پلتفرم پنکیک سواپ (PancakeSwap) یکی دیگر از پروتکل‌های دیفای با پس‌زمینه‌ی غذا و خوراکی است که به نوعی مشابه با پلتفرم سوشی‌سواپ دربلاک چین اتریوم است. البته این پلتفرمِ مبتنی بر بلاک چین بایننس (BSC) ویژگی‌های مخصوص به خود را دارد. به عنوان یک پلتفرم که در هر 24 ساعت، معاملاتی با حجمی بیش از 100میلیون دلار را ثبت می‌کند، بدون شک یکی از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز حال حاضر به حساب می‌آید.
صرافی پنکیک سواپ در ماه‌های اخیر به‌عنوان محبوب‌ترین صرافی غیرمتمرکز بلاک چین بایننس (BSC) شناخته شده که نقدینگی بالا، مجموعه ویژگی‌های متنوع و پایگاه کاربر وسیع، از دلایل اصلی آن هستند. این پلتفرم حتی سایه خود را بر صرافی غیرمتمرکز بایننس (Binance DEX) انداخته که این امر به معنای یک رشد و پذیرش فراتر از تصور است.
اما چه چیزی صرافی پنکیک سواپ را تا این اندازه خاص کرده است؟!
پیشنهاد مطالعه: معرفی بهترین اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز یا D’apps
پنکیک سواپ چیست؟ (PancakeSwap)
پلتفرم پنکیک سواپ یک صرافی غیرمتمرکز برای مبادله توکن‌های BEP-20 است. پلتفرم به‌گونه‌ای طراحی شده تا به کاربران اجازه دهد بدون اتکا به خدمات متمرکز و یا از دست دادن کنترل کامل بر کلید خصوصی دارایی‌های خود، با امنیت بالایی دامنه وسیعی از توکن‌های BEP-20 را با رمز ارز BNB معامله کنند. تمام معاملات در آن به‌صورت خودکار و غیرمتمرکز از طریق قرارداد هوشمند انجام می‌شود. قراردادهای هوشمند، ریسک نکول طرف مقابل (counterparty risk) و ریسک طرف سوم (third-party risk) را از بین می‌برند.
پیشنهاد مطالعه: صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟ + معرفی بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز
اگرچه تیم اصلی پروژه پنکیک سواپ ناشناخته است، اما چندین مرتبه توسط شرکت‌های برجسته امنیت بلاک چین، مثل Certik و Slowmist مورد بازبینی و بازرسی قرار گرفته است. این پلتفرم، متن‌باز است چراکه کد (دستور) وب‌سایت و قرارداد هوشمند آن در دسترس عموم قرار دارد. به‌نظر می‌رسد که تیم اصلی آن را دو مدیر مشترک (Hops و Thumper) و تعدادی مهندس تشکیل می‌دهند. این پروژه توسط خزانه پنکیک سواپ تأمین مالی می‌شود که 15درصد از تمام کارمزد تراکنش‌ها را دریافت می‌کند. دارایی‌های موجود در خزانه می‌توانند برای مقاصدی مثل تعمیر و نگهداری پلتفرم استفاده شوند.
از زمانی که این صرافی راه‌اندازی شد (سپتامبر 2020)، نه‌تنها به لحاظ تعداد کاربران و نقدینگی دارایی‌های موجود، بلکه در تنوع ویژگی‌های ارائه‌شده نیز رشد چشم‌گیری داشته است. حالا دیگر می‌توان پروژه پنکیک سواپ را یک اکوسیستم کامل از ابزارهای دیفای دانست که همه‌ی آن‌ها حول توکن ابزاریِ بومی پلتفرم، یعنی رمز ارز کیک (CAKE)، ساخته شده‌اند.
اگر با پروتکل‌های یونی سواپ و سوشی سواپ در شبکه اتریوم آشنایی دارید، در فهم ایده پنکیک‌سواپ نیز مشکلی نخواهید داشت؛ آن‌ها به لحاظ طراحی مرکزی، تفاوتی ندارند.
پیشنهاد مطالعه: آموزش کار با صرافی یونی سواپ (Uniswap) + ویدیو
صرافی پنکیک سواپ چگونه کار می‌کند؟
صرافی پنکیک سواپ با مدل بازارگردان خودکار (AMM) کار می‌کند. این یعنی کاربران بدون وجود دفتر سفارش و انواع سفارش (سفارش بازار، محدود و توقف) به معامله می‌پردازند و به‌جای اینکه با یکدیگر نظیر شوند، درمقابل یک استخر به معامله می‌پردازند. در شبکه اتریوم نیز چندین پروتکل بازارگردان خودکار وجود دارد که معروف‌ترین آن‌ها یونی سواپ (Uniswap) است.
پیشنهاد مطالعه: مقایسه صرافی‌های یونی سواپ و پنکیک سواپ
بازارگردان خودکار نوعی از پروتکل صرافی غیرمتمرکز (DEX) است که به‌جای استفاده از یک دفتر سفارش، قیمت دارایی‌ها در آن براساس یک الگوریتم قیمت‌گذاری تعیین می‌شود. درواقع کاربر برای انجام معامله، به طرف مقابلی نیاز ندارد؛ به‌جای آن با یک قرارداد هوشمند تعامل دارد که برای او بازار را می‌سازد. آن‌ها با انجام معاملات خود تعادل بین دو رمز ارز را در استخرهای نقدینگی برهم می‌زنند. با تغییر نسبت دو رمز ارز، ارزش نسبی آن‌ها تغییر می‌کند و قیمت مشخص می‌شود.
نقدینگی لازم توسط کاربران تأمین می‌شود. آن‌ها ارزش برابری از دو رمز ارز یک استخر (برای مثال استخر BNB/USDC) را اضافه می‌کنند تا نقدینگی موجود را در آن افزایش دهند. تأمین‌کنندگان به نشانه‌ی سهم خود از نقدینگی استخر، توکن‌هایی را دریافت می‌کنند. برای برداشت کسر خود از نقدینگی استخر، نیاز است که این توکن‌ها را بازگردانند. آن‌ها در ازای مشارکت در نقدینگی هر استخر، درصدی از هزینه کارمزد آن را نیز به عنوان پاداش دریافت می‌کنند.
هزینه تراکنش ثابت و برابر با 0.25درصد از حجم معاملات استخر است. اغلب این مقدار بین تأمین‌کنندگان نقدینگی توزیع می‌شود. این درحالی‌ست که در پروتکل یونی‌سواپ این مقدار معادل با 0.3درصد از حجم معاملات استخر است.
برای افزودن نقدینگی در پلتفرم پنکیک‌سواپ، نیاز است آن را به یک کیف پول Web3 مثل متامسک، TrustWallet یا walletConnect متصل کنید. کیف پول‌ها درصورت پیکربندی مناسب برای پشتیبانی از بلاک چین بایننس (BSC)، برای تعامل با قراردادهای هوشمند پلتفرم پنکیک‌سواپ، از طریق یک رابط کاربری گویا و شفاف مورد استفاده قرار می‌گیرند. اینجا می‌توانید با نحوه‌ی متصل کردن کیف پول متامسک به بلاک چین BSC آشنا شوید.
توکن کیک (CAKE) چیست؟
رمز ارز CAKE یک توکن ابزاری بومی در صرافی پنکیک سواپ است که در زمینه‌های مختلفی به‌کار می‌رود. توکن‌های CAKE را می‌توان در مزارع زراعت بازده و یا استخرهای استیک Syrup بدست آورد، در قرعه‌کشی (Lottery) پنکیک سواپ برنده شد و یا در یک صرافی خریداری کرد. سپس می‌توان از آن در موارد زیر استفاده کرد:
- استیک کردن در استخرهای Syrup
- استفاده از آن در زراعت بازده برای بدست آوردن توکن‌های CAKE بیشتر
- خرید بلیط قرعه‌کشی در لاتاری پنکیک سواپ
- ساختن پروفایل پنکیک و تولید توکن غیرقابل تعویض (NFT)
- رأی‌دهی در طرح‌های پیشنهادی مربوط به پروتکل پنکیک سواپ
وجه تمایز صرافی پنکیک سواپ چیست؟
پلتفرم پنکیک سواپ که بر روی بلاک چین بایننس ساخته شده، برخی ویژگی‌های منحصربه‌فرد را در خود نشان داده است. برای مثال کارمزد تراکنش پایین و زمان تأیید بسیار کوتاه (کاهش لغزش قیمتی)، هزینه‌های معاملات را به‌شدت کاهش داده است. همچنین به دلیل سرعت بالای بلاک چین BSC، احتمال حمله‌های front-running کاهش می‌یابد. این موضوع درمقایسه با برخی نمونه‌های دیگر در بلاک چین‌هایی با زمان تولید بلاک بالا، یک مزیت امنیتی برای صرافی پنکیک سواپ به‌حساب می‌آید.
جدا از این، برخی ویژگی‌های جانبی مثل استیک کردن، زراعت بازده، بازار پیش‌بینی و لاتاری در این پلتفرم فراهم شده که بسیاری از آن‌ها برای دارندگان توکن CAKE نیز سودمند هستند. در ادامه به معرفی اجمالی برخی از آن‌ها می‌پردازیم.
مزرعه بازده (Yield Farm)
کاربران می‌توانند با استیک کردن توکن‌های دریافتی در ازای تأمین نقدینگی (LP tokens)، یک بازده مازاد را کسب کنند. آن‌ها در مزرعه‌های بازده مشارکت می‌کنند و توکن‌های CAKE را به عنوان پاداش دریافت می‌کنند. این علاوه بر پاداش تأمین نقدینگی است که از محل هزینه تراکنش به‌دست می‌آید.
نرخ بهره سالانه (APY) برای مزارع مختلف متغیر است، اما در برخی موارد تا چندصد درصد هم می‌رسد. البته کاربران باید زیان ناپایدار ناشی از تأمین نقدینگی را در سود کلی خود جای دهند. تأمین نقدینگی در استخرهای بازارگردان خودکار دارای ریسک زیان ناپایدار است. زیان ناپایدار زمانی بروز می‌کند که با افزایش قیمت یک توکن، نسبت موجود از آن دو در یک استخر تغییر کند.
پیشنهاد مطالعه: منظور از yield farming در دیفای چیست؟ معرفی مهمترین پروتکل‌ها
استخرهای Syrup
کسب سود به همین‌جا ختم نمی‌شود و شما می‌توانید توکن‌های CAKE به‌دست آمده را در استخرهای Syrup استیک کنید. استخر syrup همان قابلیت‌های ابتدایی استیک کردن در پلتفرم پنکیک‌سواپ است. از طریق آن‌ها، کاربران می‌توانند توکن‌های CAKE را استیک کنند و پاداش آن را با توکن‌های CAKE یا توکن‌های BEP-20 دیگر دریافت کنند.
مشابه با زراعت بازده، پاداش استیک نیز در استخرهای مختلف متغیر است. کاربران بهتر است قبل از تصمیم‌گیری، تغییر ارزش دارایی موردنظر خود برای استیک کردن را در نظر داشته باشند.
عرضه اولیه مزرعه (Initial Farm Offering)
این یک راه برای رساندن توکن پروژه‌ها قبل از راه‌اندازی به‌دست کاربران است که با استفاده از قابلیت زراعت بازده این کار را انجام می‌دهد. کاربران، توکن‌های تأمین نقدینگیِ (LP Tokens) خود را با توکن‌های جدید مبادله می‌کنند. به‌عنوان بخشی از این فرآیند، نصف این نقدینگی (نیمه‌ی توکن CAKE) سوزانده می‌شود. این دومین مکانیزم ضدتورمی برای توکن‌های CAKE به‌شمار می‌رود.
پروژه‌های Ditto، Soteria و Hot Cross برخی از آن‌هایی هستند که با استفاده از این روش راه‌اندازی شده‌اند.
Lottery v2
یک ویژگی جالب پلتفرم پنکیک سواپ در بین صرافی‌های غیرمتمرکز، ارائه ویژگی قرعه‌کشی است. کاربران بلیط قرعه‌کشی می‌خرند تا شانس خود را برای بردن توکن‌های CAKE آزمایش کنند.
قیمت یک بلیط قرعه‌کشی 5 دلار است که درصورت خرید 100 بلیط به‌طور هم‌زمان، 4.95درصد تخفیف نیز محاسبه می‌شود.
بازار پیش‌بینی
بازار پیش‌بینی پنکیک سواپ جایی است که کاربران در آن تغییرات قیمت رمز ارز بایننس کوین (BNB) را در یک بازه زمانی 5 دقیقهای پیش‌بینی می‌کنند. وجوه شرکت‌کنندگان در یک استخر جایزه جمع می‌شود و بین افرادی که روند قیمت را به‌درستی پیش‌بینی کرده‌اند، تقسیم می‌شود.
کلکسیونی‌های NFT
در فوریه سال 2021، پلتفرم پنکیک سواپ از ویژگی تازه به‌نام پروفایل‌های NFT رونمایی کرد. کاربران می‌توانند یک عکس پروفایل NFT را پس از خریدن یکی از توکن‌های غیرقابل تعویض Bunny برای حساب خود انتخاب کنند. افرادی که حساب کاربری تکمیل‌شده دارند می‌توانند به یک تیم ملحق شوند و در رویدادهای گروهی مشارکت کرده تا پادش و جایزه به‌دست آورند.
پیشنهاد مطالعه: تحلیل آنچین بازار NFT ها در سال ۲۰۲۱
حکم‌رانی جامعه در اکوسیستم پنکیک سواپ
این پلتفرم تا حدودی توسط جامعه خود اداره می‌شود. به عبارت دیگر، دارندگان توکن CAKE با استفاده از پورتال رأی‌دهیِ پنکیک سواپ می‌توانند به طرح‌های پیشنهادی رأی دهند. برخی از این طرح‌ها توسط تیم هسته پلتفرم و برخی دیگر از سوی جامعه پنکیک‌سواپ مطرح می‌شوند.
به‌روزرسانی‌های پنکیک سواپ
از زمان راه‌اندازی این پلتفرم در سال 2020 چندین به‌روزرسانی در آن انجام شده است که در هر یک، محصولات و ویژگی‌های جدید اضافه شده است. پلتفرم پنکیک سواپ در ماه آوریل 2021 به نسخه‌ی V2 ارتقا یافت. با این تغییر، به توسعه‌دهندگان آزادی عمل بیشتری برای بهبود کارکردهای آتی شبکه داده شد. همچنین کارمزد تراکنش از 2.0درصد به 0.25 درصد افزایش یافت که این 0.05درصد برای خرید توکن بومی CAKE قبل از سوزاندن آن برای پیاده‌سازی یک مکانیزم ضدتورمی برای این رمز ارز کنار گذاشته می‌شود.
افراد تصمیم‌گیرنده برای این پروژه در حال حاضر نقشه راه روشنی را برای این پلتفرم ارائه نکرده‌اند؛ البته یک فهرست عمومی از اقدامات لازم بدون ذکر تاریخ وجود دارد. افزودن محصولات استیک کردن با دوره مشخص، ویژگی‌های وام‌دهی و قرض‌گیری و امکانات کسب توکن غیرقابل تعویض در ازای انجام برخی فعالیت‌ها و گرفتن امتیاز، برخی از موارد موجود در این لیست هستند.
این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.
