اهرم یا لوریج در ارز دیجیتال چیست؟ (Leverage) – معاملات اهرمی چگونه کار می‌کنند؟

در معاملات رمز ارز و بازارهای مالی بین‌المللی مثل فارکس، اهرم یا لوریج به معنای قرض گرفتن سرمایه برای معامله است. معاملات اهرمی می‌توانند قدرت خرید یا فروش شما را افزایش دهند و این امکان را فراهم کنند که با سرمایه اندک، معاملات بزرگ انجام دهید. بنابراین اگر سرمایه شما کم است، می‌توانید از آن به‌عنوان وثیقه استفاده کرده و وارد معاملات اهرمی شوید.

همانطور که اهرم‌ها می‌توانند توان سرمایه‌گذاری و سود شما را چندبرابر کنند، از طرفی به همین میزان نیز ریسک ضرر شما را افزایش می‌دهند. این موضوع در بازار رمز ارزها که نوسانات شدید قیمت بیشتر رخ می‌دهد، ریسک سرمایه‌گذاری اهرمی را بیش از دیگر بازارها بالا می‌برد. چنانچه قصد دارید برای سرمایه‌گذاری در بازار رمز ارزها از معاملات اهرمی استفاده کنید، بسیار مراقب باشید. اگر قیمت برخلاف پیش‌بینی شما حرکت کند، ممکن است خسارات مالی جبران‌ناپذیری به‌شما وارد شود.

ممکن است معاملات اهرمی برای تازه‌کار‌ها کمی گیج‌کننده باشد. به همین خاطر پیش از آنکه در معاملات خود از اهرم‌ها استفاده کنید، لازم است بدانید که معاملات اهرمی چیست و چه سازوکاری دارد. در این مقاله قصد داریم بر معاملات اهرمی در حوزه رمز ارزها متمرکز شویم؛ اما اطلاعات این مقاله راجع به اهرم‌های بازار سنتی نیز صادق است.

معاملات اهرمی به چه معناست؟

اهرم (Leverage) به استفاده از سرمایه‌ی قرض گرفته شده در راستای انجام معاملات رمز ارزی، اشاره دارد. اهرم‌ها با تقویت اعتبار شما برای خرید یا فروش یک سرمایه خاص، این امکان را فراهم می‌کنند که بیشتر از مقداری که در کیف‌پول‌‌تان موجودی دارید، معامله کنید. بسته به صرافی‌ای که ازطریق آن معامله می‌کنید، اعتبارتان برای ورود به معامله متفاوت است. برخی از صرافی‌ها تا ۱۰۰ برابر موجودی کیف‌پول‌تان به شما اعتبار خرید یا فروش می‌دهند.

پیشنهاد مطالعه:‌ معرفی ۱۰ صرافی‌ آنلاین ایرانی معتبر برای ترید رمز ارزها

اهرم‌ها براساس مقدار اعتباری که علاوه‌بر سرمایه خودتان به شما داده می‌شود، نام‌گذاری می‌شوند. به‌عنوان نمونه اهرم ۱:۵ یا (۵x) به معنای مجوز ورود به معاملاتی با ۵ برابر حجم سرمایه نقدی شما است. شاید بتوان این‌طور گفت که اهرم ۱:۵؛ سرمایه و سود و زیان شما را ۵ برابر می‌کند. به همین ترتیب می‌توان معنای اهرم‌های ۱:۱۰ و ۱:۲۰ را توضیح داد. به‌عنوان مثال تصور کنید که ۱۰۰ دلار در حساب معاملاتی خود دارید، اما قصد دارید وارد یک معامله ۱۰۰۰ دلاری بیت کوین شوید. بااستفاده از اهرم ۱:۱۰ قدرت خرید شما به‌اندازه‌ی ورود به معامله خواهد بود.

معاملات اهرمی چگونه کار می‌کنند؟

پیش از آنکه بتوانید سرمایه‌ای را قرض بگیرید، لازم است که سرمایه خود را وارد حساب معاملاتی‌تان در صرافی کنید. سرمایه اولیه‌ای که توسط شما فراهم می‌شود به‌عنوان وثیقه (Collateral) درنظر گرفته می‌شود. میزان وثیقه موردنیاز بسته به نوع اهرم و ارزش کل معامله‌ای که قصد دارید وارد آن شوید، تعیین می‌شود. به تفاوت میان ارزش کل معامله‌ای که به آن وارد می‌شوید و مقدار سرمایه‌ای که قرض گرفته‌اید، اصطلاحا مارجین (Margin) گفته می‌شود. به عبارتی سرمایه اولیه شما همان مارجین است.

پیشنهاد مطالعه: معاملات مارجین ارز دیجیتال به چه معناست؟ (Margin Trading)

تصور کنید قصد دارید به میزان ۱۰۰۰ دلار در ETH سرمایه‌گذاری کنید و می‌خواهید از اهرم ۱:۱۰ استفاده کنید. مارجین موردنیاز برای چنین معامله‌ای با این اهرم، ۱۰۰ دلار است؛ به این معنا که شما باید ۱۰۰ دلار در کیف‌پول‌تان داشته باشید تا به‌عنوان وثیقه‌ی دریافت اعتبار ۱۰۰۰ دلاری، از آن استفاده کنید. اگر از اهرم ۱:۲۰ استفاده کنید میزان مارجین موردنیاز ۵۰ دلار خواهد بود. اما این نکته را نیز مدنظر قرار دهید که اهرم بالاتر به‌معنای ریسک بیشتر است و ممکن است تمام سرمایه خود را ازدست بدهید.

علاوه‌بر مارجین اولیه که باید به‌عنوان وثیقه در حساب معاملاتی قرار گیرد، باید مسئله آستانه مارجین (Margin Threshold) را نیز موردتوجه قرار دهید. زمانی که قیمت برخلاف پیش‌بینی شما پیشروی می‌کند، باتوجه به زیان معامله، از مارجین شما کاسته خواهد شد تا به‌حد آستانه مارجین می‌رسد. در این مواقع شما باید با واردکردن سرمایه به حسابتان این مقدار را تامین کنید، یا مارجین شما توسط صرافی مصادره خواهد شد و سرمایه خود را ازدست می‌دهید. به این حد، مارجین محافظ (Maintenance Margin) نیز گفته می‌شود.

اهرم‌ها را می‌توان در معاملات خرید (Long) و فروش (Short) به‌کار برد. ورود به یک معامله‌ی خرید به این معناست که شما انتظار دارید قیمت سرمایه موردنظر افزایش یابد. به‌عکس، در معاملات فروش شما انتظار دارید قیمت سرمایه موردنظر کاهش یابد و سود خود را از کاهش قیمت دریافت می‌کنید. هرچند ممکن است این روند همانند معاملات در بازار نقدی (Spot) به‌نظر برسد، اما در معاملات اهرمی شما صرفا با داشتن یک وثیقه اندک توانایی ورود به معاملات خرید یا فروش بزرگ را خواهید داشت. از طرفی در بازار نقدی، شما صرفا از افزایش قیمت سرمایه خود سود می‌برید. اما اگر سرمایه اندکی دارید و فکر می‌کنید قیمت سرمایه موردنظرتان درآینده کاهش خواهد یافت، می‌توانید با ورود به یک معامله‌ی اهرمی فروش در بازار مشتقات، کسب سود کنید.

پیشنهاد مطالعه: کپی تریدینگ (Copy Trading) چیست؟ + بهترین پلتفرم‌های کپی تریدینگ

نمونه‌ای از معاملات خرید اهرمی (Long)

تصور کنید قصد ورود به یک معامله اهرمی خرید بیت کوین به ارزش ۱۰هزار دلار را دارید و اهرم انتخابی شما ۱:۱۰ است. این شرایط به این معنا است که وثیقه موردنیاز برای این معامله هزار دلار است. اگر قیمت بیت کوین به‌اندازه ۲۰درصد افزایش یابد، شما به اندازه ۲هزار دلار سود خواهید کرد. این درحالی‌ست که اگر با سرمایه اصلی خود در بازار نقدی اقدام به خرید می‌کردید، سود حاصل از این معامله ۲۰۰ دلار بود. بنابراین استفاده از اهرم، سود شما را ۱۰ برابر کرده است.

با این‌حال، اگر قیمت بیت کوین ۲۰درصد کاهش یابد، شما ۲۰۰۰ دلار زیان کرده‌اید. اما باتوجه به اینکه وثیقه شما هزار دلار است، حساب شما لیکوئید می‌شود (سرمایه اولیه صفر خواهد شد). درواقع سرمایه شما پس از کاهش ۱۰درصدی قیمت بیت کوین صفر خواهد شد؛ چراکه وثیقه تا این حد زیان را تامین می‌کند. همانطور که پیش‌تر گفته شد یک حد آستانه مارجین وجود دارد که اگر میزان زیان به آن حد برسد، حساب معاملاتی شما لیکوئید خواهد شد؛ اما حد این آستانه بسته به صرافی‌ متفاوت است.

برای جلوگیری از لیکوئید شدن حساب، لازم است سرمایه بیشتری به کیف‌پول خود واریز کنید تا میزان وثیقه افزایش یابد. در اکثر مواقع صرافی‌ها پیش از اینکه قیمت از حد آستانه مارجین عبور کند، پیامی به سرمایه‌گذار ارسال می‌کنند تا با تزریق سرمایه از لیکوئید شدن حساب جلوگیری کند (مثلا با ارسال یک ایمیل).

نمونه‌ای از معاملات فروش اهرمی (Short)

تصور کنید قصد ورود به یک معامله فروش (Short) بیت کوین به ارزش ۱۰هزار دلار را دارید و از اهرم ۱:۱۰ استفاده می‌کنید. درواقع شما در این حالت بیت کوین را از شخص دیگری قرض گرفته و آن را در قیمت حال حاضر بازار می‌فروشید. باتوجه به میزان اهرم وثیقه شما هزار دلار است، اما می‌‌توانید به اندازه ۱۰هزار دلار بیت کوین بفروشید.

تصور کنید قیمت فعلی بیت کوین ۴۰هزار دلار باشد، شما درواقع ۰.۲۵ بیت کوین را قرض گرفته و می‌فروشید. اگر قیمت بیت کوین ۲۰درصد افت کند (به ۳۲هزار دلار برسد)، شما می‌توانید ۰.۲۵ بیت کوین را با ۸۰۰۰ دلار بازخرید کنید. این تفاوت ۲۰۰۰ دلاری سود شما از معامله مذکور است (البته کارمزد تراکنش از آن کسر خواهد شد).

با این‌حال، اگر قیمت بیت کوین ۲۰درصد افزایش یابد (به ۴۸هزار دلار برسد)، شما برای بازخرید ۰.۲۵ بیت کوین باید ۲۰۰۰ دلار بیشتر داشته باشید. از آنجایی که وثیقه شما ۱۰۰۰ دلار بوده است، در این شرایط حساب شما لیکوئید خواهد شد و وثیقه توسط صرافی مصادره می‌شود. برای جلوگیری از لیکوئید شدن حساب (Liquidation) باید پیش از رسیدن قیمت به حد آستانه مارجین، حساب خود را با اضافه کردن سرمایه شارژ کنید.

پیشنهاد مطالعه: تکنیک میرور تریدینگ (Mirror Trading) در رمز ارزها چیست؟

چرا در معاملات از اهرم‌ها استفاده می‌کنیم؟

همانطور که گفته شد، معامله‌گران در راستای افزایش حجم معامله و سود احتمالی آن، از اهرم‌ها استفاده می‌کنند. اما باتوجه به توضیحاتی که در بخش قبل داده شد، استفاده از اهرم‌ها در موارد بسیاری موجب خسارات مالی جبران‌ناپذیر و ازدست رفتن سرمایه خواهد شد.

یکی دیگر از کارایی‌های اهرم برای معامله‌گران، گسترش توان نقدی است. به‌عنوان مثال، یک سرمایه‌گذار می‌تواند به‌جای حفظ یک معامله با اهرم ۱:۲ از اهرم ۱:۴ استفاده کرده و نیمی از وثیقه خود را در بازارهای دیگری سرمایه‌گذاری کند.

چطور ریسک حاصل از معاملات اهرمی را مدیریت کنیم؟

معامله کردن با اهرم‌های سنگین نیاز به سرمایه کمتری دارد اما به همین میزان ریسک لیکوئید شدن حساب و ازبین رفتن سرمایه را نیز به‌شدت افزایش می‌دهد. اگه میزان اهرم خیلی زیاد باشد، حتی یک درصد تغییر قیمت نیز می‌تواند موجب زیان قابل‌توجهی برای شما شود. هرچه اهرم قوی‌تر باشد، توان وثیقه شما برای تحمل نوسانات قیمت، کمتر خواهد شد. استفاده از اهرم‌های سبک‌تر، دست شما را در اشتباه کردن باز می‌گذارد. به عبارتی اهرم‌های سبک‌تر باعث می‌شود با یک پیش‌بینی اشتباه یا یک نوسان قیمتی، حسابتان لیکوئید نشود.

استراتژی‌های مدیریت ریسک مثل تعیین حد ضرر (Stop-Loss) میزان زیان معاملات اهرمی را کنترل می‌کند. شما می‌توانید بااستفاده از امکان تعیین حد ضرر، معامله خود را با رسیدن به یک قیمت خاص به‌طور خودکار ببندید و متحمل زیان بیشتری نشوید. این امکان زمانی که حرکات قیمتی برخلاف پیش‌بینی شما پیشروی می‌کنند بسیار مفید است. از طرفی بااستفاده از تعیین حد سود (Take-Profit Order) نیز می‌توانید میزان سود خود را مدیریت کنید. در این حالت صرافی با رسیدن قیمت به حد تعیین‌شده، به‌طور خودکار معامله را می‌بندد. بااستفاده از این امکان می‌توانید از سود خود در مقابل تغییر روند حرکات قیمتی محافظت کنید.

باتوجه به مطالب گفته شده باید واضح باشد که استفاده از اهرم‌ها در معاملات رمز ارزی یک شمشیر دولبه است. اهرم‌ها احتمال سود و زیان معامله شما را به یک میزان افزایش می‌دهند و استفاده از آن‌ها باتوجه به نوسانات شدید بازار رمز ارزها، ریسک بالایی به‌همراه دارد.

پیشنهاد مطالعه: سوشال تریدینگ چیست؟ (Social Trading) معرفی بهترین شبکه‌‌های اجتماعی معاملات ارز دیجیتال

جمع‌بندی

اهرم‌ها این امکان را دراختیار شما قرار می‌دهند که با سرمایه‌ای اندک وارد معاملات دلخواه خود شوید و سود بیشتری کسب کنید. ترکیب اهرم‌ها با نوسانات شدید بازار معمولا نتایج ناگواری برای سرمایه‌گذاران رقم خواهد زد و می‌تواند به‌سرعت باعث زیان گسترده یا لیکوئید شدن حساب شود (مخصوصا اگر از اهرم‌های سنگینی مثل ۱:۱۰۰ استفاده کنید).

سعی کنید همواره پیش از ورود به یک معامله اهرمی، ریسک آن را ارزیابی کنید و هرگز از سرمایه‌ای که نباید از دست برود برای ورود به معاملات اهرمی استفاده نکنید. اهرم‌ و معاملات اهرمی امکانی مهم و کارا است، اما تسلط به قواعد بازارهای مالی و فنون تحلیل قیمت، از نیاز‌های اولیه ورود به این حوزه است. بنابراین اگر جزو معامله‌گران کم‌تجربه هستید، بهتر است از سرمایه‌گذاران حرفه‌ای کمک بگیرید یا بااستفاده از حساب‌های آزمایشی، قدرت تحلیل خود را مورد ارزیابی قرار دهید.

این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.

منبع