی چگونگی رشد روزافزون تقاضای NFT است.
• موج صعودی رمز ارزها یک اثر مثبت قوی بر بازار NFT داشته است.
• هنر دیجیتال از میان بسیاری از دارایی‌های NFT شاخص، سربلند بیرون آمده است.
• صنعت NFT با وجود اینکه مد روز است، می‌تواند یک حباب باشد یا نباشد.
• توکن NFT یک افزونه بسیار مناسب به متاورس است.
• درکنار مزایای متعدد، عیب‌هایی در سرمایه‌گذاری بر این توکن‌ها وجود دارد. مسائلی نظیر ریسک‌های امنیت سایبری، ابهامات قانونی، اثرات محیط‌زیستی و عدم قطعیت ارزش به دلیل عدم استانداردسازی، سایه‌ی خود را بر این چشم‌انداز پهن کرده‌اند.

پیشنهاد مطالعه: گزارشی از بازار رمز ارزها در سال ۲۰۲۱

جمع‌بندی

صنعت NFT که در ابتدا فقط برای شیفتگان تکنولوژی و هواداران رمز ارزها جذاب به‌نظر می‌رسید، حالا پتانسیل تبدیل‌شدن به یک صنعت عمده را از خود نشان می‌دهد. چیزی که در ابتدا به‌عنوان یک مفهوم نارسا شناخته شد، تبدیل به یکی از جریان‌های غالب می‌شود. حالا بازار NFT در مرکز توجه جامعه جهانی رمز ارز قرار گرفته است.

به علاوه، فناوری NFT از یک زیرساخت غیرمتمرکز به‌نام بلاک چین استفاده می‌کند که در عمل کنترل را از تصاحب موجودیت­ متمرکز می­گیرد و به کاربران می‌دهد. در آینده شاید برای بسیاری از کالاهای فیزیکی هم یک توکن NFT مخصوص اختصاص دهیم. نقش‌آفرینی فناوری NFT در مسیر آینده‌ی اقتصاد دیجیتال، صحنه‌ی جالبی برای تماشاکردن است.

این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.

منبع