تفاوت کیف پول حضانتی و غیرحضانتی چیست؟
تا به حال فکر کرده‌اید که رمز ارزهای شما در چه جایی ذخیره شده‌اند؟ انواع مختلفی از کیف‌پول ارز دیجیتال وجود دارند که سرمایه‌گذاران می‌توانند از آن‌ها برای ذخیره‌سازی رمز ارز استفاده کنند. به‌هرحال هر کیف‌پول دیجیتال در دو دسته کیف پول حضانتی و غیرحضانتی جای می‌گیرند.
سرویس کیف‌پول بایننس یا کیف‌پول صرافی کوین‌بیس کیف پول حضانتی هستند. آن‌ها کلید خصوصی ارزهای دیجیتال شما را در اختیار دارند و دارایی‌هایتان را به امانت نگه داشته‌اند. برعکس اگر از یک کیف‌پول غیرحضانتی مثل متامسک یا کیف‌پول‌های نرم‌افزاری مثل اکسودوس، اتمیک ولت و تراست ولت استفاده کنید خودتان به‌تنهایی دارای کنترل کامل بر دارایی‌ها هستید.
کیف‌پول رمز ارز چگونه کار می‌کند؟
کیف‌پول رمز ارز به افراد اجازه می‌دهد با یک شبکه بلاک‌چین تعامل داشته باشند. در این میان، ارسال و دریافت رمز ارز و دسترسی به اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز عمده‌ی کاربرد یک کیف‌پول است.
به لحاظ فنی، کیف پول ارز دیجیتال در واقع توکن‌ها و دارایی‌های دیجیتال شما را در خود ذخیره نکرده است؛ برعکس اطلاعاتی را تولید می‌کند که برای دسترسی به رمز ارزها و استفاده از آن‌ها نیاز است. به‌هرحال، بسیاری از کاربرانِ دنیای کریپتو واژه‌ی «ذخیره‌سازی» را به کار می‌برند چون فهم موضوع را برای افراد تازه‌وارد آسان‌تر می‌کند. ما نیز در این مقاله به دفعات از این واژه استفاده کرده‌ایم.
در بین تمام ویژگی‌های دیگر، هر کیف‌پول رمز ارز دو عنصر اساسی دارد؛ یک کلید عمومی و یک کلید خصوصی.
اگر دیگران بخواهند برای شما رمز ارز بفرستند، می‌توانند با ارسال تراکنش به یکی از آدرس‌های تولید‌شده توسط کلید عمومی کیف‌پولتان به هدف خود دست یابند. همان‌طور که از نام آن پیداست، کلید عمومیِ کیف‌پول را می‌توانید با عموم افراد به اشتراک بگذارید.
اما با کلید خصوصیِ کیف‌پول شما باید به‌چشم یک رمزعبور فوق محرمانه برخورد شود. کلید خصوصی درواقع تراکنش‌ها را امضای دیجیتال می‌کند و دسترسی به رمز ارزها را ممکن می‌سازد. تا آنجا که این کلید خصوصی در امنیت کامل باشد، می‌توانید از هر دستگاهی به رمز ارزهای خود دسترسی یابید.
درحالی‌که رمز ارزها، مثل بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، ماهیت دیجیتال دارند، کیف‌پول رمز ارز شکل‌های مختلفی دارد. کلیدهای خصوصی و عمومی می‌توانند بر روی کاغذ چاپ شوند، از طریق نرم‌افزار دسکتاپ، موبایل یا افزونه مرورگر قابل دسترس باشند یا این‌که در یک کیف‌پول سخت‌افزاری ذخیره‌سازی شوند. برخی از کیف‌پول‌ها همچنین از نگهداری و انتقال توکن‌های NFT پشتیبانی می‌کنند. توکن‌های NFT همان توکن‌های غیرقابل‌تعویض هستند که با استفاده از قراردادهای هوشمند بر روی یک بلاک‌چین مینت می‌شوند.
پیشنهاد مطالعه: امن‌ترین کیف‌پول های NFT در سال ۲۰۲۲
به هر حال، صرف نظر از نوع کیف‌پول، یک کیف‌پول رمز ارز یا حضانتی است و یا غیرحضانتی؛ پس بهتر است تفاوت آن‌ها را بدانیم.
کیف پول حضانتی رمز ارز چیست؟
کیف پول حضانتی (custodial) همان‌طور که نام آن اشاره دارد، یک پلتفرم طرف سوم (Third-party) است که رمز ارزها و دارایی‌های دیجیتال شما را در امانت خود نگهداری می‌کند. این یعنی یک واسطه به‌جای شما به کلید خصوصی رمز ارزهایتان دسترسی دارد و دارایی‌های شما را نگهداری و مدیریت می‌کند. با استفاده از کیف‌پول حضانتی شما مالک حقیقی رمز ارزهای موجود در آن نیستید و کنترل کامل بر آن‌ها ندارید.
در روزهای آغازین پیدایش بیت کوین، تمام کاربران بانک شخصی خود بودند چون می‌بایست کیف‌پول‌ها و کلیدهای خصوصی را به تنهایی می‌ساختند و مدیریت می‌کردند. این پدیده می‌تواند مزایای بسیاری به همراه آورد، اما می‌تواند برای کاربران کم‌تجربه، چالش‌برانگیز و دردسرساز نیز باشد.
در کیف پول‌های غیرحضانتی همواره این هراس وجود دارد که رمز عبور فراموش شود و کلید خصوصی فاش یا گم شود (یا دستگاه کیف‌پول سخت‌افزاری منهدم شود) که در صورت عدم انجام اقدامات لازم برای بازتولید کیف‌پول، دسترسی به رمز ارزها برای همیشه غیرممکن خواهد بود. تاکنون حدود ۳ میلیون از عرضه کل بیت کوین ناپدید شده است.
همچنین به تازگی بحث‌هایی در رابطه با عدم امکان بازیابی دارایی‌های دیجیتال برای وراثِ فردِ از دنیا ساقط‌شده بالا گرفته است. کلیدهای خصوصی تنها در اختیار مالک آن‌ها بوده و واسطه‌ای در کار نبوده است. با واگذار کردن دسترسی به کلید خصوصی به یک طرف سوم حضانتی، از چنین احتمالاتی نیز می‌توان جلوگیری کرد.
اگر می‌خواهید از یک کیف پول حضانتی استفاده کنید، انتخاب یک سرویس‌دهنده معتبر و منطبق با چارچوب‌های قانونی مهم‌ترین کار است. مسائلی وجود دارند که باید به آن‌ها بپردازید:
- این‌که آیا با رویه‌های قانونی انطباق دارند؟
- چه نوع خدماتی را با چه کیفیتی ارائه می‌دهند؟
- کلید خصوصی دارایی کاربران در آن‌ها چگونه نگهداری می‌شود؟
- دارای پوشش بیمه هستند یا خیر؟
برای مثال، خدمات حضانت بایننس (Binance Custody) منطبق با قانون است و پوشش‌های بیمه‌ای استاندارد برای حساب‌های شرکتی بایننس ارائه می‌دهد. به علاوه دارای پوشش بیمه جرایم سایبری است و سیاست‌های بیمه توافقی نیز در آن امکان‌پذیر است. این پلتفرم از جدیدترین فناوری کیف پول چندامضایی استفاده می‌کند تا ریسک متمرکز بودن را به حداقل برساند.
پیشنهاد مطالعه: کیف‌پول چند امضایی (Multisig Wallet) چیست؟
کیف پول غیرحضانتی چیست؟
کیف پول غیرحضانتی (non-custodial) جایی است که هولدر رمز ارز در عمل مالک واقعی دارایی‌های خود است و کلید خصوصی آن‌ها تحت کنترل کامل اوست. پلتفرم کیف پول غیرحضانتی هیچ‌گونه دسترسی به کلیدهای خصوصی ندارد و بنابراین نمی‌تواند وجوه مشخصی را فریز یا به نوعی آن‌ها را کنترل کند. برعکس با استفاده از یک کیف پول حضانتی دارایی خود را در معرض اسکم خروج قرار می‌دهید. به علاوه ریسک حمله هک و سرقت شدن ارزهای دیجیتال از آن‌ها بیشتر است.
افرادی که می‌دانند چگونه به بهترین شکل کلیدهای خصوصی و عبارت Seed خود را مدیریت و نگهداری کنند، کیف پول غیرحضانتی را انتخاب می‌کنند. البته به‌جز مسئله امنیت، دلایل دیگری نیز برای استفاده از کیف پول غیرحضانتی وجود دارد.
نوع دیگر ممکن است شرایطی مثل سقف برداشت و یا کارمزد اضافی وضع کند. به علاوه در مواقعی که پلتفرم کیف پول حضانتی دچار نقص فنی شود، دسترسی کاربران به رمزارزهایشان قطع می‌شود که موجب زیان سرمایه‌گذاران خواهد شد.
همچنین زمانی که می‌خواهید با یک اپلیکیشن غیرمتمرکز (Dapps)، برای مثال یک پلتفرم صرافی غیرمتمرکز، تعامل کنید، به یک کیف پول غیرحضانتی نیاز دارید. تراست ولت و متامسک از مثال‌های برجسته برای کیف پول‌های غیرحضانتی هستند.
پیشنهاد مطالعه: آموزش کامل کیف پول متامسک MetaMask + ویدیو
به یاد داشته باشید زمانی که از یک کیف‌پول غیرحضانتی استفاده می‌کنید، اگر کلید خصوصی رمز ارزهای خود را گم کنید، دارایی‌های خود را برای همیشه از دست خواهید داد. تنها خودتان مسئول نگهداری و محافظت از کلیدهای خصوصی و عبارت Seed دارایی‌ها هستید. از آنجا که مسئولیت تام محافظت از کلید خصوصی بر عهده شخص شماست، باید جوانب احتیاطی با مجموعه‌ای از اقدامات امنیتی را انجام دهید تا از مزایای کیف پول غیرحضانتی به‌طور کامل بهره‌مند شوید. شما بانک شخصی خود هستید و به‌جای اعتماد به دیگری، باید بتوانید به خودتان اعتماد کنید.
در مقاله‌ای با موضوع حفظ امنیت دارایی‌های دیجیتال، به تفصیل به راهکارهای اساسی در جلوگیری از به خطر افتادن آن‌ها پرداخته‌ایم.
پیشنهاد مطالعه: چگونه امنیت دارایی‌های دیجیتال خود را حفظ کنیم؟
مقایسه کیف پول حضانتی با کیف پول غیرحضانتی
همان‌طور که اشاره شد، واگذار کردن کلید خصوصی دارایی‌های خود به یک واسطه مورد اعتماد، مشکل اصلی کیف پول حضانتی به حساب می‌آید. به هر حال، مزیت این نوع کیف‌پول در راحتی استفاده از آن و عدم نیاز به مراقبت مداوم از کلیدهای خصوصی است. وجود پشتیبانی و سیاست‌های پوشش بیمه تا حد زیادی از نگرانی کاربران تازه‌وارد برای از دست دادن دارایی‌هایشان می‌کاهد.
مزیت کیف پول غیرحضانتی کنترل کامل کاربران بر کلیدهای خصوصی دارایی‌هایشان است. به بیان دیگر، رمز ارزها واقعا تحت مالکیت شماست و در واقع بانک شخصی خودتان هستید. همچنین تراکنش‌ها در یک کیف پول غیرحضانتی به‌طور معمول سریع‌تر هستند چون نیازی به فرآیند تأیید برداشت نیست. در نهایت، اینجا خبری از کارمزد اضافی واسطه‌ها وجود ندارد که این کارمزد می‌تواند بسته به سرویس مشخص، گران باشد.
مشکل استفاده از کیف پول غیرحضانتی به دسترس‌پذیری و نیاز به مدیریت مداوم کلیدهای خصوصی برمی‌گردد. رابط کاربری کیف پول‌های غیرحضانتی به اندازه رقیب خود آسان نیست. این تفاوت ممکن است برای سرمایه‌گذارانِ تازه‌وارد دردسر ایجاد کند.
کدام کیف پول را انتخاب کنیم؟ کیف‌پول حضانتی یا غیرحضانتی؟
انتخاب یک کیف‌پول برای رمز ارزها به مسائلی چون امنیت، قابلیت بازیابی، دسترس‌پذیری و رابط کاربری و مالکیت کلید خصوصی مربوط است. سرمایه‌گذاران مختلف بسته به نیازهای خود تصمیم متفاوتی می‌گیرند. بسیاری از افراد از هر دو نوع کیف پول حضانتی و غیرحضانتی در موقعیت‌های مختلف بهره می‌برند. یک استراتژی دیگر این است که دارایی‌های مخصوص ترید را در یک کیف پول حضانتی و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت را در یک کیف پول غیرحضانتی نگهداری کنید.
به هر حال، با ورود سیل جمعیت سرمایه‌گذاران به دنیای کریپتو، بیش از پیش شاهد استفاده آن‌ها از کیف پول حضانتی هستیم. درحالی‌که دسترسی به کلید خصوصی دارایی کاربران به یک واسطه واگذار شده و آن‌ها مالک واقعی رمز ارزها نیستند، به نظر می‌رسد که آن‌ها می‌خواهند امنیت و مدیریت کلیدهای خصوصی را به تیم‌های متخصص بسپارند.
دوباره همان پرسش! حضانتی یا غیرحضانتی؟ اگر تمایل دارید تنها خودتان کنترل کامل بر دارایی خود داشته باشید و یا می‌خواهید با اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز تعامل کنید، بهتر است از کیف‌پول غیرحضانتی استفاده کنید. اما اگر به دنبال یک سرویس برای برعهده گرفتن مسئولیت مدیریت و نگهداری کلیدهای خصوصی دارایی خود هستید، بهتر است یک کیف پول حضانتی قابل‌اعتماد پیدا کنید. به هر حال یک ویژگی پسندیده در دنیای کریپتو همین است که کاربران در انتخاب چگونگی نگهداری رمزارزها آزاد هستند.
پیشنهاد مطالعه: کیف‌پول سخت افزاری چیست + بهترین کیف‌پول سخت افزاری ۲۰۲۱
جمع‌بندی
انتخاب بین یک کیف پول حضانتی و غیرحضانتی یک تصمیم کلیدی در چگونگی نگهداری ارزهای دیجیتال و حفظ امنیت آن‌هاست. اشاره شد که تفاوت کیف پول حضانتی و غیرحضانتی را می‌توان با مسائلی چون حضانت کلیدهای خصوصی، امکان بازیابی کیف‌پول و امنیت مرتبط دانست. به‌هرحال به نظر می‌رسد که مهم‌ترین تفاوت این است که چه کسی به کلیدهای خصوصی رمز ارزها دسترسی دارد.
پس از مرور جوانب مختلف، به این نتیجه می‌رسیم که یک کیف پول غیرحضانتیِ کاربرپسند و آسان می‌تواند تجربه بی‌نظیری را برای کاربران بسازد. با استفاده از آن‌ها می‌توانید مالک واقعی دارایی خود باشید، به‌صورت مستقیم به اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز متصل شوید و از عدم دخالت واسطه مطمئن باشید. جدا از امنیت بیشتر در کیف پول غیرحضانتی، تراکنش‌ها در این نوع کیف‌پول، درجه بالاتری از ناشناس بودن دارند. آن‌ها همچنین این امکان را فراهم می‌کنند که به صورت مستقیم و بدون نیاز به واسطه، ارزهای دیجیتال متنوعی را خریداری کنید.
این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاوره‌ی تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.
