توکن‌های غیرقابل تعویض یا NFT یکی از انواع فرمت‌های محتوای دیجیتال هستند که مانند سایر فرمت‌ها از داده‌هایی به شکل دودویی یا باینری (Binary) ساخته شده‌اند. در این شیوه هر عدد (شماره) را با دو رقم ۰ و ۱ نشان می‌دهند. این نمایش اعداد را نمایش اعداد در مبنای (پایه) دو نیز می‌نامند. اهمیت این موضوع از آن جهت است که تقریبا تمام آنچه با NFTها در ارتباط است، از قراردادهای هوشمند گرفته تا آدرس صفحه و تصویر NFT دلخواه شما، در نهایت با صفرها و یک‌ها در یک کامپیوتر ذخیره شده‌اند. روش‌های ذخیره‌سازی NFT یکسان نیستند، به‌طوری‌که برخی از دارندگان تنها مالک یک آدرس کیف‌پول یا شناسۀ توکن هستند. با درنظر داشتن محبوبیت این دارایی‌های دیجیتال بهتر است پیش از هرگونه خرید با انواع روش‌های ذخیره‌سازی NFT و سازوکار آن‌ها آشنا شویم.
پیشنهاد مطالعه: امن‌ترین کیف پول های NFT در سال ۲۰۲۲
پیش از هر چیز لازم است نخست به شرح چند مفهوم بنیادی دربارۀ NFTها بپردازیم.
- سرورها (Server): یک سرور در ابتدایی‌ترین شکل خود نوعی دستگاه کامپیوتری است که همۀ ما در زندگی روزمره از آن استفاده می‌کنیم، درست مانند چیزی که شما به‌وسیلۀ آن درحال مطالعۀ این مقاله هستید. وجه تمایز سرورها با کامپیوترهای متداول، در توان پردازشی بسیار زیاد آن‌هاست، به‌طوری که می‌توانند برنامه‌های همزمان متعددی را همزمان اجرا کنند. تمام NFTها در یکی از این سرورها ایجاد و ذخیره شده‌اند.
- سرویس میزبانی وب یا هاستینگ (Hosting): بسیاری از افراد برای اجرای سایت‌ها و برنامه‌های تحت وب خود دارای سرور اختصاصی نبوده و از اشخاص واسطه برای سرویس میزبانی کمک می‌گیرند. هاستینگ به مجموعه‌ای از خدمات ذخیره‌سازی داده بر سرورها اطلاق می‌شود. تمام NFTها در یک هارد دیسک میزبانی و ذخیره شده‌اند.
- فراداده یا مِتادیتا (Metadata): مِتادیتا به داده‌ای که دادۀ دیگری را توصیف کند گفته می‌شود. متادیتاها به سرورها در جستجو، پردازش و ذخیرۀ بهینۀ داده‌ها یاری می‌رسانند. مِتادیتای هر NFT ویژگی‌های آن از قبیل اسم، رنگ، اندازه، قالب و سایر جزئیات بصری را توصیف می‌کند.
- هش (Hash): هش به نوعی تابع رمزنگاری‌شده گفته می‌شود که با دریافت یک ورودی می‌تواند خروجی پیوسته و یکسانی تولید کند. هش می‌تواند حجم عظیمی از اطلاعات را به‌طور موثق و موثر کدگذاری نماید. یک تابع هش توانایی ذخیره‌سازی NFT و مِتادیتای آن را دارد.
- قرارداد هوشمند (Smart Contract): قرارداد هوشمند به دستورالعمل‌های کدگذاری‌شدۀ بستر بلاک‌چین‌ها گفته می‌شود. این قراردادها اجزای اصلی سازندۀ اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) و اکثر NFTها بوده و قوانین مربوط به مینت و تبادل آن‌ها را در بر می‌گیرند.
روش‌های ذخیره‌سازی NFT: مقایسه ذخیره‌سازی آن‌چین و آف‌چین
در ذخیره‌سازی آن‌چین یک NFT و تمام تصاویر و مِتادیتای آن بر یکی از بلاک‌چین‌ها مستقر خواهد شد. اما درمقابل در روش آف‌چین برخی از قسمت‌ها یا تمام اطلاعات مربوط به یک NFT در محلی خارج از بلاک‌چین ذخیره می‌گردد.
روش آن‌چین گزینۀ مطلوب‌تری است، زیرا به کاربران امکان بررسی تمام جوانب NFTها را خواهد داد. بااین‌حال تعداد معدودی از NFTها به استفاده از این روش علاقه دارند.
مجموعۀ Autoglyphs، محصول استودیوی Larva Labs، یکی از انواع این NFTها است. دلیل استفاده از این روش ساده است؛ تصاویر JPEG، به ویژه هنگامی که در مجموعه‌های صدتایی یا هزارتایی باشند، داده‌های عظیمی را در بر می‌گیرند.
بنابراین اغلب پروژه‌های NFT ترجیح می‌دهند تا تصاویر اصلی (با اندازۀ بزرگ) را به‌صورت آف‌چین ذخیره کنند. بسیاری از پروژه‌های محبوب مانند کریپتوپانک (CryptoPunks) و میمون‌های کسل (Bored Ape) این روش را برگزیده‌اند.
روش‌های ذخیره‌سازی NFT: مقایسه هاستینگ متمرکز و غیرمتمرکز
در روش آف‌چین قرارداد هوشمند هر مجموعه NFT دارای اطلاعاتی دربارۀ محل اصلی ذخیرۀ عکس‌های JPEG است. در اغلب این موارد تصویرNFT و مِتادیتای آن در یک فایل هش نگهداری می‌شوند. این فایل هش مسیر ارائه‌دهندۀ هاستینگ متمرکز یا غیرمتمرکز را نشان خواهد داد.
آمازون و گوگل برخی از نمونه‌های هاستینگ متمرکز هستند. این سرویس‌دهنده‌ها دارایی سرورهایی هستند که کدهای باینری (صفر و یک) سازندۀ NFTها را ذخیره می‌کنند.
ریسک استفاده از روش هاستینگ متمرکز در این است که شرکت‌های ارائه‌دهندۀ سرور ممکن است خدمات خود را متوقف کرده و مالکیت NFT از بین برود. مالک NFT در چنین مواقعی تنها یک هش کدگذاری‌شده و ساده دراختیار خواهد داشت که بر بستر قراردادی هوشمند ذخیره شده است.
ریسک مذکور دلیل استفادۀ بیشتر پروژه‌های NFT از راهکارهای هاستینگ غیرمتمرکز است. متداول‌ترین راهکار حال حاضر میزبانی داده‌های NFT بر سیستم پرونده بین سیاره‌ای یا IPFS است. IPFS یک پروتکل و شبکه همتا-به-همتا برای ذخیره و به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها در یک سیستم فایلِ توزیع‌شده است. استفاده از نودهای چندگانه برای ذخیرۀ فایل‌ها مانع از آسیب‌پذیری آن‌ها در برابر مشکلات سرورها خواهد شد.
با آنکه ذخیره‌سازی NFTها بر IPFS راهکار آن‌چین محسوب نمی‌شود، اما فناوری IPFS در برابر کنترل توسط یک نهاد متمرکز مقاوم بوده و گزینۀ امنی به شمار می‌آید.
پیشنهاد مطالعه: راهنمای سرمایه‌گذاری در NFTها + بهترین پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری
جمع‌بندی
توکن‌های NFT بر بلاک‌چین‌ها ذخیره می‌شوند و قرارداد هوشمند موقعیت آن را پس از خریداری و انتقال به کیف‌پول رمز ارز مشخص می‌کند. محتوای این قراردادهای هوشمند معمولا به کمک راهکارهای اشتراک فایل، در اینترنت یا یکی از شبکه‌های بلاک‌چین ذخیره خواهد شد. با توجه به برتری‌ها و محدودیت‌های هر یک از روش‌های آن‌چین و آف‌چین در بین روش‌های ذخیره‌سازی NFT بهتر است براساس نیاز خود برای ذخیره‌سازی NFT از آن‌ها استفاده کنید.
این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.
