بیت کوین یا سیستم پولی رایج؛ کدام یک محیط زیست را تهدید کرده است؟
معیار هزینه انرژی به ازای هز تراکنش، بسیاری از صرفههای اقتصادی بیت کوین را در مقایسه با سیستم پولی رایج مبتنی بر چاپ بدهی، در نظر نمیگیرد.
موسسه میزز (Mises Institute) که خود را پرچمدار مکتب اقتصاد اتریش میداند، دیروز در سایت خود مقالهای را منتشر کرده که در آن با مقایسه هزینه انرژی بیت کوین با هزینه منابع تحمیلشده توسط چرخههای رکود سیستم پولی سنتی، فرضیه تهدید بیت کوین برای محیط زیست را رد میکند.
هزینه هر تراکنش در شبکه بیت کوین بر همه عیان است و اغلب توسط عموم مورد انتقاد قرار گرفته است. انجام تراکنش در شبکه بیت کوین به خاطر ساختار امن، یک پارچه و غیرمتمرکز خود شدت انرژی بالاتری دارد. در طرف دیگر، بیش از ۸۰ هزار شعبه بانک، ۴۷۰ هزار دستگاه خودپرداز وجود دارد و صدها آسمان خراش فقط کسر کوچکی از کل زیرساختهای مالی اختصاص یافته به سیستم پولی موجود در آمریکا هستند که برای تسهیل فعالیتهای اقتصادی ایجاد شده است.
این تازه ابتدای ماجراست. پول کاغذی به دولتها اجازه میدهد تا مقادیر نامحدودی از بدهی را چاپ کنند که به نوبهی خود موجب بروز آسیبهایی نظیر چرخههای رکود، افزایش مخارج عمومی دولت و تورم میشود. اینها هزینههاییست که هیچگاه به صورت کامل در ردپای کربن و هزینه منابع محاسبه نمیشوند و در تراز مالی دولتها جایی ندارند. بانک مرکزی با قرار دادن نرخ بهره در سطحی کمتر از نرخ بهره بازار موجب سرازیری پول به جامعه میشود. این انبساط به سطح عمومی قیمتها سرایت میکند و تورم را به وجود میآورد.
این سیاستها شوکهای جبران ناپذیری را به اقتصاد وارد میکنند به صورت چرخهای پروژهها و شرکتهای بی کیفیت را به بازی وارد میکند و سپس آنها را خارج میکند. نتیجهی این چرخهها چیزی جز یک آتش شعلهور اما زودگذر نیست و که فقط مشتی خاکستر از آن باقی میماند.
اما بیت کوین، نقدینگی و قدرت خرید جامعه را از فضای کنترل بانک مرکزی خارج میکند و توانایی آن را در ایجاد چرخههای رکود و رونق محدود میکند. حالا برای مقایسهی هزینه انرژی بیت کوین و سیستم ارز فیات رایج از چه معیاری میتوان استفاده کرد؟
بهتر است از معیار هزینه انرژی هر یک دلار از تولید ناخالص داخلی (GDP) یا همان شدت انرژی استفاده کنیم. این معیار نشان میدهد که چه میزان از هر یک دلار از درآمد ملی به هزینهی منابع از دست رفته در تولید ثروت اختصاص مییابد. با استفاده از این معیار میتوان تخمین زد که برای بازگرداندن ثروت از دست رفتهی ناشی از رکود، به چه میزان انرژی نیاز است و چه هزینهای دارد.
هزینه انرژی اکوسیستم بیت کوین
ابتدا به بیت کوین میپردازیم. البته این موضوع کمی ظرافت دارد زیرا بخش عمدهای از مصرف انرژی بیت کوین از انرژی تجدیدپذیر تأمین میشود. موسسه Smart Energy بیان میکند که ۳۹ درصد از انرژی بیت کوین از منابع تجدید پذیر حاصل میشود. این نشان میدهد که مصرف انرژی بیت کوین از بقیه بخشهای اقتصاد که به طور متوسط ۱۱ درصد از انرژی آنها تجدید پذیر است، به شکل قابل توجهی پاکتر و پایدارتر است.
یکی از دلایلی که بیت کوین به انرژی پاک و تجدید پذیر علاقه دارد این است که منابع انرژی تجدید پذیر در مناطق خاصی از کره زمین (هیمالیا، صحرای آفریقا و تنداری کِبک) تمرکز دارند و استخراج بیت کوین نیز در هر جایی ممکن است. استخراج بیت کوین به نوبهی خود میتواند موجب رشد و تقویت مراکز انرژی تجدید پذیر شود زیرا با پرداخت هزینههای عملیاتی، آنها را تا پیدا کردن مشتری زنده نگه میدارد.
مجله Digiconomist در تاریخ ۲۱ مارس ۲۰۲۱ گزارش داده است که مصرف برق سالانه بیت کوین در کل معادل با ۸۶ تراوات ساعت است. این رقم برابر با مصرف برق کشور سوییس با ۸.۵ میلیون نفر جمعیت است در حالی که تعداد کاربران بیت کوین بیش از ۱۰۰ میلیون نفر در سراسر دنیا هستند. با یک حساب سر انگشتی و با اطلاع از این که ۱۹ درصد از گرههای بیت کوین در کشور آمریکا ساکن هستند، کشور آمریکا در حدود ۱۶ تراوات ساعت برق را برای بیت کوین مصرف میکند.
هزینه انرژی سیستم پولی رایج
هزینه انرژی یک رکود ناشی از سیاستهای پولی بانک مرکزی چقدر است؟
برای پاسخ به این پرسش، بررسی آخرین رکود جهانی، یعنی بحران ۲۰۰۸ که یکی از عوامل ترغیب ساتوشی ناکاموتو به اختراع بیت کوین نیز بود، مناسب به نظر میآید. برآوردهای متنوعی برای ثروت از دست رفته بر اثر رکود سال ۲۰۰۸ وجود دارد. بر طبق اظهارات بانک مرکزی آمریکا (Federal reserve)، بحران مالی از اوج تا پایان خود، در حدود ۱۱ تریلون دلار از ثروت جامعه را بلعید!
حالا میتوانیم هزینه انرژی این ثروت از دست رفته را محاسبه کنیم. بنا بر دادههای اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده (EIA)، در سال ۲۰۱۸ برای تولید هر دلار از GDP به ۵ هزار واحد Btu انرژی نیاز بوده است. این مقدار معادل با ۱.۵ کیلووات ساعت برای هر دلار است. حالا زیان ۱۱ تریلیون دلاری را در این مقدار ضرب کنید و عدد ۱۶۵۰۰ تراوات ساعت برای آمریکا به دست خواهد آمد. این برآوردها نشان میدهد که یک رکود جهانی مثل بحران سال ۲۰۰۸، میتواند بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ برابر بیت کوین به منابع انرژی زیان وارد سازد.
به عبارت دیگر بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ سال استخراج بیت کوین لازم است تا مقدار انرژی مصرفی آن با هزینه انرژی حاصل از یک رکود مثل رکود سال ۲۰۰۸ برابر شود. در کنار این موضوع، ۱۷ رکود دیگر هم در قرن قبل رخ دادهاند که فدرال رزرو مسئول اصلی آنها بوده است.
چنین میتوان نتیجه گرفت: اول، بانکهای مرکزی به مراتب بسیار بیشتر از بیت کوین به پایداری منابع انرژی و محیط زیست سیاره ما آسیب میزنند. دوم، اگر بیت کوین فضا را برای دخالتهای بانک مرکزی و ایجاد چرخههای رکود محدود میکند، تا هر اندازه که موفق شود، برای هر وات از انرژی مصرفشده در اقتصاد، چندین برابر صرفه ایجاد میکند.
با دانستن این موضوع که شرکتهای وال استریتی و بانکهای بی مسئولیت کنترل پول را به دست گرفتهاند و از طرف دیگر آلت کوینهای کاراتر به لحاظ انرژی، هنوز به بلوغ نرسیدهاند، بیت کوین بهترین راه برای جلوگیری از صرف بیرویه انرژی در راستای بازسازی اقتصاد است، اقتصادی که بازیچهی دست کت و شلواریهای بانک های مرکزی شده است.
پیشنهاد مطالعه: کتاب کوچک بیت کوین (بخش ۱): قیمت بیتکوین