فضای کریپتو همواره درحال تحول است و این امر شیوۀ درآمدزایی از طریق استیک کردن (staking) و امورمالی غیرمتمرکز (DeFi) را به چالش کشیده است. بااین‌حال پروژه‌هایی همچون پروتکل انکر (Anchor Protocol) سعی دارد تا نرخ سود پایدار را دراختیار کاربران قرار دهد. در مقالۀ پیش‌رو سعی داریم تا پروتکل انکر را به شما معرفی کنیم.
تاریخچۀ پروتکل انکر
پروتکل انکر در سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۹) در سئول، پایتخت کره جنوبی، بنیان‌گذاری شد و فعالیت خود را به طور رسمی در ۱۷ مارس ۲۰۲۱ (۲۷ اسفند ۱۳۹۹) بر بستر Terraform Labs (TFL) آغاز کرد. هدف اصلی توسعۀ این پروتکل، تعامل تنگاتنگ با بلاک‌چین و توکن بومی LUNA بوده است.
هدف TFL ادغام سه راهکار اصلی UST، Mirror Protocol و Anchor بود؛ به نحوی که پرداخت‌ها به وسیلۀ UST، سپرده‌گذاری‌ها از طریق Anchor و درنهایت سرمایه‌گذاری‌ها بر Mirror Protocol صورت گیرد. این سه راهکار بر بلاک‌چین ترا (Terra) که مبتنی بر Cosmos است اجرایی می‌شدند.
استیک کردن در شرایطی که نوسانات دارایی‌های دیجیتال بالا باشد گزینۀ مناسبی برای اغلب کاربران و سرمایه‌گذاران نخواهد بود. انکر یک پلتفرم سپرده‌گذاری است که پاداش بلاک به‌دست‌آمده از بلاک‌چین‌های اثبات سهام (PoS) مهم را بین حاضرین تقسیم می‌کند. انکر به دارایی‌هایی که برای به امانت‌گرفتن استیبل کوین‌ها با قیمت پایدار استفاده می‌شوند، پاداش‌هایی اختصاص می‌دهد.
یکی از اهداف پروتکل انکر افزایش تقاصا برای استیبل‌کوین‌ها است و سود سالانۀ ۲۰درصدی را برای وام‌دهندگان درنظر گرفته است. انکر برای گسترش نفوذ کاربرد استیبل کوین‌های مبتنی بر ترا، همکاری‌هایی با پروتکل Mirror و کیف‌پول‌های Chai TFL انجام داده است. هدف نهایی انکر تبدیل شدن به یک پروتکل بین‌زنجیره‌ای برای سهولت دسترسی کاربران به خدمات دیفای موجود در شبکه‌های Terra-Luna است.
پروتکل انکر چیست؟
انکر پروتکلی مبتنی بر بلاک‌چین ترا است که خدمات وام‌دهی و وام‌گیری به کاربران ارائه می‌کند. انکر به سپرده‌گذاری‌های استیبل‌کوین UST تا ۲۰درصد سود سالانه یا APY اختصاص می‌دهد. وام‌گیرندگان با استفاده از توکن تضمینی LUNA یا ETH وام‌های UST دریافت می‌کنند.
انکر با استفاده از یک معماری بیش-وثیقه‌ای (over-collateralized) به کاربران امکان امانت‌دهی و دریافت نرخ بهرۀ حاصله را خواهد داد. از دیگر ویژگی‌های این پروتکل، برداشت‌های سریع و پرداخت سود پایدار به سپرده‌گذاران است. لازم به ذکر است که UST از شناخته‌شده‌ترین استیبل کوین‌های حاضر بازار است.
ارزش سودهای ارائه‌شده از سوی انکر همواره پایدار است و توسط یک سیستم غیرمتمرکز جهت پایین‌بودن نوسان‌ها کنترل می‌شوند. نرخ بازدهی انکر را طیف وسیعی از پاداش‌های استیکینگِ بلاک‌چین‌های معتبر تامین می‌کنند که به زودی ممکن است از نرخ پاداش‌های ارزهای فیات پایدارتر شوند.
ماهیت غیرمتمرکز انکر آن را به پلتفرم محبوبی بین کاربران بدل ساخته زیرا برای استفاده از امکانات آن نیازی به انجام فرآیند «مشتریت را بشناس یا KYC» نخواهد بود.
سازوکار پروتکل انکر چگونه است؟
پروتکل انکر درحقیقت نوعی پلتفرم غیرمتمرکز برای یاری رساندن به افرادی است که می‌خواهند وام‌های کریپتو را به امانت گرفته و از نرخ سود پایداری برای سپرده‌گذاری خود برخوردار شوند.
انکر به کمک اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و بی‌نیاز به مجوز، تعادلی بین دو گروه وام‌دهنده و وام‌گیرنده برقرار می‌سازد. از جایی که انکر بخشی از صنعت امورمالی غیرمتمرکز است، لذا آشنایی با آن شناخت مطلوبی درخصوص دیفای به ما خواهد داد. در ادامه مروری بر نحوه‌ی عملکرد انکر خواهیم داشت.
همان‌گونه که پیش‌تر ذکر شد انکر دارای سه هدف اصلی زیر است:
- سیستم پرداختی استیبل‌کوین UST.
- سیستم پس‌انداز به وسیلۀ انکر.
- ارائه فرصت‌های سرمایه‌گذاری.
اهداف فوق به وسیلۀ لیکوئیدیتۀ وام، دارایی‌های قرضه (bAsset) و بازار پولی بومی انکر، تحقق می‌یابد. bAssetها را می‌توان نوعی استیک توکنیزه‌شده بر بلاک‌چین‌های اثبات سهام تلقی کرد که از انواع قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کنند. همانند دارایی استیک‌شده، این توکن‌ها نیز به استیک کنندگان پاداش بلاک اهدا می‌کنند.
برخلاف دارایی‌های استیک‌شده، bAssetها قابل تعویض بوده و امکان ارسال آن‌ها وجود دارد؛ به بیان دیگر مانند دارایی‌های رمز ارز دیگر توانایی انجام و اجرای تراکنش‌ها را خواهند داشت.
استفاده از بلاک‌چین ترا Terra
بازار پولی بلاک‌چین ترا توسط یک قرارداد هوشمند وب‌اسمبلی مدیریت می‌شود که سیستم وام‌دهی و وام‌گیری را بر پایۀ استیبل‌کوین UST اجرا می‌کند. هنگامی که کاربران رمز ارزهای خود را در این بلاک‌چین سپرده‌گذاری می‌کنند، درواقع در یک استخر نقدینگی مشارکت دارند که نرخ سود وام‌ها را تامین می‌کند.
وام‌گیری ملزم به وجود مقدار قابل‌توجهی رمز ارز به عنوان وثیقه می‌باشد که مقدار دقیق آن براساس سطح عرضه و تقاضای پروتکل تعیین خواهد شد. این الگوریتم همچنین نرخ سود پرداختی به وام‌دهندگان را مشخص می‌کند.
سازوکار این الگوریتم همانند سایرین است و فاکتورهای عرضه و تقاضای مشابهی را درنظر می‌گیرد. قرارداد هوشمند برای تخمین نرخ پرداختی پاداش‌های بلاک، وثیقه‌های bAssets را بین سپرده‌گذاران و وام‌گیرندگان توزیع می‌کند.
ریسک‌های موجود در پروتکل انکر
تاکنون تنها به ذکر مزیت‌های پروتکل انکر پرداختیم؛ اما شناخت پروژه‌های کریپتو ملزم به درنظرگرفتن نقطه ضعف‌ها و ریسک‌های مرتبط با آن نیز می‌باشد. انکر دارای دو ریسک اصلی است؛ نخست قراردادهای هوشمند و چالش دوم وضعیت پشتیبانی استیبل‌کوین UST می‌باشد.
- قراردادهای هوشمند
قراردادهای هوشمند نمونۀ بارز استفادۀ مطلوب از فناوری هستند، بااین‌حال این محصولات می‌توانند هدف حملات سایبری و نواقص امنیتی واقع شوند. این قراردادها مانند سایر کدهای نرم‌افزاری، نیازمند آزمون و خطای متعدد است تا ریسک‌های احتمالی با کسب‌وکارهای بلاک‌چینی را به حداقل خود برسانند.
اگر قرارداد هوشمند دارای یک حفرۀ امنیتی باشد، هکرها به راحتی و بدون آنکه شناسایی شوند می‌توانند دارایی‌های موجود در شبکۀ بلاک‌چین را به سرقت ببرند.
ترا برای رفع این چالش و کاهش ریسک مرتبط با قراردادهای هوشمند و تخلیۀ سرمایه، با شرکت‌های بیمۀ متعددی همکاری دارد. به علاوه امنیت کاربران طی قراردادهایی با دو شرکت حسابرسی تامین شده است که با انجام بررسی‌های دوره‌ای، نواقص امنیتی موجود را شناسایی می‌کنند.
- پایداری استیبل‌کوین UST
چالش دیگر، ثابت نگه داشتن ارزش استیبل‌کوین UST است. در شرایطی که بازار LUNA تلاطم بالایی داشته باشد ممکن است ضریب تبدیل این استیبل‌کوین تغییر کند؛ درنتیجه برای آنکه ارزش هرواحد UST همواره ۱ دلار باشد گاهی لازم است تا مقداری LUNA سوزانده و از گردش خارج شوند. درنتیجۀ این امر تعداد LUNAهای موجود کم شده و از فروش آن‌ها کاسته می‌شود.
قیمت UST تقریبا پایدار است؛ اما با توجه به آنکه این استیبل‌کوین تنها از اواخر سال ۲۰۲۰ (آذر ۱۳۹۹) توسعه یافته، برای مشاهدۀ نوسانات بازار نیازمند بازه‌های زمانی طولانی‌تری هستیم.
پیشنهاد مطالعه: چگونه امنیت دارایی‌های دیجیتال خود را حفظ کنیم؟
توکن ANC چیست؟
Anchor Token یا ANC توکن حاکمیتی پروتکل انکر است که با سپرده‌گذاری خود استخرهای حاکمیتی را تشکیل می‌دهند. کاربرانی که ANC را استیک کرده باشند؛ حق رای‌دهی در تصمیمات استخرهای تابعه را دارند. ANC شرایط پرداخت پاداش‌های استخر را بهبود بخشیده و خرید و فروش آن موجب حضور در تصمیم‌گیری‌های پروتکل انکر می‌شود.
توکنومیکس یا اقتصاد توکنی ANC
عرضۀ کل توکن‌های ANC برابر با ۱میلیارد واحد بوده که در زمان نگارش این مقاله ۳۴۴میلیون واحد از آن عرضه شده است. هر واحد ANC ارزشی کمتر از یک دلار دارد که ۴۰درصد حجم کل ذخیره‌ی این توکن برای پاداش‌های وام‌گیرندگان طی ۴ سال آینده اختصاص یافته است.
ریزش شدید UST در سال ۲۰۲۲
با رکود وسیع بازار کریپتو در ماه می ۲۰۲۲ (اردیبهشت ۱۴۰۱)، استیبل‌کوین بومی ترا یعنی UST پشتوانۀ دلاری (Dollar peg) خود را از دست داده و ریزش شدیدی کرد.
UST با یک ریزش بی‌سابقه در ۱۱ می (۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۱) به ۰.۳۰ دلار رسید و بیش از ۱۱میلیارد دلار از ارزش بازار خود را از دست داد. علی‌رغم تلاش‌های بنیاد حفاظتی لونا (Luna Foundation Guard) درخصوص تزریق میلیاردها دلار از ذخایر بیت‌کوین خود جهت حفظ ارزش پِگ UST، هر واحد از این توکن هنگام نگارش این مقاله ارزشی بالغ بر ۰.۱۶ دلار داشته که همچنان فاصلۀ زیادی تا جبران ارزش معادل پشتوانۀ دلاری خود دارد.
پیشنهاد مطالعه: بررسی علت سقوط ارز لونا (LUNA) و اهمیت آن برای صنعت رمز ارز
سقوط یکبارۀ UST بر LUNA نیز تاثیر عظیمی داشت. فرآیند پشتوانه‌زدایی یا de-pegging موجب سلب اعتماد بازار به عملکرد مکانیسم مینت و توکن‌سوزی این شبکه و بهبود و پایداری مجدد UST شد که درنتیجه لونا نیز ۹۵درصد از ارزش خود را از دست داد.
پشتوانه‌زدایی موجب شد تا سازمان‌های نظارتی نیز شرایط را به‌دقت تحت‌نظر بگیرند. Janet Yellen، وزیر خرانه‌داری آمریکا، در جلسۀ ۱۰ ماه می (۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱) سقوط UST را دلیلی قاطع برای قانونمندسازی استیبل‌کوین‌ها در ایالت متحده دانست.
جمع‌بندی
نکته قابل‌توجه هنگام استفاده از هر یک از پروژه‌های کریپتو درنظرداشتن اهداف کوتاه و بلند‌مدت سرمایه‌گذاری است. این پلتفرم از رابط کاربری بسیار ساده‌ای برخوردار است اما باید به یاد داشت که هیچ پروژۀ مالی، بدون ریسک و معایب سرمایه‌گذاری نبوده و باید پس از تحقیقات لازم تصمیم به استفاده از آن گرفت.
شرایط بحرانی UST در ماه جاری، بخش اعظم فعالیت‌های شبکۀ Terra را تحت‌الشعاع قرار داد؛ زیرا UST تنها دارایی بومی این شبکه است که در تمام فعالیت‌های دیفای مورداستفاده واقع می‌شود. تداوم فعالیت‌های مالی Terra در فقدان یک استیبل‌کوین کارآمد با چالش‌ها و ریسک‌های شدید روبه‌رو خواهد شد.
این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.
