بررسی کاربردها و چالشهای ترکیب هوش مصنوعی و بلاکچین
بلاکچین، شبکه غیرمتمرکز دادهها است که اطلاعات ثبتشده در آن توسط مجموعهای از پردازندهها تایید شده و یک نسخه از آن در اختیار تمام کاربران قرار میگیرد. فناوری دفترکل توزیعشده (DLT) به همین معناست. هیچ فرد یا سیستمی نمیتواند اطلاعات ثبتشده در شبکه را تغییر دهد. کنترل شبکه و تایید تراکنشها در اختیار مجموعه تمام گرهها است. همین امر باعث میشود بلاکچین یک شبکه یکپارچه، ایمن و معتبر باشد. از طرفی هوش مصنوعی (AI) مجموعهای از الگوریتمها است که با هدف شبیهسازی ساختار ادراک انسانی، کنار هم قرار گرفته است. در پروژههای هوش مصنوعی هدف اصلی شبیهسازی کارکردهای شناختی انسان توسط کامپیوتر است. در حالت ایدهآل هوش مصنوعی میتواند مانند انسان با جمعآوری اطلاعات آموزش ببیند، تصمیم بگیرد و وارد گفتوگو شود.
تعامل هوش مصنوعی و فناوری بلاکچین
فناوری هوش مصنوعی نیز مانند فناوری بلاکچین، جزو پیشرفتهای اخیر تکنولوژیک محسوب میشود. هرچند این دو فناوری کاملا متمایز هستند و برای اهداف متفاوتی طراحی شدهاند، اما با نگاهی به ساختار و کارکرد آنها میتوان این دو را مکمل یکدیگر در نظر گرفت. ترکیب هوش مصنوعی و بلاکچین میتواند تحولی بزرگ در حوزه مبادلات و مدیریت اطلاعات باشد.
همانطور که میدانید تمام تراکنشهای مبتنی بر بلاکچین به واسطه قراردادهای هوشمند اجرایی میشود. قراردادهای هوشمند مجموعهای از قوانین مبادله هستند که به زبان کدها در یک مجموعه طراحی و پیادهسازی شدهاند. حال تصور کنید هوش مصنوعی مسئولیت انتخاب الگوریتمهای قرارداد هوشمند را برعهده بگیرد، یا در مواقعی که قرارداد هوشمند از تصمیمگیری ناتوان است، هوش مصنوعی وارد شده و تراکنشها را مدیریت کند. بهطور کلی کنار هم قرارگرفتن این دو فناوری میتواند دریچههای جدیدی رو به آینده تکنولوژیکی بشر محسوب شود.
هوش مصنوعی مزیتهای بنیادی بسیاری نسبت به هوش انسانی دارد. حجم اطلاعات یک هوش مصنوعی قابل مقایسه با اطلاعات انسان نیست. این ماشینها به طور خودکار حجم عظیمی از دادهها را ذخیره کرده و از آنها برای پاسخ به سوالات و بهینهسازی ساختار بهره میبرند. به همین خاطر میتوان از هوش مصنوعی در مدیریت و دستهبندی اطلاعات کمک گرفت و بازدهی را به شکل قابل توجهی افزایش داد. از آنجایی که شبکه بلاکچین نیز در واقع برای مدیریت، ثبت و طبقهبندی اطلاعات است، هوش مصنوعی میتواند کیفیت خدمات بلاکچین را بهبود بخشد. از این امکان میتوان در راستای افزایش سرعت اجرای تراکنشها و بهبود مقیاسپذیری و کاهش کارمزد تراکنشها استفاده کرد.
پیشنهاد مطالعه: کاربرد بلاکچین در سیستمهای پرداخت
تکامل بلاکچین به واسطه هوش مصنوعی (AI)
همانطور که اشاره شد یکی از مسائل همیشگی فناوری بلاکچین، مسئله امنیت است. هرچند سازوکار دفترکل توزیعشده اجازه دخل و تصرف در اطلاعات شبکه را صادر نمیکند، اما خطراتی برای آسیب دیدن اطلاعات ذخیرهشده در شبکه وجود دارد. درمقابل، هوش مصنوعی نماینده اعتماد است. اطلاعات بررسیشده و تولیدشده توسط هوش مصنوعی قابل اعتمادتر محسوب میشوند. اگر هوش مصنوعی نیز در طبقهبندی و اعتباربخشی به تراکنشها دخیل باشد، شاید بتوان بلاکچین پایدارتر و ایمنتری را متصور شد.
پیشنهاد مطالعه: کاربرد فناوری بلاکچین در امنیت سایبری
موارد استفاده از ترکیب هوش مصنوعی و بلاکچین
در این قسمت سعی داریم برخی از موارد کاربرد ترکیب این دو فناوری را معرفی کنیم.
پیشبینی: هوش مصنوعی میتواند با اندازهگیری دقیق میزان تغییرات و استهلاک تجهیزات صنعتی یا تجاری، زمان تعمیر یا تعویض قطعات را پیشبینی کند. اگر این امکان دراختیار یک شبکه ذخیره اطلاعات (بلاک چین) قرار گیرد، نتیجه مطلوبی خواهد داشت. در چنین شرایطی میتوان سیستم یکپارچه و ایمنی را دراختیار داشت که علاوه بر حفظ اطلاعات میتواند قدرت پیشبینی هم داشته باشد.
مدیریت زنجیره تامین: هوش مصنوعی میتواند با دریافت اطلاعات زنجیره تامین، نیاز و تقاضای آتی بازار را پیشبینی کند. حال اگر بستر ثبت این اطلاعات یک شبکه بلاکچین باشد، میتوان سیستمی شفاف و یکپارچه در اختیار داشته باشیم که بحرانهای آتی را پیش از وقوع هشدار داده و مدیریت آن را سادهتر کند.
سازمانهای غیرمتمرکز و مستقل (DAO): از هوش مصنوعی میتوان در تعیین استراتژیهای تجاری و تصمیمگیری درباره اهداف آتی یک سازمان کمک گرفت. ترکیب بلاک چین و هوش مصنوعی میتواند تاریخچهای از تصمیمات را به شکل شفاف ذخیره کرده و از این مجموعه اطلاعات برای بهینهسازی عملکرد سازمان کمک گرفت.
اشتراکگذاری امن اطلاعات: همانطور که اشاره شد، هوش مصنوعی منبع بیانتهایی از اطلاعات است. از طرفی قوانین حفظ حریم خصوصی و دسترسی به اطلاعات یکی از مسائل مهم فعلی است. ترکیب این دو فناوری میتواند اطلاعات طبقهبندیشده را برای کاربران فراهم کرده و از نشر اطلاعات خصوصی جلوگیری کند.
احراز هویت: هوش مصنوعی قابلیت تشخیص چهره و اطلاعات افراد را دارد. در شرایط کنونی بهترین و سریعترین راه برای احراز هویت، استفاده از هوش مصنوعی است. اگر از فناوری بلاکچین برای ثبت دادههای احراز هویت استفاده شود، میتوان یک سیستم امن و یکپارچه احراز هویت را دراختیار داشت که جلوی سواستفاده کلاهبرداران را خواهد گرفت.
تحلیل بازار: هوش مصنوعی میتواند در راستای تحلیل و پیشبینی حرکات قیمتی یک بازار مالی مفید واقع شود. سرعت پردازش اطلاعات در هوش مصنوعی این امکان را فراهم میکند که تحلیلهای صورتگرفته با دقت بالا و مطمئنتر باشد. از طرفی بلاکچین بستر مناسبی برای ثبت تراکنشها و مبادلات مالی است. ترکیب این دو فناوری میتواند فراهمکننده یک مرجع مبادلاتی امن و شفاف باشد.
پیشنهاد مطالعه: کاربرد فناوری بلاکچین در حوزه بهداشت، درمان و سلامت
مزیتهای ترکیب بلاکچین و هوش مصنوعی
افزایش امنیت دادهها: بلاکچین به تنهایی بستری امن و غیرقابل نفوذ است. اگر هوش مصنوعی نیز به عنوان یک الگوریتم نظارتی به این مجموعه اضافه شود، امنیت دادهها و تراکنشها به شکل قابلتوجهی افزایش مییابد. قدرت پردازش و سرعت بالای هوش مصنوعی فرآیند تشخیص خطا در شبکه را بهبود میبخشد.
خودکارسازی: هرچند قراردادهای هوشمند نقش اعمال قوانین را به شکل خودکار بازی میکنند، اما اضافه شدن هوش مصنوعی به این ترکیب میتواند سطح خودکار بودن شبکه را افزایش دهد. هوش مصنوعی با بهرهگیری از اطلاعات عظیم، قابلیت تحلیل خطاهای احتمالی شبکه را دارد. به همین جهت این ترکیب میتواند مجموعهای کاملا خودکار را پیادهسازی کند.
بهبود مدیریت دادهها: فناوری بلاکچین با استفاده از الگوریتمهای طراحیشده توسط توسعهدهندگان شبکه، دادههای ثبت شده را مدیریت میکند. هوش مصنوعی میتواند بسته به شرایط، همواره بهترین روشهای مدیریت دادهها را پیشنهاد کند. بنابراین ترکیب این دو فناوری میتواند قدرتمندترین مجموعه مدیریت دادهها را ارائه دهد.
افزایش مقیاسپذیری: همانطور که میدانید مسئله مقیاسپذیری یکی از چالشهای کلیدی فناوری بلاکچین است. هوش مصنوعی میتواند با طبقهبندی تراکنشها و تشخیص سریعتر تراکنشهای نامعتبر، میزان مقیاسپذیری کل شبکه را افزایش دهد. با توجه به اهمیت این موضوع در صنعت بلاکچین، ورود هوش مصنوعی به این حوزه میتواند بحران مقیاسپذیری را تا حد زیادی مرتفع کند.
پیشنهاد مطالعه: کاربرد فناوری بلاکچین در نظام آموزشی و حوزهٔ تحصیل و آموزش
چالشهای پیش روی ترکیب بلاکچین و هوش مصنوعی
مسائل فنی: ترکیب فناوری هوش مصنوعی و بلاکچین نیاز به دانش فنی بسیار بالایی دارد. اگر قرار باشد الگوی اجرای تراکنشها و دستهبندی آنها برای اعتباربخشی، توسط هوش مصنوعی ساماندهی شود، پیادهسازی موفق آن احتمالا نیازمند کمپانیهای بزرگی است که متخصصان فنی بسیاری در اختیار دارند و میتوانند برای اجرای چنین طرحهایی سرمایهگذاری کنند.
مقیاسپذیری: هرچند که ترکیب هوش مصنوعی و بلاکچین در نهایت به توان مقیاسپذیری شبکه کمک خواهد کرد، اما مدیریت هوش مصنوعی توسط بلاکچین یکی از چالشهای پیش رو محسوب میشود. با توجه به اینکه حجم اطلاعات موردنیاز هوش مصنوعی بسیار بالا است و این فرآیند باید در بستر بلاکچین صورت گیرد، ممکن است مقیاسپذیری بلاکچین برای مدیریت این حجم از اطلاعات کافی نباشد و در نهایت به کند شدن شبکه منجر شود.
قوانین: فقدان قوانین بینالمللی درباره استفاده از هوش مصنوعی در راستای تکامل بلاکچین نیز یکی از چالشهای پیش روی این فرآیند است. عدم پشتیبانی قوانین از این نوآوری میتواند سرمایهگذاران را از پرداختن به این موضوع دور کند.
حفظ حریم خصوصی: با توجه به اینکه هوش مصنوعی به دادههای زیادی نیاز دارد، طبقهبندی اطلاعات در راستای نقض نشدن حریم خصوصی کار سادهای نیست و نیازمند صرف وقت و دانش فنی بالا است.
هماهنگی: با توجه به اینکه فناوری هوش مصنوعی و بلاکچینها معمولا در پلتفرمهای مجزایی اجرا میشوند، ایجاد هماهنگی بین این پلنفرمها میتواند چالش مهمی باشد. در بسیاری از مواقع حتی در صورت ایجاد یک هماهنگی موثر به علت توان پردازش محدود شبکه، میزان مقیاسپذیری کل کاهش یافته و مزایای این ترکیب را از بین خواهد برد.
پذیرش: علیرغم مزیتهای بنیادی ترکیب این دو فناوری، هنوز این ایده نوظهور است و به شکل گستردهای اجرایی نشده است. به همین خاطر تحقق نهایی و بهبود نتایج آن اگر مورد پذیرش قرار گیرد نیز نیازمند زمان قابلتوجهی است.
پیشنهاد مطالعه: کاربرد بلاکچین در حفاظت از حق کپی رایت و حقوق مالکیت دارایی معنوی
جمعبندی
فناوری بلاکچین از زمان ظهور خود همواره در حال تکامل است. در این میان هوش مصنوعی نیز به عنوان یکی از پیشروترین فناوریهای تکنولوژیکی ساختۀ بشر، در سالهای اخیر بیش از پیش مطرح شده است. کنار هم قرار گرفتن این دو فناوری در نهایت میتواند به یک جهش بزرگ در عرصه مدیریت اطلاعات و بهینهسازی سازمانها منجر شود.
در این مقاله سعی کردیم تعریفی اجمالی از این دو فناوری ارائه داده و ویژگیهای آن را شرح دهیم. آنچه در حال حاضر نقطه قوت هوش مصنوعی محسوب میشود، قابلیت پیشبینی و ارائه راهحل است. ترکیب اطلاعات ثبتشده در بلاکچین و آنالیزهای ارائهشده توسط هوش مصنوعی میتواند نقطه عطفی در تکامل مدیریت اطلاعات باشد.
هرچند مزیتهای این ترکیب بسیار است، اما چالشهای متعددی نیز پیش روی سرمایهگذاران این حوزه وجود دارد. شاید تحقق این ایدهها نیازمند زمان و دانش فنی بالایی باشد، اما قطعا یکی از مراحل تکامل بلاکچین ورود هوش مصنوعی به ساختار شبکههای غیرمتمرکز خواهد بود.