اثبات سهام می تواند منجر به شکل گیری بانکداری رمز ارزی شود
سرمایه گذاران توکن های روش اثبات سهام می توانند از ذخیره دارایی های خود برای کسب سود در وضعیت رکود استفاده کنند و این به خلق نوعی بانکداری رمزارز دامن می زند.
Michael J. Casey، رئیس هیئت مشاوره وب سایت کوین دسک و مشاور ارشد موسسه تحقیقاتی Digital Currency دانشگاه MIT مقاله ای را برای کوین دسک به رشته تحریر درآورده که در ادامه می توانید آن را مطالعه کنید.
کوین ایران– وقوع تاخیر در ارتقای قسطنطنیه ی اتریوم که پیش تر شاهدش بودیم، این واقعیت را گوشزد می کند که اتریوم در مسیر پیش رویش برای مهاجرت از الگوریتم اجماع اثبات کار (POW) به اثبات سهام (POS) با چالش های متعددی رو به رو است، با این حال نمی توان از کنار روش اثبات سهام و تاثیر آن در قلمروی ارز های رمزپایه به سادگی عبور کرد.
نکته ای که در این میان شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته این است که روش اثبات سهام به خلق کسب و کارها و مدل های مالی جدیدی برای ارز های رمزپایه می انجامد که در نوبه خود به چالش های جدیدی در حوزه های نظارتی و امنیتی دامن خواهد زد.
اگر از منظر علم مالیه سنتی به اثبات سهام نگاه کنیم، می بینیم که در این مدل از اجماع، دارندگان رمز ارز با ذخیره دارایی های خود، پاداش های بلوک را دریافت می کنند و ساز وکار استفاده آن ها از دارایی های خود برای رای دهی در مورد صحت سنجی دفترکل، کارکردی شبیه به سپرده گذاری در بانک ها برای دریافت سود را تداعی می کند. وقتی هم که پای نهاد های شخص ثالثی به این وادی باز می شود که شروع به ارائه خدماتی نظیر سپرده گذاری به عنوان یک سرویس (staking as a service) به نمایندگی از دارندگان سکه ها می کنند، دیگر سیستم اثبات سهام تفاوت چندانی با بانکداری نخواهد داشت؛ چرا که نهاد های یاد شده برای ارائه خدمات خود در زمینه حفاظت از دارایی ها و تبادل آن ها به حدی از اعتماد کاربران نیاز دارند که این نافی روح حاکم بر فضای عدم نیاز به اعتماد (Trustless) رمز ارز هاست.
راهنمای مطالعه نمایشبیشتر بخوانید: proof of stake یا گواه اثبات سهام چیست؟
این ارزیابی باید زنگ هشدار را برای سنت گرایان دنیای رمز ارز ها به صدا در بیاورد. اصلا به همین دلیل است که شماری از فعالان این حوزه به تلاش ها برای بهبود مدل اثبات کار که بیت کوین بر اساس آن شکل گرفته، نه گفته اند؛ چرا که بر این باورند اثبات سهام می تواند با ضربه زدن به امنیت شبکه، محرک ایجاد تمرکز باشد.
اگرچه شبکه لایتنینگ و دیگر راهکار های لایه دوم ممکن است به بیت کوین و دیگر سکه های اثبات کار در حل مشکلات مقیاس پذیری و هزینه های تراکنش کمک کنند، اما اثبات کار هم چندان بی دردسر نیست و با چالش های متعددی در زمینه راندمان رایانشی و اثرات مخرب زیست محیطی روبرو است.
با این تفاسیر دشوار است تصور کنیم که پشتیبانی از زنجیره هایی که از اثبات سهام و برادرزاده اش یعنی اثبات سهام واگذار شده (DPoS) بهره می برند، به این زودی ها پایان پیدا کند. گفتنی است اثبات سهام واگذار شده از نظریه دموکراسی یا مردم سالاری نیابتی (representative democracy) الهام گرفته شده و در پی بهبود کارآیی به بهای افزایش اندک تمرکزگرایی است.
در حال حاضر از میان ۱۹ پروژه بلاک چینی پیشرو که در صفحه Crypto-Economics Explorer وب سایت کوین دسک، فهرست شده اند، سه پروژه یعنی کاردانو، دش و Qtum از روش اثبات سهام و سه تای دیگر یعنی EOS، Lisk و ترون از اثبات سهام واگذار شده استفاده می کنند. چهار تا از این ۶ رمز ارز در میان ۱۵ رمز ارز برتر سایت CoinMarketCap.com جا خوش کرده اند که مجموع ارزش آن ها به بیش از ۶ میلیارد دلار می رسد.
بیشتر بخوانید: گواه اثبات کار در مقابل گواه اثبات سهام
اگر ما اتریوم و Tezos را (یکی دیگر از پروژه بلاک چینیِ برجسته است که از نوعی اثبات سهام خاص استفاده می کند) به این فهرست اضافه کنیم، مجموع ارزش بازار این زنجیره های اثبات سهام به ۱۸.۸ میلیارد دلار خواهد رسید.
با این حال این رقم هنوز از یک سوم ارزش بازار ۶۴ میلیارد دلاری بیت کوین کمتر است. با این وجود نمی توان جهان آینده و کنونیِ زنجیره های POS را نادیده گرفت و باید در مورد نقش اثبات سهام در نظام مالی مبتنی بر رمز ارز ها بیشتر مداقه کنیم.
یک کسب و کار جدید در شرف تولد است
من زیاد درگیر این موضوع نبودم، تا وقتی که یک رشته توییت بی نظیر را از Maya Zehavi، کارآفرین بلاک چینی ساکن در سرزمین های اشغالی خواندم که به واکاوی جنبه های مختلف گزارش جدید سازمان بازارها و اوراق بهادار اروپا (ESMA) در مورد رگولاتوری و مقررات گذاری بر دارایی های رمزپایه پرداخته بود.
Zehavi این نکته را مطرح کرده که سازمان ESMA توصیه می کند که صرافی های رمز ارزی در حال حاضر باید از سامانه های حساب های مجزا استفاده کنند، اما اگر در آینده برنامه ای برای استفاده از سپرده ها برای مقاصد سرمایه گذاری دارند، باید صریحا به مشتریان خود اعلام و رضایت آن ها را جلب کنند.
با این اوضاع و احوال به این فکر افتادم که چقدر ارائه سرویس سپرده گذاری به عنوان یک خدمت (staking-as-a-service) می تواند برای صرافی ها جذاب باشد؛ چرا که می توانند به این واسطه به داد و ستد با دارایی های مردم بپردازند و سود کلانی به جیب بزنند؛ اتفاقی که وقوع آن اجتناب ناپذیر است. هیچ نشانه روشنی هم دال بر این وجود ندارد که صرافی ها در حال حاضر اقدام به این کار نمی کنند. در هر صورت اگر هر شرکتی بدون کسب رضایت و موافقت مشتری دست به این کار می زند، باید هر چه سریع تر کارش را متوقف کند. اما اگر چنین کاری با رضایت مشتریان انجام شود، هم می تواند درآمدی برای آن ها ایجاد کند، هم کارمزدی را نصیب صرافی ها کند و به این ترتیب یک بازی دو سربرد را رقم بزند.
آرمان شهر بیت کوین که جهانی را تصویر می کند که در آن هر کسی، بانک شخصی خودش را دارد و با کلید های خصوصی بر آن نظارت می کند، ممکن است از منظر تمرکز زدایی و امنیت، مطلوب تلقی شود. اما میلیون ها نفر هم هستند که مشکلی با اعتماد به نهاد های شخص ثالث ندارند و سپردن دارایی های خود به آن ها را به کنترل شخصی مال و اموال خود ترجیح می دهند. موفقیت کوین بیس و دیگر صرافی ها و کیف پول ها هم شاهد متقنی بر این مدعاست.
بنابراین اگر در آینده یک صرافی و متولی اختصاصی برای مدیریت سپرده های رمز ارزی مردم شکل بگیرد، بدیهی است که با استقبال عامه مواجه خواهد شد.
در حال حاضر هم در دنیای ارز های رایج چنین اتفاقی در حال رخ دادن است. بخش اعظمی از پس انداز های مردم در قالب ارز هایی نظیر دلار، یورو، ین و دیگر ارز های رایج در حساب های سپرده سرمایه گذاری یا صندوق های سرمایه گذاری که توسط نهادهای شخص ثالث مدیریت می شوند، ذخیره شده است. بنابراین مردم مشکلی با این ندارند که توان مالی خود را با دیگران یک کاسه کنند و مدیریت آن را به یک فرد خارجی معتمد واگذار نمایند.
بازگشت به آینده
اما لحظه ای دست نگه دارید! آیا قرار است که ما دوباره همان نظام بانکداری کهنه را با همان سیستم ها و ریسک های مربوطه بازآفرینی کنیم؟ شاید آری.
همان طور که Viktor Bunin مدیر پیشین Token Foundry اشاره کرده، کافیست روزی را تصور کنیم که در آن سرویس سپرده گذاری به عنوان یک خدمت به اندازه ای محبوب شده که تمامی سکه ها در اختیار معتمد ترین متولیان قرار گرفته و درآمد ثابت به آن ها تعلق گیرد. با این حساب می توان انتظار داشت که در آن روزِ فرضی، این متولیان و نهادها دست به انتشار گواهی سپرده با قابلیت نقل و انتقال و دریافت سود (بر پایه سکه هایی که در اختیار دارند) بزنند.
با توجه به احتمال آنکه تمامی کاربران یکباره اقدام به بیرون کشیدن سکه های خود از حساب نهاد های یادشده کنند، بسیار اندک است، در نتیجه این گواهی های سپرده می توانند به قیمت اسمی معامله شوند و این در واقع به این معناست که این گواهی ها نقش واسطه مبادله را با توجه به دارایی پایه خود پیدا می کنند که خود به نوعی خلق پول برون-زنجیره ای می انجامد.
Bunin در اینجا می نویسد:
تبریک می گویم. ما تا به اینجا توانستیم چرخ بانکداری کسری را از نو اختراع کنیم. شما اکنون یک دارایی و یک ابزار مالی دارید که می توانید بر مبنای آن روی آن دارایی ادعا کنید.
تمام کسانی که با تاریخ بانکداری آشنایی دارند و از ریسک های سیستماتیک و حوادثی که منجر به وقوع بحران متعدد مالی شده است باخبرند و همچنین شاهد مداخله دولت ها در حوزه رمز ارز ها به بهانه محافظت از مشتریان هستند، می دانند که این سناریو منجر به شکل گیری یک لایه دیگر در مقررات و رگولاتوری می شود. و بنا بر دلایل بسیار از جمله پایین نگه داشتن هزینه ورود برای استارتاپ های پیشرو، این مقرراتِ اضافه می تواند دردسرساز باشد.
اکنون وقت آن است که جلوی این کار گرفته شود. همچنان که ایده های بسیاری در پی آن هستند تا کنترل ریسک های امنیتی را از رگولاتورها دور کنند و آن ها را از طریق روش های حکمرانی ملهم از بلاک چین در دستان کاربران قرار دهند، می توان انتظار داشت که راه پیش رو آبستن نوآورانی باشد که در پی توسعه راهکار های غیر متمرکز هستند.
بیشتر بخوانید: مروری بر عملکرد اثبات سهام, کار، زمان، سوزاندن و ظرفیت در بلاکچین
در نقطه مقابل کارهایی که در صرافی های غیر متمرکز و مبادلات اتمی انجام می شود تا از کاربران در برابر ریسک های طرف مقابل محافظت کند، می توان از توسعه دهندگان انتظار داشت که نیم نگاهی هم به سیستم های غیر متمرکز داشته باشند تا بتوانند راهکاری برای تجمیع دارایی های ذخیره شده در سرویس های سپرده گذاری (Staking) دست و پا کنند.
یک راه که پیش تر در پروپوزالی با ایده ایجاد استخر های تولیدکننده بلوک ارائه شده را می توان مورد بررسی قرار داد. روش دیگر برای محافظت بیشتر از سیستم می تواند به کار گیری آرایه های چندامضایی در سرویس های سپرده گذاری باشد تا مشتریان بتوانند خود کنترل نهایی را در دست داشته باشند و سرویس دهندگان هم بتوانند قادر به اجرای مقررات باشند.
همان طور که Arianna Simpson پیش تر خاطرنشان کرده، سرویس سپرده گذاری به عنوان یک خدمت (staking-as-a-service) در حال حاضر هم راه اندازی شده است و بازیگران فعال در آن توانسته اند به حاشیه سودهای کلانی دست پیدا کنند. او در ادامه افزوده که با ورود رقبای جدید، این بخش از جذابیت بیشتری برخوردار خواهد شد.
اکنون زمان آن است که بفهمیم وقوع چنین اتفاقی چه پیامد هایی برای نظام مالی به بار خواهد آورد.
توجه!
مطالب صرفا برای اهداف خبری و آموزشی ارائه می شوند و نباید به عنوان مشاوره ی تجاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش مورد استفاده قرار گیرند.
