رمزارزها و توکن‌ها

بررسی لیبرا به عنوان یک ارز جهانی؛ بخش اول

مقدمه

اظهارات انجمن لیبرا در سال ۲۰۱۹ درباره‌­ی انتشار یک ارز جهانی خصوصی، یک بحث داغ را در‌مورد مزایا و ریسک‌­های آن به راه انداخت. هدف این پروژه، تدارک یک زیرساخت مالی و ارز جهانی با استفاده از فناوری بلاک­‌ چین است که در اختیار میلیارد­ها نفر قرار می­‌گیرد. در بسیاری از کشور­ها، نرخ شمول مالی (نسبت تعداد دارندگان حساب بانکی به جمعیت بالغ) کمتر از ۵۰ درصد است و افراد با درآمد­های کمتر، سهم بزرگ‌تری از درآمد خود را برای هزینه­‌های شبکه بانکی و کارمزد­های ارسال وجه می­‌پردازند [۱]. به کمک نوآوری­‌های فناوری اطلاعات مثل اینترنت و گوشی­‌های هوشمند، خدمات مالی الکترونیکی در دهه­‌ی گذشته به شدت گسترش یافته­‌اند به طوری که نرخ شمول مالی در کشور­هایی مثل چین، هند و کنیا به ۸۰ درصد رسیده است [۲].

با وجود ضعف در زیر­ساخت ملی خدمات پرداخت الکترونیک، قابلیت انجام پرداخت الکترونیکی، انتقال پول و مدیریت دارایی از تلفن‌­های همراه، آسایش قابل ملاحظه­‌ای را برای مردم به ارمغان می‌­آورد. در این صورت، لیبرا یک طرح عالی به نظر می­‌رسد. فیس­بوک در نظر دارد که در نهایت لیبرا برای پرداخت­‌های آفلاین و روزمره مثل پرداخت قبض و خرید قهوه مورد استفاده قرار گیرد.

در این مقاله ابتدا به تعریف پول و ویژگی­‌های دو شاخه از پول مجازی یعنی پول الکترونیک و ارز دیجیتال می­‌پردازیم. سپس لیبرا را به عنوان یک ارز جهانی و زیرساخت مالی معرفی و سعی می‌کنیم بلاک­ چین لیبرا، صندوق ذخیره، انجمن لیبرا و چگونگی انجام یک تراکنش در این پلت­فرم را توضیح دهیم. درنهایت نیز به صورت اجمالی ریسک­‌های توسعه­‌ی لیبرا و دورنمای این پروژه را پوشش می­‌دهیم.

تعریف پول

پول­‌های رایج سه شرط اصلی را که اقتصاددانان برای پول در نظر می­‌گیرند، برآورده می­‌کنند. ذخیره­‌ی ارزش، یعنی پول در صورت نگه­داری، ارزش خود را از دست ندهد و نشان ­دهنده‌­ی قدرت خرید دارنده­‌ی آن است. پول باید معیار ارزش باشد، یعنی با آن بتوان ارزش کالا­ها را سنجید. در نهایت باید وسیله­‌ی مبادله باشد که برای این شرط لازم است در دسترس و مورد قبول همه باشد. این یک رویکرد عملکردی در تعریف پول است و نقطه­‌ی مقابل آن، رویکرد قدرت مرکزی در تعریف پول است. برای مدتی طولانی نیازی به تصمیم‌­گیری درباره­‌ی این اختلاف در تعریف نبود چرا‌که ارز­های رایج صادر شده توسط بانک­‌های مرکزی، آن قدر چیره بودند که هیج روش پرداخت دیگر نمی­توانست سه شرط تعریف عملکردی را برآورده سازد و هم­زمان از تعریف قدرت مرکزی نیز تبعیت نکند. به هر‌حال با ظهور ارز­های دیجیتال نشانه­‌هایی از تغییر این وضعیت مشاهده می‌­شود و این پرسش را به ذهن می‌رساند که تا چه حد ارز­های دیجیتال می­‌توانند به عنوان پول در‌نظر گرفته شوند.

پول­‌های الکترونیکی و ارز دیجیتال

پول دیجیتال چیز جدیدی نیست و بخشی از مجموعه­‌ی گسترده‌­تر به نام پول مجازی به حساب می‌­آید. پول مجازی نمود فیزیکی ندارد اما به عنوان یک رکورد در یک سیستم حسابداری ثبت می­‌شود. پول­‌های مردم که در بانک­‌ها سپرده‌گذاری شده‌اند و پول­‌های بانک مرکزی که توسط بانک­‌های تجاری در حساب‌های ذخیره هستند، دو نوع مشخص از پول مجازی محسوب می‌شوند.

پول الکترونیک یک زیر‌شاخه­‌ی دیگر از پول مجازی است و در چارچوب تعریف نهاد­های قضایی چیزی جز یک ابزار کمکی برای یک هدف سنتی در اکوسیستم پول نیست: انتقال سپرده­‌ها. پول الکترونیک در این رویکرد سنتی به ارز­های رایج منتشر شده توسط بانک مرکزی اختصاص داده می‌شود. ایجاد پول الکترونیک به ازای پول­‌های سپرده منجر به افزایش در عرضه­‌ی پول می­‌شود زیرا پول­‌های سپرده در اختیار صادر‌کننده پول الکترونیک باقی می­‌ماند. اما این افزایش عرضه­‌ی پول عمر کوتاهی دارد زیرا در طول حیات پول الکترونیک، پول­‌های سپرده نزد صادرکننده بلوک بوده­ و برای حمایت از فعالیت­‌های مالی قابل دست­یابی نبوده­‌اند [۳].

ارز دیجیتال به لحاظ مفهومی تفاوت بسیاری با پول الکترونیکی رایج دارد. آن­ها به صورت دیجیتالی تولید می­‌شوند و باید نشان­دهنده­‌ی ارزش پولی باشند. انتقال آن­ها به واسطه­‌گری نهاد­های مالی وابسته نیست و با ارز­های بانک مرکزی کنترل و تنظیم نمی‌­شوند. این بارز­ترین تفاوت ارز­های دیجیتال با پول الکترونیک در مفهوم سنتی آن است. عدم وابستگی به واسطه­‌ها باعث می­‌شود قیمت این ارز­ها به شدت نوسانی شود زیرا تغییرات در تقاضای آن­ها کاملا در قیمت خرید و فروش این ارز­ها وارد می‌شوند. از این رو به طور گسترده­‌ای به عنوان ابزار پرداخت استفاده نمی­‌شوند و به لحاظ عملکرد ذخیره­‌ی ارزش، نامناسب و بیشتر برای سرمایه‌­گذاری­های سوداگرانه واجد شرایط هستند [۳].

از طرفی ارز­های دیجیتال معروف به ارز­های پایدار[۱] که ارزش خود را از ارز­های منتشرشده توسط بانک مرکزی به دست می‌­آورند، نوسان قیمت بسیار کمتری دارند و از طرفی دیگر چون محدود به عمر کوتاه با هدف تسهیل انتقال پول­‌های سپرده نیستند، پتانسیل بالایی برای مقبولیت و کاربرد گسترده داشته و ممکن است پول آینده به حساب آیند.

ارز دیجیتال به صورت پیوسته روی یک دفتر کل توزیع­شده (بلاک­چین) ثبت و ضبط شده و با استفاده از الگوریتم­های رمزنگاری محافظت می­شود. غیر از این خصوصیات مشترک، ارز­های دیجیتال روی مفاهیم یکسانی ساخته نشده­اند. بیت­کوین، اتریوم، ریپل و بسیاری دیگر مبتنی بر مکانیزم­های متفاوتی برای تولید ارز­های خود و اجماع تراکنش­ها هستند. اگر‌چه بیت­ کوین و بسیاری رمزارز دیگر با یک روش غیرمتمرکز تولید می­‌شوند، اما این یک ویژگی الزامی برای ارز­های دیجیتال نیست؛ چرا‌که آن­ها می­‌توانند توسط یک یا چند صادر­کننده منتشر شوند که این یک روش متمرکز است. بلاک ­چینِ مورد استفاده در این ارزها، یک بلاک­ چین غیرعمومی یا مجوزدار است.

این تفاوت­‌ها در مفاهیم، قابلیت عملکرد ارز­های دیجیتال را به عنوان وسیله­‌ی مبادله تعیین می‌کنند. برای مثال تراکنش­‌های بیت­ کوین استفاده­‌ی محدودی برای پرداخت­‌های معمولی و روزمره دارند چون زمان زیادی می­‌برند. فرآیند استخراج، برق زیادی مصرف می­‌کند و هزینه­‌های تأیید تراکنش­‌های بیت ­کوین به دلیل عرضه­‌ی محدود آن در‌حال افزایش هستند، چون هرچه سیستم به حد نهایی خود نزدیک می­‌شود، بیت­کوین­‌های جدید کمتری به عنوان بخشی از برنامه­‌ی جبرانی برای فرآیند تأیید تراکنش­‌ها می‌توانند استخراج شوند. با این اوصاف، بیت­ کوین جذابیت خود را به عنوان یک وسیله­‌ی پرداخت روزمره از دست می­‌دهد. اما اتریوم، ریپل و بسیاری دیگر، ارزهای دیجیتالی هستند که انتقال آن­ها آسان­تر، سریع­تر و ارزان­تر است. ارز اتریوم استخراج می­‌شود ولی عرضه­‌ی آن نامحدود است، ارز ریپل (XRP) استخراج نمی­‌شود و صدور آن توسط یک شرکت خصوصی صورت می‌گیرد [۳].

در مجموع، دلیل استفاده‌­ی لیبرا از بلاک­ چین­‌های ائتلافی[۲] (مجوزدار) برای تبدیل شدن به یک پول دیجیتال واقعی، مقیاس­‌پذیری و توان بالا، مصرف انرژی کمتر، عرضه­‌ی نامحدود، نوسان قیمتی کم به خاطر قابلیت کنترل از سوی عضو­های مرکزی در این نوع از بلاک ­چین است.

زمینه­‌ها و اهداف لیبرا

با توسعه­‌ی اینترنت و تلفن­‌های هوشمند، میلیارد­ها نفر در جهان می‌­توانند به اطلاعات و دانش جهانی، ارتباطات مطمئن و سطحی گسترده از خدمات آسان و ارزان دسترسی داشته باشند. این خدمات اکنون با استفاده از یک گوشی هوشمند ۴۰ دلاری نیز در تقریبا تمام دنیا قابل دسترسی هستند. این قابلیت، با افزایش سطح دسترسی مردم به اکوسیستم مالی، نقش پررنگی در شتاب دادن به رشد و توسعه­ اقتصادی دارد. با این حال، بخش بزرگی از جمعیت جهان یعنی حدودا ۱.۷ میلیارد فرد بالغ، خارج از سیستم مالی هستند و حتی به بانک­‌های معمول هم دسترسی ندارند. از این جمعیت، حدود یک میلیارد نفر دارنده‌ی تلفن همراه هوشمند و نیمی از آن‌ها دسترسی به اینترنت دارند [۴].

فیس­بوک و چندین عضو موسس دیگر با طرح خود برای تأسیس یک سیستم پرداخت دیجیتال، مفهوم ارز دیجیتال را به سطح جدیدی ارتقا داده­‌اند. بنابر مدل مفهومی، لیبرا باید هر سه کاربرد در تعریف پول را شامل شود تا بر سلطه‌­ی ارز رایج بانک­‌های مرکزی خاتمه دهد و بتواند سیستم پولی جهانی را متحول کند. لیبرا می­‌خواهد با ترکیب دسترسی آسان و نوسان کم به این هدف بلند­پروازانه دست یابد. زیرساخت پرداخت لیبرا بر بستر تکنولوژی بلاک ­چین است و نیازی به حساب بانکی ندارد و به سادگی با داشتن یک گوشی هوشمند و اینترنت قابل انجام است [۲].

برای کسب سطوح بالای اعتماد، انجمن لیبرا قصد دارد ارز خود را تبدیل به ارز پایدار کند که برای این هدف، با یک ذخیره از دارایی­‌ها پشتیبانی می­‌شود که به آن­ ارزش ذاتی می‌­دهد. مقدار محدودی برای ارز لیبرا وجود ندارد و آن­ها در ازای ارز رایج ساخته می­‌شوند و با بازخرید (آزاد­سازی) از بین می­‌روند. از این رو دارایی­‌ها در ذخیره، با مقدار ارز­های لیبرا که در جریان هستند، کم و زیاد می­‌شود. هرگاه یک ارز لیبرا تولید و به مشتری فروخته می­‌شود، تمام عایدات در یک سبد از دارایی سرمایه‌گذاری می­‌شود. ساختن و آزاد کردن ارز­های لیبرا، به صورت خودکار انجام می­‌شود تا ارزش لیبرا در سطحی برابر با ارزش بازاری دارایی­‌های پشتیبان تثبیت شود.

Libra ecosystem

شکل ۱: اکوسیستم لیبرا

ارز لیبرا مشابه با صندوق‌­های سرمایه­‌گذاری به ویژه صندوق‌­های بازار پول است. قابلیت بازخرید در ارز لیبرا توضیح می‌­دهد که چرا دارایی‌­ها در ذخیره باید اوراق کوتاه­‌مدت با نقدشوندگی بالا و نوسان کم باشند که از این نظر بهترین آن­ها اوراق کوتاه­‌مدت دولتی صادر‌شده از کشور­ها با ریسک نکول کم و ارزش‌گذاری شده با ارز­های باثبات با تورم پایین هستند. ذخیره­‌ی لیبرا یک صندوق سرمایه‌گذاری با پایان باز است و به خاطر محدودیت‌­های ناشی از قابلیت بازخرید و نقدشوندگی، یک صندوق سرمایه­‌گذاری در بازار ارز است. مسأله­‌ی اساسی انتخاب ارز­ها و وزن آن­ها در سبد دارایی­‌ها در ذخیره است [۵].

انجمن لیبرا از دو منبع می­‌تواند درآمد کسب کند؛ بهره­‌ی حاصل از دارایی­‌های ذخیره و هزینه‌های تراکنش. بهره­‌ی دارایی‌­ها نرخ بالایی ندارد چون اغلب آن­ها اوراق کوتاه­مدت کم­‌ریسک و سپرده­‌های بانکی در اقتصاد­ها باثبات هستند. اما هزینه‌­های تراکنش برای مدل کسب‌و‌کار لیبرا حیاتی هستند. به خاطر مزیت رقابتی لیبرا ناشی از هزینه‌­ی پرسنل و زیرساخت کمتر، هزینه­‌های تراکنش در مقایسه با پلت­فرم­‌های رقیب می‌­تواند خفیف­‌تر باشند.

ادامه‌ی این مطلب را از اینجا مطالعه کنید.

 

توجه!
مطالب صرفا برای اهداف خبری و آموزشی ارائه می شوند و نباید به عنوان مشاوره ی تجاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش مورد استفاده قرار گیرند.

 

[۱] Stable Coins

[۲] Consortium Blockchains

 

منابع:

[۱]      N. Iwashita, ‘Facebook ’ s Libra is far from broad acceptance as a world currency’, Evol. Institutional Econ. Rev., no. 0123456789, 2020. [۲]      Libra Association Members, ‘An Introduction to Libra – White Paper’, p. 12, 2019. [۳]      C. Hofmann, ‘The Changing Concept of Money: A Threat to the Monetary System or an Opportunity for the Financial Sector?’, Eur. Bus. Organ. Law Rev., no. 0123456789, 2020. [۴]      A. Demirgüç-Kunt, L. Klapper, D. Singer, S. Ansar, and J. Hess, ‘The Global Findex Database 2017: Measuring Financial Inclusion and Opportunities to Expand Access to and Use of Financial Services’, World Bank Econ. Rev., vol. 34, no. Supplement_1, pp. S2–S8, Feb. 2020. [۵]      B. C. Biancotti and J. E. Gagnon, ‘Facebook’s Proposed’, Int. Econ., pp. 40–۴۲, ۲۰۱۹

Image

 

https://coiniran.com/?p=38287
0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
دکمه بازگشت به بالا
0
دیدگاه خود را با کوین ایران به اشتراک بگذارید!x