همان‌گونه که می‌دانیم سهم اعظم بازار پرهیجان توکن‌های غیرقابل‌تعویض یا همان NFT ها به بلاکچین اتریوم تعلق دارد. این بازار به‌قدری پررونق است که تنها در سه‌‌ماهه‌ی سوم سال ۲۰۲۱ حجم تراکنشی بالغ بر ۱۰.۶۷ میلیارد دلار داشته است. بعد از اتریوم، سایر بلاک‌چین‌ها مانند سولانا (Solana)، پالیگان (Polygon) و Flow نیز به‌عنوان گزینه‌های دیگری در دنیای ان‌اف‌تی ظهور کردند؛ اما سهم بیتکوین از NFTها چیست؟ شما هم ممکن است با خود فکر کنید مگر چنین چیزی ممکن است؟ بیتکوین حتی از قراردادهای هوشمند بی‌بهره است، پس چگونه می‌تواند نودهای لازم برای اجرای کدهای NFT، پروتکل‌های امورمالی غیرمتمرکز یا DeFi و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را به‌شکل بومی اجرا کند؟ استکس (Stacks) این محدودیت‌ها را رفع می‌کند.
Stacks نوعی بلاکچین است که توانایی اجرای قراردادهای هوشمند و جمع‌آوری تراکنش‌های آن، و درنهایت تسویه‌ی آنها بر بلاکچین بیتکوین را دارد. بلاکچین لایه-۱ استکس رویکردی مشابه با راهکارهای مقیاس‌پذیری لایه-۲ اتریوم داشته و به‌قول توسعه‌دهنده‌ی آن «لایه-۱.۵» است.
پیشنهاد مطالعه: اتریوم ۲.۰ چیست؟ (Ethereum 2.0) تاریخ عرضه اتریوم ۲
همان‌گونه که استکس قادر است پروتکل‌های دیفای بیتکوین را بر بلاکچین اتریوم اجرا کند، از توانایی این نیز برخوردار است تا به‌لطف امنیت و نقدینگی بالای شبکه‌ی بیتکوین، وجود ان‌اف‌تی‌ها را روی بلاکچین آن محقق کند. بسیاری از عملیات محاسباتی استکس در خارج از شبکه‌ی اصلی بیتکوین انجام می‌گیرد؛ درنتیجه تراکنش‌های کاربران سریع‌تر، ارزان‌تر و بهینه‌تر اجرا خواهند شد.
درحقیقت باآنکه طرح ان‌اف‌تی بیتکوین چندان هم نوین نیست، اما باید دانست که بهره‌وری آن ایده‌ای نوپا بوده و بازار آن دستخوش تغییرات و بلوغ چشم‌گیری شده است. در سال‌هایی که هنوز اسمی از NFTها به‌گوش نرسیده بود، دارایی‌های دیجیتالی به‌وسیله‌ی پروتکل Counterparty بر بلاکچین بیتکوین توکنیزه می‌شدند.
با پیدایش اتریوم مجموعه‌های کلکسیونی مانند Rare Pepes به بلاکچین آن انتقال یافته و در تراکنش‌های جدیدتر مورداستفاده قرار گرفتند. درنتیجه توکن «One Rare Pepe» موفق شد به قیمت ۶۸۷هزار دلار به‌فروش رفته و حتی گفته می‌شود Snoop Dogg، خواننده‌ی معروف رپ نیز چندین عدد از آنها را دراختیار دارد.
کلکسیون‌های NFT درحالی توسط استکس عرضه می‌گردند که تقاضای بالایی برای این توکن‌های غیرقابل‌تعویض و جایگزین‌های کم‌هزینه‌تری نسبت به اتریوم درمیان کاربران رمزنگاری وجود دارد. Brittany Laughlin، مدیراجرایی بنیاد Stacks، در مصاحبه‌ی خود از وجود یک روند صعودی برای NFTها خبر داد و اظهار داشت که سازندگان این توکن‌ها از ان‌اف‌تی‌ها روی بلاکچین بیتکوین استقبال زیادی کرده‌اند.
شاید کسب درآمد از ان اف تی روی بیتکوین پدیده‌ای نوظهور باشد، اما با مزایایی نیز همراه است. بیتکوین برترین رمز ارز از لحاظ ارزش بازار است و اغلب طرفداران دوآتشه‌ی آن ماکسیمالیست‌های متعصبی هستند که تاحد امکان از سایر رمز ارزها و شبکه‌های وابسته به آنها اجتناب می‌کنند. به‌کمک مقایس‌پذیری استکس عرضه‌ی ان‌اف‌تی روی بلاکچین بیتکوین قادر است در این بازار پرازدحام توجه کاربران را به‌خود جلب کند.
پیشنهاد تماشا: ویدیوی آموزش گام به گام ساخت توکن NFT
مجموعه‌ی کوچکی از NFTهای استکس
درحال حاضر ان‌اف‌تی‌های موجود در Stacks از تنوع محدودی برخوردارند. براساس داشبرد این بلاکچین که شمار بسیاری از این پروژه‌ها را فهرست کرده است، پرطرفدارترین مجموعه‌های NFT تراکنش‌شده در بازه‌ی ۲۴ ساعته «Bitcoin Birds» با حجم معاملاتی ۱۶۶۵۱ STX یا ۲۳۱۰۰هزار دلار است.
این رقم ناچیزی دربرابر ۲۱.۳ میلیون دلار NFT موجود در بازی Axie Infinity یا حجم معاملاتی ۳.۸ میلیون دلاری پروژه‌ی نوظهور CrypToadz بر بلاکچین اتریوم است. باآنکه سلطه‌ی وسیع اتریوم بر فضای ان‌اف‌تی بر کسی پوشیده نیست، اما رشد اخیر سولانا در این زمینه خبر از ظرفیت‌های موجود برای پلتفرم‌های رقیب می‌دهد.
طبق گزارش خبرگزاری محلی Oregon’s Roseburg Tracker یکی از پروژه‌های ان‌اف‌تی بیتکوین موجود بر Stacks که «Bitcoin Birds» نام دارد در فرآیند مینت و ضرب، موفق به کسب درآمد ۸۰۰۰ دلاری شده است. برای درک بهتر این موضوع می‌توان به ذکر ارزان‌ترین ان‌اف‌تی Bitcoin Bird در بازار StacksArt بسنده کرد که تقریبا ۸۰۰ STX یا ۱۱۰۰ دلار قیمت‌گذاری شده است.
Abraham Finlay، خالق این مجموعه NFT بیتکوین، در مصاحبه‌ای گفت:
«خانواده‌‌ی من خیلی زود با بیتکوین آشنا شده و پدرم مدت زیادی است که پروژه‌ی Stacks را دنبال می‌کند. من می‌خواهم یک هولدر بلندمدت بیت‌کوین‌های خود باشم و معتقدم حضور NFTها بر شبکه‌ی این رمز ارز بسیار هیجان‌انگیز است.»
بلاکچین Stacks همچنین دارای یک نسخه‌ی بومی و کوچکتر مجموعه NFT بسیار محبوب اتریوم یعنی کریپتوپانک است که StacksPunks نام‌گذاری شده است. داشتن نسخه‌های مشابه کریپتوپانک همچون آداب و رسومی خاص است که بلاک‌چین‌های رقیب در بدو ورود لازم به رعایت آن هستند؛ بااین‌حال این فرآیند از لحاظ قانونی محدودیت‌هایی را نیز به‌دنبال دارد. برای مثال بازار مشهور OpenSea پس از دریافت اخطاریه‌ی قانون کپی‌رایت هزاره دیجیتال ازجانب سازندگان کریپتوپانک، به‌طور موقت اقدام به حذف ان‌اف‌تی‌های PolygonPunks از پلتفرم خود کرد.
پیشنهاد مطالعه: کریپتو پانک چیست؟ پشت پردهٔ سرمایه‌گذاری در کریپتو پانکس (Cryptopunks)
علی‌رغم نگرانی‌های قانونی، کلکسیون StacksPunks تا به‌امروز توانسته است از فروش نمونه‌های ارزان‌تر کریپتوپانک به علاقه‌مندان، حجم معاملاتی بالغ بر ۲.۹ میلیون دلار داشته باشد. درحالی‌که ارزان‌ترین NFT کریپتوپانک قیمتی معادل با ۱۱۵ اتریوم یا ۴۱۵هزار دلار دارد، کمترین قیمت StacksPunk برابر با ۶۰ STX یا ۸۲ دلار است.
Boomboxes نام پروژه‌ی دیگری است که NFTها را مانند پاداش استیکینگ در مزرعه بازده دیفای مدیریت می‌کند؛ به بیان ساده‌تر کاربران با قفل‌کردن یا استیکینگ توکن‌های STX خود در شبکه، پاداش‌هایی به‌صورت NFT دریافت خواهند نمود. همزمان با خواندن این مقاله ارزش دارایی‌های قفل‌شده در پروژه‌ی Boomboxes بیش از ۱ میلیون دلار است.
Satoshibles یک مجموعه از NFTهای Stacks است که گفته شده در آینده‌ای نزدیک بر بلاکچین این شبکه عرضه می‌گردد. باوجود حضور این ان‌اف‌تی‌ها بر شبکه‌ی اتریوم، عنوان آنها از نام مستعار خالق بیتکوین یعنی ساتوشی ناکاموتو الهام گرفته شده است. Brian Laughlan، توسعه‌دهنده‌ی بنیاد استکس، مشغول طراحی پُلی برای انتقال این توکن‌های غیرقابل‌تعویض بین دو شبکه‌ی مذکور است. داده‌های منتشرشده از بازار معتبر OpenSea حاکی از آن است که پس از اعلام طرح ایجاد این پُل در ۱۷ سپتامبر، حجم معاملاتی و میانگین قیمت هر توکن NFT موجود در Satoshibles دچار افزایش شده است.
وی در مصاحبه‌ای که اخیرا انجام داده مدعی شد:
«بسیاری از کاربران و مالکان، علاقه‌مندی خود را برای استفاده و ذخیره‌ی این ان‌اف‌تی‌ها بر بلاکچین بیتکوین ابراز کرده‌اند. باتوجه به اینکه جامعه‌ی کاربری بیتکوین افرادی متعصب هستند، لذا برای استفاده از بلاکچین اتریوم و خرید NFTهای موردنظرشان با تردید روبرو خواهند شد. به عقیده‌ی من توسعه‌ی ان‌اف‌تی روی بلاکچین بیتکوین، ادای احترام به میراث ارزشمند ساتوشی است.»
درحال‌حاضر باتوجه به اینکه بازار NFTها از تلاطم بالایی برخوردار است و حضور کاربران در این بخش از فناوری بلاکچین با رفتارهای هیجانی همراه است، لذا باید درنظر داشت که ریسک قابل‌توجهی متوجه خریداران خواهد شد.
این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.
