اگر در حین بازدید از یک گالری آثار هنری، یک نقاشی بهخصوص نظر شما را به خود جلب کند میتوانید با پرداخت هزینهای آن را خریداری کنید. هزینۀ هر اثر هنری بر اساس میزان شهرت و اعتبار خالق آن متغیر است و اغلب رابطۀ مستقیمی با آن دارد؛ درنتیجه اگر هنرمند مذکور در آینده معروف شود ارزش نقاشی شما نیز چندبرابر خواهد شد. اما توجه داشته باشید که خلاف این موضوع نیز ممکن است اتفاق افتاده و قیمت نقاشی خریداریشده افت کرده و یا تغییری نکند. این مدل اقتصادی حاکم در بازارِ هنر مسیر خود را به قلمروی دیجیتال نیز گشوده است و پدیدۀ جدیدی را به نام توکنهای غیرقابل تعویض موزیک یا همان NFT موزیک بهوجود آورده است.
با آنکه گروهی از افراد Music NFT را آیندۀ صنعت موسیقی میدانند، برخی معتقدند که این یک موج هیجانی نوظهور است که پس از مدتی از بین خواهد رفت. در این مقاله قصد داریم تا شما را با این شاخه از دنیای NFTها آشنا کرده و نکات لازم دربارۀ خرید، فروش و استفاده از آنها را بیاموزیم.
NFT موزیک چیست؟
Music NFT مانند سایر NFTها نوعی دارایی دیجیتال موجود بر شبکۀ بلاکچین است که میتوان آن را خریداری و یا به فروش رساند. در مقایسه با NFTهای متداول که یک نوعی دارایی بصری هستند، یک NFT موزیک علاوهبر جنبۀ بصری از ویژگیهای موسیقیایی نیز برخوردار است.
داشتن داراییهایی همچون NFTها بر شبکههای بلاکچین مزیتهایی دارد که یکی از آنها شفافیت مالکیت و دسترسی به دادهها است. غیرمتمرکز بودن بلاکچینها باعث شده است که هر شخصی تنها با داشتن یک اینترنت پایدار و سرمایۀ اولیۀ کافی بتواند در آن مشارکت داشته باشد. بلاکچینها بهرغم عدم برخورداری از چهارچوب قانونی مشخص و ثابت حاضر در سیستمهای سنتی بانکی، از شفافیت ویژهای برخوردارند که بهخوبی میتوانند صحت عملکرد امور آن را تامین کنند.
پیشنهاد مطالعه: بررسی مالکیت در فروش آثار هنری دیجیتال NFT
Music NFT تحولی در صنعت موسیقی
با ظهور مدل پخش آنلاین موسیقی که به استریمینگ (streaming) معروف است، شانس آهنگسازان و خوانندهها برای کسب درآمد از راه فروش آثار خود بهشدت کمتر شده است. با توجه به آنکه رویکرد NFT به صنعت موسیقی مانند یک اثر هنری فیزیکی قابل خرید-فروش است، میتوان امیدوار بود که هواداران برای شنیدن آلبومها و قطعات دلخواه خود مانند گذشته اقدام به خریداری کاست، صفحه و سیدی کرده و با سرمایهگذاری در هنرمند محبوب خود شانس این را نیز داشته باشند که به ارزش دارایی دیجیتال خود در آینده افزوده شود. از سوی دیگر این مدل تجاری، هنرمندان فعال در عرصۀ موسیقی را قادر میسازد تا کل یا بخشی از بودجۀ لازم برای پروژههای خود را مستقیما از حمایت هواداران خود تامین کنند.
نقش هواداران به عنوان سرمایهگذار
Ryan McCulloch، مدیر بازاریابی دیجیتال در کالج موسیقی برکلی (Berklee)، که از همین کالج فارغالتحصیل شده و هماکنون مشغول به سرمایهگذاری در حوزۀ NFTها است این تغییر رویکرد تجاری از هنرمند به سمت هوادار را تحول سازنده و مثبتی برای طرفین میداند. وی در این خصوص میگوید: «سرمایهگذاری در NFTها علاوه بر ارزش پولی به ارتقای فرهنگی نیز منجر میشود. استقبال صنعت موسیقی از این فناوری بسیار خوشایند است زیرا برای چند دهۀ گذشته هنرمندان هدف سوءاستفادههای مالی و معنوی واقع میشدند. با رونق این مدل تجاری هواداران به سهامداران بدل شده و با سرمایهگذاری در هنرمند محبوب خود از آن کسب سود میکنند. این مقوله بر تغییر جریان مصرفگرایی بهشدت تاثیرگذار است».
از گذشته تاکنون شرکتهای ناشر به عنوان سرمایهگذار اصلی آثار موسیقی قلمداد میشوند و قراردادهای اغلب غیرمنصفانهای را با هنرمندان عقد میکنند. علیرغم این نابرابری باید دانست که این شرکتها دسترسی به فرصتها و زیرساختهایی دارند که هنرمندان به تنهایی نمیتوانند از آنها بهرهمند شوند. در سالهای اخیر بر تعداد شرکتهای مستقل نشر موسیقی افزوده شده که با تمرکز بر توافق دوطرفه مدل تجاری مطلوبتری را خلق کردهاند.
نقش هواداران به عنوان هوادار
پیش از پیدایش NFTها حمایت مالی هواداران در کنار کمکهزینۀ سایتهایی مانند Bandcamp از مهمترین راههایی بود که بودجۀ پروژههای هنرمندان را تامین میکرد. در این بین هنرمندانی نیز وجود داشتند که از راه صندوقهای حمایتی یا سرمایۀ شخصی آثار خود را منتشر میساختند، اما تعداد آنها محدود بود و استثنا محسوب میشدند.
شاید بتوان تفاوت اصلی خرید NFT موزیک و شرکت در یک کمپین تامین مالی را در یکطرفه بودن مدل تجاری کمپینها دانست. خرید هر Music NFT علاوهبر یاری رساندن به هنرمندان، شانس این را نیز دارد تا خریداران را نیز از سود احتمالی برخوردار سازد.
Benji Rogers، مدرس دورۀ ترندها و استراتژیهای تجاری در کالج برکلی، رابطۀ بین هنرمندان و هواداران را نقطه ضعف NFT موزیک میداند. وی در توضیح این امر میگوید: «مانند گذشته، ارتباط بین هنرمند و هوادار آیندۀ صنعت موسیقی را شکل میدهد. نمیتوان یک عکس دیجیتالی به قیمت ۱۰۰ دلار را به هواداران خود بفروشید و وعدۀ افزایش قیمت آتی را به آنها بدهید؛ ممکن است قیمت آن افت کرده و رابطۀ بین شما تخریب شود».
پیشنهاد مطالعه: حمایت مالی با ارز دیجیتال چگونه انجام میشود؟
گسترش تشکلهای NFT موزیک
ممکن است برای شما این سوال پیش بیاید که آیا میتوان خرید NFT موزیک را نوعی اهدای کمک مالی (همانند خرید تیشرت یا ماگ هنرمند محبوب) درنظر گرفت و انتظار سود مالی متقابل را نداشت؟ پاسخ این امر چندان واضح نیست، زیرا تحقق آن وابسته به رویکرد شخصی افراد است؛ اما باید دانست که NFTها علاوهبر جنبۀ درآمدزایی فرصتهای فردی و جمعی دیگری را نیز ارائه میکنند. McCulloch دلیل اصلی سرمایهگذاری خود در NFTها را حمایت از اهدافی ازجمله برابری و دسترسی به نسل سوم اینترنت یا وب۳ میداند.
موزیسینها و خوانندهها میتوانند با اختصاص امتیازات ویژه به هواداران ازقبیل حضور در رویدادهای مهم و انحصاری، انگیزۀ هواداران و سرمایهگذاران خود را برای خرید NFT موزیک افزایش دهند.
در مثالهای زیر چند نمونه از تلاش هنرمندان و پروژههای متعدد در تشویق هواداران به خرید Music NFT را مرور میکنیم.
Kings of Leon
گروه موسیقی Kings of Leon یکی از نخستین هنرمندان مهمی بود که در سال ۲۰۲۱ اقدام به انتشار آلبومی با فرمت NFT کرد. این آلبوم که در پلتفرم Yellowheart منتشر شد به خریداران امتیازاتی همچون رزرو یک صندلی اختصاصی در ردیف نخست اجراهای زنده، بستهبندی سفارشی و یک قطعۀ منحصربهفرد سمعی-بصری ارائه میکرد. فروش این NFT موزیک بیش از ۲میلیون دلار سود دربر داشت که ۵۰۰هزار دلار آن به کمکهزینۀ درمانی کرونا اختصاص یافت.
Steve Aoki
Steve Aoki نیز به موج نخست موزیسینهایی تعلق دارد که از NFT موزیک استقبال کرده و پلتفرم A0K1VERSE را در فوریۀ ۲۰۲۲ راهاندازی نمود. کاربران علاقهمند با تهیۀ یک گذرنامۀ NFT به این پلتفرم ملحق شده و از امتیازاتی همچون بلیط رایگان کنسرت، کالاهای فیزیکی رایگان و رویدادهای انحصاری بهرهمند میشوند.
Spottie Wifi
Spottie Wifi پروژۀ موفقی است که توسط Mig Mora راهاندازی شد. این پروژه مجموعهای از NFTهای کریپتوپانک است که به آنها شخصیت هنری اختصاص داده شده است. محبوبیت این NFT موزیکها به حدی بود که طی ۶۰ ثانیه ۱۹۲هزار دلار عاید Mora کرد و هماکنون در جایگاه سومین پروژۀ برتر NFT قرار گرفته است.
بازارهای خرید-فروش NFT موزیک
با آنکه بازار بزرگ OpenSea دارای یک بخش اختصاصی برای Music NFT است، اما اغلب موزیسینها و خوانندهها ترجیح میدهند تا آثار خود را بر پلتفرمها و بازارهای اختصاصی موسیقی منتشر کنند.
بازار Catalog عمدتا به آثار سینگل NFT موزیک اختصاص دارد. این نوع NFTها را در فضای کریپتو با اصطلاح ۱/۱ (NFTهایی که تنها یک عدد از آنها مینت شده است) میشناسند. این بازار بر پروتکل Zora ساخته شده است که پیش از این میزبان OpenSea نیز بوده است. هنرمندان فعال در حوزۀ موسیقی تا فوریۀ ۲۰۲۱ توانستهاند ۲میلیون دلار NFT موزیک را در Catalog به فروش برسانند.
گروه دیگری از هنرمندان ترجیح میدهند تا برخلاف نسخههای ۱/۱ برای یک قطعه موسیقی نسخههای محدودی (۱۰ عدد NFT از یک قطعه یا آلبوم) منتشر کنند که بهتر است از بازار Sound.xyz استفاده کنند. تریدرها و مجموعهداران روزانه تعداد محدودی از NFTها را در این بازار مینت میکنند که میتوان پس از خرید بلافاصله آنها را در بازارهای ثانویه مانند OpenSea یا Rarible به فروش رساند.
سایر بازارهایی که امکان مینت نسخههای ۱/۱ را به هنرمندان میدهند Foundation، Arpeggi و FormFunction هستند. Groovetime و HEAT نیز دو پلتفرمی هستند که هنوز رسما فعالیت خود را آغاز نکردهاند. اما میتوان Beat Foundry را جالبترین بازار NFT موزیک دانست زیرا در آن سبک موسیقی عجیبی به اسم Generative تولید و مینت میشود که حاصل همکاری انسانها و کامپیوتر است.
پیشنهاد مطالعه: معرفی پرفروشترین بازارهای NFT برای خرید و فروش
سازمانهای خودمختار غیرمتمرکز NFT موزیک
در بیان ساده سازمانهای خودمختار غیرمتمرکز یا DAO را میتوان در حکم تعاونیهای سرمایهگذاری بر بستر رمز ارزها دانست.
تعدادی از این DAOها مانند MusicFund با اعطای حق عضویت و رایگیریهای ماهانه به سه هنرمند برتر به ترتیب ۰.۶، ۰.۲۵ و ۰.۱۵ اتریوم کمکهزینه پرداخت میکنند. این هنرمندان علاوهبر پاداش فوق، بین کاربران شناخته شده و بر محبوبیت آنها افزوده میشود. پلتفرم پخش آنلاین موسیقی Audius نیز با آنکه DAO نیست اما به هنرمندان پاداشهایی به نام Audio Grants اهدا میکند.
گروه بعدی DAOها بر سرمایهگذاری متمرکز هستند؛ برای مثال Noise DAO موفق شده است تاکنون ۱۷۲۰ ETH جمعآوری کند. این DAO در آغاز ۶۵ عضو داشت و هدف خود را پرورش هنرمندانی با استعداد نهفته و سرمایهگذاری در حوزۀ NFT موزیک عنوان کرده بود.
حق امتیاز در NFT موزیک
در حالت کلی NFT موزیک تنها مالکیت آنچین یک توکن دیجیتالی مرتبط با فایل هنری را به رسمیت میشناسد و به دارندۀ خود حقی فراتر از این اعطا نمیکند. با اینحال برخی از پلتفرمها سعی در تغییر این مقوله دارند.
ویژگی حق امتیاز به هنرمند امکان مینت NFTهایی را میدهد که از حقوق مالکیت معنوی برای داراییهای محدود دیجیتال (LDA) پیروی میکنند. این LADها تسهیلکنندۀ تخصیص درآمد حاصله از حق امتیاز بازنشر و پخش فایلهای صوتی با هوادارانی است که NFT مرتبط با آن را در اختیار دارند.
پیشنهاد مطالعه: ضرب کردن یا مینت NFT چیست؟ راهنمای گامبهگام ساخت NFT
یکی از پلتفرمهایی که سعی در ادغام حق امتیاز پخش موسیقی با Music NFT را دارد Opulous است. این پلتفرم به دارندگان NFTها اجازه میدهد تا طی یک توافقنامه سهمی در کپیرایت موسیقی هنرمند دلخواه خود داشته باشند. Opulous علاوهبر این، ویژگیهای خلاقانۀ دیگری ازجمله ارائه وامهای DeFi براساس سود سالانۀ حاصله از حق امتیازها را در اختیار کاربران قرار میدهد. درنتیجه سرمایهگذاران دیفای نیز امکان این را دارند تا با استیک کردن داراییهای دیجیتال خود سایر کاربران را در اخذ وام یاری کرده و از سود بالایی بهرهمند شوند. باید توجه داشت که این بخش مانند سایر امور مرتبط با دیفای از ریسکهای متداول خود رنج میبرد.
NFTهای موزیک ویدئو
از آنجا که تهیۀ NFTهای موزیک ویدئو نیاز به سرمایهگذاری بیشتر و مهمتری نسبت به NFTهای صوتی دارد، تعداد زیادی از آنها در بازارها برای خرید و فروش دیده نمیشود.
با اینحال بازار Glass.xyz به کاربران اجازۀ مینت و بارگذاری NFT موزیک ویدئوهایی را که از مقررات تعیینشدۀ این سایت تبعیت کنند، میدهد. این ویدئوها با پیروی از نظریۀ «۱۰۰۰ هوادار واقعی» میتوانند مدل پخش آنلاین ویدئو را که مملو از تبلیغات خستهکنندهاند متحول سازند.
چگونه NFT موزیک خود را بفروشیم؟
فروش NFT موزیک نیازمند داشتن یک حساب کاربری در یکی از بازارهای ذکرشده، اتصال کیفپول متامسک (Metamask) و سپردهگذاری مقداری ETH در آن است. استفاده از برخی از بازارها مشروط به داشتن دعوتنامه است؛ درصورتیکه دعوتنامه ندارید، از بازارهای دیگر بازدید کرده و یا فرم مربوطه را تکمیل و شانس خود را امتحان کنید. فروشندگان معمولا تنها مشمول پرداخت هزینۀ گس لازم برای مینت و ایجاد مجموعه NFTهای خود خواهند بود.
سپس با انتخاب قطعات موسیقی خود آنها را به مجموعۀ خود افزوده و یک تصویر آلبوم برای آن انتخاب کنید.
پیشنهاد مطالعه: بازاریابی NFT: راهنمای گام به گام فروش NFT در بازارهای مختلف
آیندۀ NFT موزیک
شاید نتوان تصویر دقیقی از آیندۀ NFT موزیک ترسیم کرد اما بهطور قطع میتوان گفت که رمز ارزها یک هیجان زودگذر نبوده و در نظام اقتصادی نهادینه میشوند. این امر به حدی با جدیت دنبال میشود که وزیر اقتصاد بریتانیا در یکی از سخنرانیهای خود کشور انگلستان را پذیرای کسبوکارهای مبتنی بر کریپتو معرفی کرد و خزانهداری سلطنتی نیز مشغول طراحی و توسعۀ NFT انحصاری خود است.
فارغ از اینکه هدف شما مینت، خرید و یا فروش NFT موزیک باشد، مطالعه و کسب آگاهی درخصوص آنها و تاثیری که در تحول صنعت موسیقی دارند، مفید است.
پیشنهاد مطالعه: امنترین کیف پولهای NFT در سال ۲۰۲۲
جمعبندی
سرمایهگذاری در NFT موزیک، هنرهای زیبا و یا سهامِ یک شرکت، همواره با ریسکهای بالقوهای همراه است. با آنکه برخی از حوزهها سابقۀ عملکرد بهتری نسبت به سایرین درخصوص مدیریت ریسک داشتهاند، NFT موزیک یک ترند بسیار جدید است و هنوز دادههای بلندمدتی برای نرخ بازده آنها ثبت نشده است.
تیتر اخبار حوزۀ کریپتو مملو از NFTهایی است که موفقیت مالی فوقالعادهای دارند؛ با اینحال بهتر است بدانیم که اغلب مجموعههای Music NFT سطح فروش به مراتب کمتری دارند. چنانچه قصد دارید در NFT موزیک سرمایهگذاری کنید، همواره از قانون طلایی «تنها پولی را سرمایهگذاری کنید که ازدستدادن آن شما را ناراحت نمیکند» پیروی کنید.
این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید بهعنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایهگذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.
