تحلیل آنچین هفتگی ارزهای دیجیتال (۲۱ اردیبهشت) – کاهش قیمت بیت کوین در پی تصمیمات فدرال رزرو
سویه صعودی بیت کوین در هفته گذشته تحت تاثیر فشار فروش قرار گرفت و قیمت تا ۳۳.۸ هزار دلار سقوط کرد و میزان سوددهی کل شبکه ۱۰ درصد کاهش یافت. ضعف بازار محصولات ETF، کاهش حجم ذخیره استیبل کوینها و حجمهٔ سرمایهگذاران در راستای واریز کوینها به صرافی جهت فروش؛ همه واکنشهایی نسبت به نوسان شدید و نزولی بازار بیت کوین است.
بازار در هفته گذشته نوسانات کاهشی و شدیدی را تجربه کرد. در واقع بخشی از کاهش اخیر واکنشی است به تصمیمات فدرال رزرو (Federal Reserve) مبنی بر افزایش ۰.۵ درصدی نرخ بهره. واکنش بازار نسبت به اخبار چهارشنبه گذشته مثبت بود و توانست قیمت را تا ۳۹۸۸۱ دلار افزایش دهد. با این حال این واکنش مثبت مقطعی بود و عمر بسیار کوتاهی داشت، چرا که قیمت در واکنش به فشار فروش پنجشنبه، دوباره به روند کاهشی خود بازگشت، ۱۳.۸ درصد سقوط کرد و هفته گذشته را با ۳۳۸۹۰ دلار به پایان برد.
در این نسخه از تحلیل آنچین قصد داریم ابتدا وضعیت سوددهی شبکه را مورد ارزیابی قرار دهیم و به تغییر آستانه فروپاشی بازارهای نزولی در مراحل پایانی آن، بپردازیم. پس از آن آثار کاهش قیمت اخیر را بر بخشهای مختلف بازار میسنجیم. این بخشها عبارت است از:
- اطلاعات آنچین مربوط به تراکنشهای Mempoolها
- جریان ورودی و خروجی صرافیها به عنوان معیاری برای سنجش جریان کلی سرمایه در بازار
- بازار فیوچر و ارزیابی لیکوئید شدن حسابها و خطر کاهش اهرمها
- جریان ورودی صرافیهایی که از مبادلات ETFهای کانادایی پشتیبانی میکنند
- اولین کاهش قابل توجه ذخیر استیبل کوینها در سال جاری
سویه صعودی بیت کوین تحت تاثیر فشار فروش!
ار آنجایی که قیمت بیت کوین بار دیگر روندی کاهشی در پیش گرفته است، خریداران برای ایجاد یک سطح حمایتی قابل اتکاء، تحت فشار شدیدی قرار گرفتهاند و میزان سوددهی کل شبکه کاهش یافته است. قیمت بیت کوین در حال حاضر ۴۹.۵ درصد پایینتر از قله تاریخی نوامبر واقع شده است.
در حالی که این وضعیت یک کاهش شدید و قابل توجه محسوب میشود، اما همچنان در مقایسه با دورههای نزولی چرخههای پیشین، کاهش ملایمتری محسوب میشود. بازار در جولای ۲۰۲۱ کاهشی ۵۴ درصدی را تجربه کرد و در دوره نزولی ۲۰۱۵ و ۲۰۱۸، شاهد افت ۷۷ و ۸۵ درصدی نسبت به قله قیمت بود.
در نسخه قبلی تحلیل آنچین کاهش ۱۰ درصدی سوددهی شبکه را به عنوان یک رویداد محتمل مورد ارزیابی قرار دادیم. در ارزیابی خود تخمین زدیم که قیمت باید تا ۳۳.۶ هزار دلار کاهش یابد تا بازار به آستانه پایانی بازار نزولی برسد (طبق الگوی چرخههای پیشین) و میزان سوددهی کل شبکه تا ۶۰ درصد کاهش یابد.
از آنجایی که هفته گذشته قیمت تا ۳۳.۸ هزار دلار کاهش یافت، میتوانیم نتیجه بگیرم که سناریو مورد نظر در حال اجرا است و در واقع ۱۰ درصد به کوینهایی که در محدوده زیان قرار گرفته بودند، افزوده شده است. هر سه شاخص افراد، آدرسها و کوینها از سود دهی ۷۲ درصدی به ۶۰ تا ۶۲ درصد رسیدهاند. این میزان با مراحل پایانی بازار نزولی در اواخر ۲۰۱۸ و بازار نزولی اواخر سال ۲۰۱۹ منطبق است. اما باید این نکته را نیز مد نظر قرار داد که در هر دو مورد مذکور، این مقدار سود دهی شبکه پیش از رویداد تسلیم سرمایهگذاران (Capitulation) ثبت شده است. بنابراین همچنان احتمال سقوط بیشتر باید به عنوان یک ریسک محتمل در نظر گرفته شود.
میتوانیم نگاهی به شاخص تغییرات سود دهی شبکه در بازه زمانی ۳۰ روزه، داشته باشیم. شدت این تغییرات میتواند میزان استرس و فشار وارد شده بر سرمایهگذاران را با وضوح بیشتری نمایش دهد. در یک ماه گذشته بخشی از شبکه که وارد محدوده زیان شدهاند به طور متوسط ۱۵.۵ درصد است.
این میزان بسیار قابل توجه است و در سه سال اخیر بازار تنها ۳ بار مقداری بیشتر از این را تجربه کرده است. درصد کوینهایی که در حال حاضر وارد محدوده زیان شدهاند با دوره جولای و دسامبر ۲۰۲۱ قابل مقایسه است. در این دورهها به ترتیب ۱۸ و ۱۹ درصد از کوینها وارد محدوده زیان شدند. در این میان مارس ۲۰۲۰ یکی از سقوطهای تاریخی بازار است که در آن ۳۵ درصد از کوینها طی چند روز وارد محدوده زیان شدند.
واکنشها به سقوط قیمت بر اساس دیتای آنچین!
بازار بیت کوین در طی چند سال اخیر بسیار پر نوسان بوده است. ما نیز قصد داریم بخشهای مختلف بازار بیت کوین را از منظر واکنش به این نوسانات مورد ارزیابی قرار دهیم. حجم مبادلات صرافیها، سرمایهگذاریهای آفچین (ETFها و ETPها و..)، بازار مشتقات و استیبل کوینها؛ همه جزئی از بازار بیت کوین محسوب میشوند و ارزیابی واکنش آنها نسبت به کاهش قیمت اخیر به روشنتر شدن افق این بازار کمک خواهد کرد.
پیشنهاد مطالعه: نحوه عملکرد صندوقهای سرمایهگذاری بورس (ETF) در حوزه بلاکچین
شاخص تمایل به انباشت کوینها روند ملایمتری را یک ماه گذشته طی کرده است و از اواسط آوریل به ۰.۲ رسیده است. این میزان نشان میدهد که توزیع کوینها افزایش داشته و روند انباشت آنها کمی کند شده است. نکته کلیدی این است که تغییرات مذکور همزمان با افت قیمت شدت گرفته است.
برای تایید مطلب قبلی میتوانیم به روند تغییرات موجودی کیف پولها توجه کنیم. شاخص زیر نشان میدهد که در تمام دستههای کیف پول (از سرمایهگذاران خرد تا سرمایهگذاران کلان) روند انباشت کوینها کند شده است. علاوه بر این آدرسهایی با موجودی بیش از ۱۰ هزار بیت کوین، در طی هفتههای اخیر با نرخ بیشتری اقدام به توزیع و فروش کوینهای خود کردهاند. این در حالی است که خریداران خرد (موجودی کمتر از یک بیت کوین) همچنان به انباشت کوینها ادامه میدهند. با این حال نرخ انباشت این سرمایهگذاران نیز نسبت به فوریه و مارس، کاهش یافته است.
در طول نوسانات شدید قیمت، افزایش سفارشات ثبت شده برای انجام تراکنش امری طبیعی است. بر اثر استرس و فشار وارد شده بر سرمایهگذاران بسیاری از افراد اقدام به ثبت تراکنش در یک قیمت خاص میکنند. تا زمانی که سفارشات اجرایی نشدهاند اصطلاحاً در Mempool قرار دارند و پس از اینکه تایید و اجرا شدند از Mempool خارج میشوند. به همین خاطر در مواقعی که نوسان قیمت افزایش مییابد حجم تراکنشهای ثبت شده در Mempoolها نیز رشد میکند. سرمایهگذاران در مواقع خطر معمولا اقدام به فروش سرمایه یا افزایش وثیقه در بازار مشتقات، میکنند. در کاهش قیمت هفته گذشته، ۴۲.۸ هزار تراکنش وارد Mempool شد. این میزان بیشترین حد جریان تراکنشهای ثبت شده در Mempool از اواسط اکتبر ۲۰۲۱ است.
علاوهبراین، میتوان از میزان کارمزد پرداخت شده در شبکه نیز به سطح ترافیک و حجم تراکنشها پی برد. هر چقدر این میزان بالاتر باشد، فشار و ترس وارد شده بر سرمایهگذاران نیز بالاتر است. در هفته گذشته مجموع کارمزدها به ۳.۰۷ بیت کوین رسید. این مقدار بیشتر از مجموع کارمزدها در رویداد کاهش اهرمهای ۴ دسامبر است. در این تاریخ بازار طی یک روز ۳۴ درصد سقوط کرد که میزان قابل توجهی بوده است. این امر نشان میدهد که در حال حاضر ترس کاهش بیشتر قیمت افراد بیشتری را تحت تاثیر قرار داده است.
افزایش کارمزدها با جریان ورودی صرافیها همبسته است و بررسی این شاخص به ما نشان میدهد که حجم ورودی سرمایه به صرافیها در هفته گذشته یک قله تاریخی بوده است. این امر تاییدکننده مطالب قبلی است که سرمایهگذاران با کاهش قیمت و افزایش احساس خطر، کوینهای خود را برای فروش یا ارتقاء میزان وثیقه وارد صرافیها کردند.
۱۵.۲ درصد از مجموع کارمزدهای پرداخت شده در هفته گذشته مربوط به واریز سرمایه به صرافیها بوده است. این میزان از بازار صعودی سال ۲۰۱۷ هم بیشتر است (۱۲ درصد) و فقط با فشار فروش می ۲۰۲۱ قابل مقایسه است (۱۶ درصد).
روزانه حجم زیادی بیت کوین وارد صرافیها شده و از آن خارج میشود. جریان ۷۵۰ میلیون دلاری سرمایه (از هر طرف ۷۵۰، به این معنا که میزان کل جریان روزانه ۱.۵ میلیارد دلار باشد) یک میزان متوسط رو به پایین است. میانگین مبادلات صرافیها در سال ۲۰۲۱-۲۲ در همین حدود بوده است.
در طول هفته گذشته میانگین روزانه این تبادلات به ۳.۱۵ میلیارد دلار رسید که جریان ورودی سرمایه (۱.۶ میلیارد دلار) بیش از خروجی آن بود. این حجم تبادل صرافیها بیشترین مقدار از قله قیمتی بیت کوین در اکتبر و نوامبر بوده است. البته میتوان این میزان را با قله قیمتی بازار سال ۲۰۱۷ نیز مقایسه کرد. مقایسه حجم مبادلات سرمایه از منظر دلاری با چرخههای پیشین نشان میدهد که مبادلات بیت کوین در مدت اخیر افزایش چشمگیری داشته است.
ارزیابی دیتای آفچین (Off-Chain)!
همانطور که پیش از این اشاره شد، بازار بیت کوین بازاری پر نوسان است. تحلیل محرکهای بازار نیازمند اطلاعات آنچین و آفچین است. با ارزیابی این دو حوزه میتوان علت حرکات قیمت، شتاب بازار و رفتار سرمایهگذاران را با وضوح بیشتری مشاهده کرد.
دو سال است که از ورود ETFهای نقدی به بازار لحظهای بیت کوین میگذرد و سه مورد از محصولات ETF در صرافیهای کانادا مبادله میشود. در حالی که سرمایهگداری بر روی ETFها از نوامبر گذشته روندی افزایشی داشته، در دو هفته اخیر این روند معکوس شده است.
طی هفته گذشته سرمایهای معادل بیش از ۶ هزار بیت کوین از این بازار خارج شده است. علت اساسی این امر نوسان شدید و کاهش قیمت بازار بیت کوین است.
در بازار مشتقات نیز با توجه کاهش قیمت، میزان معاملات فیوچر بهرهباز کاهش یافته است. در روزهای منتهی به تاریخ اعلام افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو، ۱ میلیارد دلار بهره باز وارد بازار فیوچر شد. با این حال بیشتر اهرمها به سرعت بسته شدند و کل بهره باز موجود پس از فشار فروش پنجشنبه به ۱۴.۳ میلیارد دلار رسید.
میتوان اقدامات و تغییرات اولیه بازار فیوچر را در روزهای منتهی به اعلام تصمیم فدرال رزرو ارزیابی کرد. معاملات بهرهباز در سوم ماه می تا مرز ۳۰ هزار بیت کوین افزایش یافت. این میزان در روز قبل ۲۵.۴ هزار بیت کوین بود.
هرچند که این ارقام قابل توجه هستند اما باید این نکته را مد نظر قرار داد که ارقام مذکور نسبت به رویداد کاهش اهرمها در ۱۲ ماه گذشته کوچک به نظر میآیند. به همین خاطر احتمال آنکه محرک اصلی قیمت اهرمهای بازار فیوچر باشند بسیار کم است.
میتوان مطالب قبلی را با بررسی میزان لیکوئید شدن حسابها در بازار فیوچر، تایید کرد. به طور معمول انتظار میرود که در رخداد کاهش اهرمها، حجم بالایی از معاملات، اجباراً بسته و حسابهای زیادی لیکوئید شده باشند.
اما در هفته گذشته در اوج فشار فروش، مجموع سرمایهٔ لیکوئیدشده در بازار فیوچر به ۱۳۵ میلیون دلار رسید. این میزان صرفا ۰.۲ درصد از کل حجم معاملات فیوچر در این بازه زمانی است. همانطور که انتظار میرفت معاملات خرید بیشترین لیکوئید را داشتهاند. ۶۱.۵ درصد از کل حسابهای لیکوئید شده مربوط به این دسته هستند. در مجموع اینطور به نظر میرسد که افت قیمت اخیر بیشتر مربوط به عدم اعتماد سرمایهگذاران به وضعیت آتی بازار، خروج گسترده سرمایه و اقدامات مربوط به حوزه کاهش ریسک سرمایهگذاری باشد. کاهش اهرمهای بازار فیوچر در مقایسه با این علل نمیتواند نقش موثری بر کاهش قیمت داشته باشد.
در آخر برای ارزیابی جریانهای ورودی سرمایه، میتوانیم وضعیت مبادله استیبل کوینها را مورد بررسی قرار دهیم. صنعت استیبل کوینها در سالهای اخیر به شکل قابل توجهی رشد کرده است و در حال حاضر اصلیترین معیار سنجش جریانهای ورودی و خروجی بازار به حساب میآید.
از فشار فروش مارس ۲۰۲۰ تا به امروز، مجموع ذخیره استیبل کوینهای اصلی (USDT, USDC, BUSD, DAI) از ۵.۳ میلیارد دلار به ۱۵۸ میلیارد دلار رسیده است. این یک رشد ۲۸۶۶ درصدی در طی دو سال است. USDT بیشترین سهم را در بازار استیبل کوینها (۵۲ درصد) دارد و پس از آن USDC با ۳۰ درصد سهم بازار، دومین استیبل کوین مهم به شمار میآید.
از ابتدای آوریل مجموع ذخیره استیبل کوینها افزایش یافته و اکنون ۳.۲ میلیارد دلار بیشتر از قله خود رشد کرده است. اکثر بازخریدها مربوط USDC است که از اول مارس تاکنون ۴.۷ میلیارد دلار کاهش داشته است. از طرفی ذخیره USDT در حال گسترش است در همین مدت ۲.۵ میلیارد دلار افزایش یافته است.
نمودار زیر تغییرات ۳۰ روزه ذخیره استیبل کوینها (آبی) را در کنار توزیع USDCها (قرمز) نمایش میدهد. به وضوح میتوان دید که از اوایل ماه جاری روند توزیع USDCها افزایش یافته و به همین میزان ذخیره دیگر استیبل کوینها گسترده شده است.
علاوه بر این میتوان دید که این کاهش ذخیره استیبل کوینها یک رویداد نادر است و به طور معمول نرخ ماهیانه کاهش ذخیره چیزی در حدرد ۲.۹ میلیارد دلار است. کاهش قابل توجه ذخیره USDC گواه دیگری بر خروج گسترده سرمایه از بازار بیت کوین است و این امر خود میتواند عاملی در راستای کاهش قیمت اخیر باشد.
به طور کلی شاخصهای زیادی، ضعف بازار بیت کوین را از مناظر مختلف بازنمایی میکنند. در چنین فضایی درصد ریسک افزایش مییابد و طبیعتا با افزایش ریسک سرمایهگذاری و خروج سرمایه از بازار، افت قیمت تا حدی توجیه میشود.
جمعبندی
با وسعت بیشتر بازار بیت کوین و ارزهای دیجیتال و ورود سرمایه بیشتر به آن، واکنشهای این بازار به عناصر کلیدی اقتصاد کلان و وضعیت سیاسی جهان شدت مییابد. باید پذیرفت که در حال حاضر حساسیت بازار بیت کوین همبستگی معناداری با حساسیتهای بازار سهام دارد و علت آن ارزش بازار قابل توجه آن است. در واقع باید بدانیم که بازارهای کلان مالی نسبت به افزایش نرخ اعلام شده توسط فدرال رزرو واکنش نشان میدهند.
در این نسخه از تحلیل آنچین سعی کردیم عوامل موثر در حرکات اخیر بازار را از طریق ارزیابی محرکهای آنچین و آفچین، بررسی کنیم. بررسیها مشخص کرد که افت قیمت اخیر بر تمامی بخشهای بازار تاثیر گذاشته و شاخصها یک ضعف کلی را در همه حیطهها نشان میدهند. از طرفی نشان دادیم که محرک اصلی افت قیمت اخیر در واقع از دست رفتن اعتماد سرمایهگذاران به بازیابی روند قیمت در کوتاهمدت و افزایش ریسک ادامه روند نزولی است و کاهش اهرمها در بازار فیوچر تاثیر چندانی بر افت قیمت نداشته است. در همین راستا سرمایهگذاران با فروش کوینها یا افزایش وثیقه خود در صرافیها سعی کردند ریسک خود را کاهش دهند.
علاوه بر این طی بررسی وضعیت ذخیره استیبل کوینها متوجه شدیم که ذخیره USDC در هفته گذشته با کاهش قابل توجهی روبهرو شده، که نشان دهنده خروج گسترده سرمایه از بازار بیت کوین است. این امر مشاهدات ما از بازار مشتقات را نیز تایید میکند. جریان خروجی سرمایه باعث شده تا بازدهی این بازار ۲ تا ۳ درصد کاهش یابد.
بازار بیت کوین در حال حاضر با توجه به وسعت و عمقی که دارد به شدت تحت تاثیر شرایط اقتصاد کلان است و این امر متاسفانه افق پیش روی بازار را متلاطم میکند. میتوان گفت که احتمال نوسانات شدید و گاها کاهشی در افق کوتاهمدت بازار بالا است.
این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید بهعنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایهگذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.